ถ้าฉีดวัคซีนไปแล้วจะยังติดเชื้อได้อีกไหม และจะยังแพร่เชื้อต่อได้หรือเปล่า? คำถามที่หลายคนสงสัย ยิ่งกับกรณีที่ศักดิ์สยาม ชิดชอบ รัฐมนตรีว่าการกระทรวงคมนาคม ที่นอกจากจะมีประเด็นในเรื่องของการเปิดเผยไทม์ไลน์แล้ว ยังมีคำถามอีกว่า ฉีดวัคซีนไปกี่เข็มแล้ว และถ้าฉีดครบแล้ว ทำไมยังติดเชื้อได้อีก?
.
ต้องอธิบายว่า เป้าหมายหลักๆ ในการมีอยู่ของวัคซีนคือ การสร้างภูมิคุ้มกันให้กับร่างกาย โดยมีภูมิคุ้มกัน 2 ประเภทที่สามารถทำได้โดยวัคซีน คือ ภูมิคุ้มกันที่มีประสิทธิภาพในการป้องกันเชื้อโรคไม่ให้เกิดโรคร้ายแรงได้ แต่ไม่สามารถหยุดยั้งเชื้อให้เข้าสู่ร่างกายหรือเพิ่มจำนวนได้
.
กับอีกอย่างหนึ่ง คือภูมิคุ้มกันฆ่าเชื้อ ซึ่งสามารถหยุดยั้งการติดเชื้อได้ทั้งหมด และยังป้องกันการติดเชื้อในกรณีที่ไม่มีอาการได้อีกด้วย ซึ่งอย่างหลังนี้ ถือเป็นปณิธานในการวิจัยวัคซีนทั้งหมด แต่ก็เป็นเรื่องยากที่จะประสบความสำเร็จได้
.
อย่างไรก็ดี กระบวนการผลิตวัคซีนสำหรับ COVID-19 นั้น เป็นไปอย่างรวดเร็วมาก แต่ก็ต้องบอกว่า ยังไม่มีวัคซีน COVID-19 ตัวไหนในโลกที่มีประสิทธิภาพในการป้องกันโรคถึง 100%
.
ตอนนี้ วัคซีนตัวที่มีประสิทธิภาพในการป้องกันสูงสุดคือ Pfizer-BioNTech ซึ่งมีประสิทธิภาพในห้องทดลองถึง 95% และเมื่ออิสราเอลนำวัคซีน Pfizer-BioNTech ไปใช้กับประชาชนจำนวนมากก็พบว่า สามารถป้องกันการติดเชื้อ 92% โดยมีช่วงความเชื่อมั่นเท่ากับ 88-95% และสามารถป้องกันอาการรุนแรงได้ 92% แต่ก็ไม่ได้แปลว่า วัคซีน Pfizer เป็นวัคซีนที่สมบูรณ์แบบป้องกันเชื้อได้ถึง 100%
.
สำหรับวัคซีนที่ฉีดในไทยแล้ว มีอยู่ 2 ยี่ห้อ ได้แก่ AstraZeneca และ Sinovac โดย AstraZeneca นั้น มีประสิทธิภาพในการป้องกันการติดเชื้อแบบมีอาการ 76% ขณะที่ผลทดลองทางคลินิกของวัคซีน Sinovac นั้น แตกต่างกันไปตามผลการทดลองของแต่ละประเทศ เนื่องด้วยสภาพแวดล้อมและองค์ประกอบในการทดลองที่ต่างกัน เช่น บราซิลได้ผลการทดลองประสิทธิภาพอยู่ที่ 50.4% ส่วนของอินโดนีเซียอยู่ที่ 65.3%
.
ขณะที่ ผลการทดลองวัคซีน Sinovac จาก University of Chile ระบุว่า วัคซีน Sinovac แค่เข็มเดียวยังไม่มีประสิทธิภาพในการป้องกันโรค แต่มีประสิทธิภาพถึง 56.5% เมื่อฉีดครบ 2 เข็มแล้ว และรอถึง 2 สัปดาห์ จึงจะมีประสิทธิภาพในการป้องกัน COVID-19
.
เช่นเดียวกับที่ รอชเชลล์ วาเลนสกี (Rochelle Walensky) ผู้อำนวยการศูนย์ควบคุมและป้องกันโรคสหรัฐฯ หรือ CDC กล่าวว่า ผู้ที่ได้รับวัคซีนป้องกัน COVID-19 อย่างครบถ้วนแล้ว ก็ยังมีโอกาสติดเชื้ออยู่ ทำให้องค์การด้านสุขอนามัยทั่วโลกต่างออกคำแนะนำให้ผู้ที่ฉีดวัคซีนไปแล้ว ยังต้องสวมหน้ากากอนามัย ล้างมือบ่อยๆ และเว้นระยะห่าง เพื่อลดโอกาสในการติดเชื้ออีกครั้ง
.
