เหตุการณ์สุดระทึกเกิดขึ้นบนท้องฟ้า อยู่ดีๆ เครื่องบินพาณิชย์ถูกเครื่องบินรบบินมาประกบ พร้อมบังคับให้ลงจอดฉุกเฉินที่เบลารุส นี่ไม่ใช่เรื่องราวจากหนังแอคชั่น แต่เป็นเรื่องจริงที่เกิดขึ้นเมื่อเร็วๆ นี้
ประธานาธิบดีเบลารุส อเล็กซานเดอร์ ลูกาเชนโก มีชื่อเสียงไม่ค่อยดีนักในระดับนานาชาติ เขาครองอำนาจมาต่อเนื่องแล้ว 27 ปี ซึ่งถูกวิจารณ์ไม่เคารพสิทธิมนุษยชน ปราบปรามคนเห็นต่างอย่างรุนแรง โดนกล่าวหาว่าโกงเลือกตั้ง จนได้รับฉายาว่าเป็น ‘เผด็จการคนสุดท้ายแห่งยุโรป’
มีนักข่าวหนึ่งคนที่กล้าเปิดหน้าสู้ นำความจริงและความฉ้อฉลของผู้นำเผด็จการมารายงานต่อประชาชน เขาคนนั้นคือ ‘โรมัน โปรทาเซวิช’ ซึ่งข่าวล่าสุดคือ ทางการของเบลารุสถึงขั้นให้เครื่องบินรบ บินขึ้นไปพาตัวเขาที่กำลังนั่งเครื่องบินของไรอันแอร์ลงมาเลยทีเดียว
วันนี้ The MATTER จะพาไปรู้จักกับ โปรทาเซวิช นักข่าววัย 26 ปีผู้นี้กัน
1.โปรทาเซวิช เป็นชาวเบลารุสที่เติบโตขึ้นมาในฐานะวัยรุ่นที่ไม่เอาด้วยกับระบบเผด็จการ และการทำงานของรัฐบาลอำนาจนิยมของลูกาเชนโก เขาเคยเข้าร่วมการประท้วงหลายต่อหลายครั้ง และอยู่ในกลุ่มเคลื่อนไหวภาคประชาชนเช่น Young Front และกลุ่ม VKontakte ที่เคลื่อนไหวคัดค้านรัฐบาลในโลกโซเชียลมีเดีย
2.โปรทาเซวิช เข้าเรียนสื่อสารมวลชนที่ Belarusian State University แต่ก็ถูกขับไล่ออกมาโดยถูกกล่าวหาว่ามีพฤติกรรมที่ไม่เหมาะสม จากการเข้าร่วมการประท้วงรัฐบาลเมื่อปี ค.ศ.2011
3.แม้จะถูกขับไล่ออกจากมหาวิทยาลัย แต่โปรทาเซวิชก็ไม่ละทิ้งความรู้และอุดมการณ์ของสื่อสารมวลชน โดยเขาออกมาทำงานในฐานะนักข่าวให้กับหลายๆ สำนัก
4.ท่ามกลางบริบทที่เสรีภาพสื่อในเบลารุสถูกคุกคามอยู่เสมอ หลายสื่อถูกปิด บ้างก็ยอมเซ็นเซอร์ตัวเองในการวิจารณ์รัฐบาล แต่ผลงานสำคัญคือการเป็นผู้ร่วมก่อตั้ง และบรรณาธิการให้กับ Nexta ที่เป็นช่องทางนำเสนอข่าวในแอปฯ เทเลแกรม ซึ่งเป็นสื่อที่มีจุดยืนตรวจสอบการทำงานของรัฐบาลเบลารุสมาอย่างต่อเนื่อง รวมถึงรายงานข่าวการประท้วงบนท้องถนนผ่านทางโซเชียลมีเดีย
5.มีรายงานข่าวว่า รัฐบาลของเบลารุสจับตาการเคลื่อนไหวของโปรทาเซวิชอยู่เสมอ ขณะที่ตัวเขาเองก็เหมือนจะรับรู้ถึงสัญญาณการถูกจับกุม จึงได้ลี้ภัยออกไปอยู่ในประเทศลิทัวเนียเมื่อปี ค.ศ.2019 อย่างไรก็ตาม เขาก็ยังคงรายงานข่าวสารต่างๆ อยู่เช่นเดิม ส่วนทางการเบลารุสเองก็ได้แจ้งข้อหาว่า โปรทาเซวิชก่อความผิดฐาน สร้างความเกลียดชังและทำให้เกิดความวุ่นวายในสังคม
6.การทำงานในฐานะนักข่าวของโปรทาเซวิชเป็นไปอย่างเข้มข้นมาเสมอ โดยเฉพาะในช่วงเวลาที่เกิดการประท้วงของประชาชน ที่เชื่อว่าการเลือกตั้งรอบที่ผ่านมานั้นเกิดการทุจริตขึ้นจนทำให้รัฐบาลได้ครองอำนาจต่อไป
7.การประท้วงในครั้งนั้น รัฐบาลของลูกาเชนโกได้ปราบปรามผู้ประท้วงอย่างรุนแรง และจับกุมประชาชนเป็นจำนวนมาก จนทำให้เกิดเสียงวิจารณ์ในระดับนานาชาติ ในขณะที่โปรทาเซวิชเองก็ใช้สื่อที่เขามี รายงานข้อเท็จจริงที่เกิดขึ้นนี้ให้คนในประเทศเบลารุสและนานาชาติได้รับรู้ถึงสถานการณ์
