คุณอาจจะเคยเห็น Doodle หรือ โลโก้ของ Google ที่เปลี่ยนแปลงไปตามเทศกาล หรือวันสำคัญ ล่าสุด Google เพิ่งจะเปลี่ยน Doodle ของตนเป็นรูปของ ‘หวังเต๊ะ’ ครูเพลงลำตัด ศิลปินเพลงพื้นบ้านของไทยในโอกาสครบรอบวันเกิด 96 ปี ในวันที่ 2 มีนาคม
‘หวังเต๊ะ’ หรือ หวังดี นิมา เป็นศิลปินเพลงพื้นบ้าน ที่มีความชำนาญในการขับร้องเพลงลำตัด เขาเป็นผู้ก่อตั้งคณะลำตัดหวังเต๊ะขึ้น จนได้รับความนิยมไปทั่วทั้งประเทศไทย จากลีลาการขับร้อง การใช้ถ้อยคำและสำนวน ตลอดจนการโต้ตอบกลอนสด ที่สนุกสนานน่าฟังกว่า 4 ทศวรรษ จนหวังเต๊ะได้รับตำแหน่งศิลปินแห่งชาติ สาขาศิลปะการแสดง (เพลงพื้นบ้าน) ประจำปี พ.ศ.2531 เพื่อเป็นเกียรติหลังจากที่เขาได้จัดแสดงและอนุรักษ์ศิลปะเพลงพื้นบ้านมาอย่างยาวนาน
ลำตัด คือ การแสดงพื้นบ้านของไทยประเภทเพลงพื้นบ้าน ที่ได้รับรูปแบบมาจากลิเกบันตนของชาวมลายู ก่อนจะนำมาปรับเป็นเนื้อร้องภาษาไทย โดยคำว่าลำ แปลว่า เพลง ลำตัด จึงหมายถึง การเชือดเฉือนกันด้วยเพลง ระหว่างผู้ขับร้องฝ่ายชายและหญิง โดยมีบทเกี้ยวพาราสี ต่อว่า เสียดสี แทรกลูกขัด ลูกหยอด ให้ได้ความบันเทิงและตลกขำขัน โดยระหว่างการแสดง จะมีเครื่องดนตรีประกอบจังหวะบรรเลงรับส่งกับผู้ร้อง ได้แก่ กลองรำมะนา และฉิ่ง ทั้งนี้ สำนวนของกลอนลำตัด มักมีนัยแฝงด้วยเรื่องสองแง่สามง่าม ซึ่งเป็นอิทธิพลที่ส่งตรงมาถึงเพลงลูกทุ่งของไทยด้วยเช่นกัน
สำหรับประวัติส่วนตัวของหวังเต๊ะนั้น หวังดี นิมา เกิดเมื่อวันที่ 2 มีนาคม พ.ศ.2468 ในครอบครัวชาวมุสลิม จังหวัดปทุมธานี ทั้งนี้ การเริ่มต้นอาชีพนักแสดงลำตัดของหวังเต๊ะ เกิดจากผู้เป็นพ่อ ซึ่งก็เป็นนักแสดงลำตัด และแม่ที่เป็นนักแสดงละครชาตรี ที่มีความชำนาญในการแสดง หวังเต๊ะจึงได้รับอิทธิพลในการเป็นนักแสดงโดยตรง หวังเต๊ะจัดตั้งคณะลำตัดออกแสดงไปทั่วทั้งประเทศไทยตั้งแต่อายุ 26 ปี จนกระทั่งประสบความสำเร็จ ได้ถูกยกย่องให้เป็น ‘ราชาลำตัด’ ของไทย
หวังเต๊ะได้ออกทำการแสดงลำตัดกว่าหลายสิบปี จนกระทั่งถูกเลือกให้เป็นศิลปินแห่งชาติ สาขาศิลปะการแสดง (เพลงพื้นบ้าน) ในปี พ.ศ.2531 ทำให้หวังเต๊ะแทบจะกลายเป็นสัญลักษณ์ของลำตัดไทย หวังเต๊ะเสียชีวิตลงเมื่อวันที่ 16 มิถุนายน พ.ศ.2555 ที่โรงพยาบาลบำรุงราษฎร์ จากโรคมะเร็งตับ และปอดรั่ว ถึงหวังเต๊ะจะเสียชีวิตไปด้วยวัย 87 ปี แต่บทเพลงลำตัดของเขา ยังคงสร้างความบันเทิงให้กับคนไทย มาจนถึงปัจจุบัน
ก่อนหน้านี้ Google ได้เคยขึ้น Doodle ประยูร ยมเยี่ยม ครูเพลงพื้นบ้านของไทย เมื่อวันที่ 30 สิงหาคม พ.ศ.2561 ด้วยเช่นกัน อย่างไรก็ดี หากพูดถึงคู่ลำตัด ที่มีลีลาเชือดเฉือนกันไปมาในอดีต คงหนีไม่พ้นการร้องลำตัดระหว่างประยูรและหวังเต๊ะ ที่ได้กลายเป็นตำนานศิลปินเพลงพื้นบ้านของไทยไปแล้ว
อ้างอิงจาก
https://www.youtube.com/watch?v=25h7trNdIMc
https://www.thairath.co.th/content/271525
https://thematter.co/social/filthy-is-not-bad-in-thai-country-songs/26622
https://prachatai.com/journal/2018/09/78566
#Brief #TheMATTER