นอกจากนี้ ยังมีประเด็นว่า ผู้ที่ฉีดวัคซีนไปแล้ว อาจยังแพร่เชื้อให้คนอื่นต่อได้ ซึ่งโรเบิร์ต แกลโล (Robert Gallo) ผู้เชี่ยวชาญด้านไวรัสจาก University of Maryland School of Medicine กล่าวว่า ผู้ที่ได้รับวัคซีนจะมีโอกาสในการแพร่เชื้อจะลดลงกว่าผู้ที่ยังไม่ได้ฉีดวัคซีน ทั้งยังกล่าวว่า จากงานศึกษาต่างๆ พบว่า คนที่ติดเชื้อแม้จะฉีดวัคซีนไปแล้ว จะมีเชื้อโคโรนาไวรัสในโพรงจมูกน้อยกว่าผู้ที่ยังไม่ได้ฉีด นั่นแปลว่า โอกาสในการแพร่เชื้อยังมีอยู่ แต่ก็น้อยกว่าคนที่ไม่ฉีดวัคซีน
.
ถึงอย่างนั้น รอชเชลล์ก็กล่าวว่า ตอนนี้ยังไม่มีหลักฐานที่ชัดเจนว่าหลังจากได้รับวัคซีนไปแล้ว จะยังสามารถแพร่เชื้อต่อให้ผู้อื่นได้อีกหรือเปล่า
.
แม้ว่าการฉีดวัคซีนจะไม่ได้ป้องกันการติดเชื้อได้สมบูรณ์แบบ และอาจสามารถแพร่เชื้อต่อไปได้ แต่ทางองค์การอนามัยโลก และสำนักงานคณะกรรมการอาหารและยาของสหรัฐฯ (FDA) ต่างแนะนำว่าควรฉีดวัคซีน เพราะหากติดเชื้อแล้ว วัคซีนจะช่วยลดความรุนแรงของโรคได้
.
นพ.ยง ภู่วรวรรณ หัวหน้าศูนย์เชี่ยวชาญเฉพาะทางด้านไวรัสวิทยาคลินิก คณะแพทยศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย ระบุว่า การรับวัคซีนนั้นเป็นไปเพื่อลดอาการของโรคให้น้อยลง ป้องกันการนอนโรงพยาบาล และป้องกันการเสียชีวิต แต่ไม่สามารถป้องกันการติดเชื้อได้ 100%
.
นพ.ยง กล่าวอีกว่า แม้ว่าฉีดวัคซีนเข็มที่ 1 หรือ เข็มที่ 2 แล้ว ก็ยังมีโอกาสติดเชื้อได้อยู่ แต่อาการจะน้อยลง หลังจากฉีดเข็มที่ 1 แล้วก็ขึ้นอยู่กับระดับภูมิต้านทานที่ขึ้น 2 ใน 3 ของการศึกษาพบว่ามีภูมิต้านทานเพิ่มขึ้น แต่อีก 1 ใน 3 ยังวัดภูมิต้านทานไม่ได้
.
“เราเชื่อว่า เมื่อฉีดครบสองเข็มแล้ว เกือบทั้งหมดจะมีภูมิต้านทานเพิ่มขึ้น แต่ภูมิต้านทานที่เกิดขึ้นอาจจะป้องกันการติดเชื้อไม่ได้ 100%”
.
ในกรณีของศักดิ์สยามนั้น ออกมาเปิดเผยว่า ฉีดวัคซีนครบ 2 เข็มไปแล้ว แต่ล่าสุด ก็เพิ่งกล่าวอีกครั้งว่า เพิ่งฉีดไปแค่เข็มเดียวเท่านั้น ขณะที่ นพ.ทวี โชติพิทยสุนนท์ ที่ปรึกษาและผู้ทรงคุณวุฒิกรมควบคุมโรค กรมการแพทย์ กระทรวงสาธารณสุข กล่าวว่า สำหรับคนที่ได้รับวัคซีนเข็มแรก แล้วเกิดติดเชื้อ ก็หมายความว่า วัคซีนยังไม่ได้ตอบสนองหรือแสดงประสิทธิภาพทันที ส่วนใหญ่วัคซีนจะเริ่มตอบสนอง 14 วันขึ้นไป บางชนิดของวัคซีน ก็ต้องรับครบถึง 2 เข็ม
.
.
อ้างอิงจาก