8.รายงานข่าวจาก BBC ระบุว่า ปัจจุบันโปรทาเซวิชได้ย้ายจากช่อง Nexta มาทำงานกับช่อง Belamova ซึ่งเป็นสื่อที่รายงานผ่านเทเลแกรม โดยเขาได้เขียนบทความวิจารณ์รัฐบาลแทนนักการเมืองฝ่ายค้านคนหนึ่งที่ถูกทางการเบลารุสจับตัวไปเมื่อปีที่แล้ว
9.เรื่องราวของโปรทาเซวิช ได้กลายเป็นประเด็นระดับนานาชาติอีกครั้ง เมื่อวันอาทิตย์ที่ 23 พฤษภาคมที่ผ่านมา
10.โปรทาเซวิช ได้เดินทางออกจากประเทศกรีซผ่านเครื่องบินสายไรอันแอร์ เพื่อกลับไปยังลิทัวเนีย เมื่อเครื่องบินที่เขาโดยสารเดินทางได้สักพักหนึ่ง ก็มีเครื่องบินรบขึ้นมาบินประกบเครื่องบินลำดังกล่าว พร้อมกับบังคับให้กัปตันของไรอันแอร์ เปลี่ยนเส้นทางจากเดิมที่ต้องลงที่ลิทัวเนีย ไปเป็นลงที่เบลารุสแทน (เหตุการณ์นี้เกิดขึ้นระหว่างที่เครื่องบินอยู่บนน่านฟ้าของเบลารุส)
11.เครื่องบินไรอันแอร์ที่มีผู้โดยสาร 126 คนถูกบังคับให้ลงจอดฉุกเฉินที่เบลารุส เมื่อถึงภาคพื้น ตำรวจเบลารุสได้แสดงตัวเข้าควบคุมตัวโปรทาเซวิช
12.ในตอนแรกทางการเบลารุสได้ชี้แจงว่า ที่ต้องส่งเครื่องบินรบขึ้นไปประกบเครื่องบินของไรอันแอร์ ก็เพราะมีข้อมูลว่า อาจมีกลุ่มฮามาสสร้างสถานการณ์ก่อการร้ายบนเครื่องบินได้ แต่ถึงอย่างนั้น ข้ออ้างนี้ก็ถูกวิจารณ์ว่าเป็นไปไม่ได้ เพราะแทบไม่มีปัจจัยอะไรเลยที่จะเกี่ยวข้องกับความขัดแย้งระหว่างอิสราเอลและปาเลสไตน์
13.ขณะเดียวกัน กลุ่มฮามาสเองก็ออกมาปฏิเสธแล้วว่า ไม่ได้เกี่ยวข้องและไม่ได้มีการข่มขู่ไปยังไรอันแอร์แต่อย่างใด
14.การถูกจับกุมของโปรทาเซวิช ได้สร้างความกังวลให้กับผู้คนมากมาย โดยกังวลกันว่าชีวิตของเขาจะปลอดภัยดีอยู่หรือไม่ ซึ่งล่าสุดนี้ก็มีการปล่อยคลิปที่โปรทาเซวิชออกมาสารภาพและยอมรับผิด ต่อข้อหาที่ทางการเบลารุสตั้งไว้แล้ว แต่หลายฝ่ายก็เชื่อว่า โปรทาเซวิชน่าจะถูกเจ้าหน้าที่ข่มขู่เพื่อให้รับสารภาพ
15.ที่ผ่านมาประธานาธิบดี ลูกาเชนโก มีท่าทีที่แข็งกร้าวต่อคนที่ต่อต้านเขามาเสมอ สำนักข่าว BBC เคยรายงานคำพูดของลูกาเชนโกว่า เขาเคยเตือนผู้ประท้วงว่า พวกเขาจะได้รับการปฏิบัติเหมือนเป็น “ผู้ก่อการร้าย” และ “เราจะหักคอพวกเขา เหมือนกับหักคอเป็ด”
16.ทางด้านฝ่ายความมั่นคงของเบลารุส ก็ได้ให้ข่าวว่า ตอนนี้ โปรทาเซวิช คือหนึ่งในลิสต์ของผู้ก่อการร้าย และถ้าถูกพิพาษาว่าทำผิดจริง เขาก็อาจได้รับโทษสูงสุดคือ ‘ประหารชีวิต’
17.เหตุการณ์นี้ได้ทำให้ผู้นำประเทศกลุ่มอียู เป็นกังวลอย่างมาก และวิจารณ์ว่านี่คือสิ่งที่ละเมิดหลักสิทธิมนุษยชน ส่งผลให้ผู้นำประเทศสมาชิกอียูได้ลงมติคว่ำบาตรเบลารุส ซึ่งรวมถึงการห้ามไม่ให้สายการบินของเบลารุสบินผ่านน่านฟ้า และห้ามลงจอดที่ท่าอากาศยานของ 27 ประเทศที่เป็นสมาชิกอียูด้วย
18.ชีวิตหลังจากนี้ของโปรทาเซวิช และท่าทีของทางการเบลารุสกำลังถูกจับตาอย่างใกล้ชิดจากประชาคมโลก
อ้างอิงจาก
https://www.bbc.com/news/world-europe-57239162
https://www.nytimes.com/…/europe/roman-protasevich.html
https://edition.cnn.com/…/belarus-ryanair…/index.html
https://www.npr.org/…/what-the-arrest-of-a-journalist…
https://theconversation.com/belarus-protests-why-people…
#recap #TheMATTER
