หลังจากที่ อีลอน มัสก์ ปิดดีลซื้อทวิตเตอร์มูลค่า 4.4 หมื่นล้านเหรียญสหรัฐฯ ทำให้หลายคนเริ่มกังวลเรื่องทิศทางของแอพฯ ในอนาคต และมองหาทางเลือกใหม่ๆ หนึ่งในนั้นคือ ‘Mastodon’ แอพฯ ที่เหมือนรวมร่างทวิตเตอร์กับ reddit เข้าด้วยกัน โดยผู้ใช้งานสามารถโพสต์รูปภาพ วิดีโอ ข้อความต่างๆ ได้แบบในทวิตเตอร์ แต่สามารถพิมพ์ข้อความได้ไม่เกิน 500 ตัวอักษร
Mastodon ก่อตั้งขึ้นเมื่อปี ค.ศ.2016 โดยเริ่มจาก pain point ที่แพลตฟอร์มโซเชียลมีเดียต่างๆ ล้วนมีเจ้าของเป็นองค์กร บุคคล หรือเหล่าผู้ถือหุ้นที่ควบคุมและครอบครองแต่ละแอพฯ ทำให้สามารถปรับเปลี่ยนโยบายได้ตามความต้องการของพวกเขา แถมยังมีข้อมูลการใช้งานของเราอยู่ในมืออีกต่างหาก
ขณะ Mastodon ไม่ได้มีเซิร์ฟเวอร์ที่บริษัท หรือบุคคลใดบุคคลหนึ่งเป็นเจ้าของทั้งหมด (decentralization) แต่ผู้คนสามารถสร้างเซิร์ฟเวอร์เป็นของตัวเองได้อย่างอิสระ โดยเรียกเซิร์ฟเวอร์เหล่านั้นว่า instance ซึ่งแต่ละคนสามารถควบคุม ดูแลและตั้งกฎภายใน instance ของตนเองได้ (เหมือนสร้างคอมมูนิตี้เล็กๆ ตามความสนใจและกฎเกณฑ์ของกลุ่มที่ยอมรับร่วมกัน)
ดังนั้นข้อดีของ Mastodon จึงเป็นการไม่โดนแทร็กข้อมูลการใช้งานเพื่อนำไปขายให้กับบริษัทโฆษณาต่างๆ และไม่ต้องกังวลเรื่องการเปลี่ยนข้อกำหนดของแอพฯ แบบกะทันหัน เพราะไม่ได้ถูกควบคุมจากเจ้าของแอพฯ โดยตรง
อย่างไรก็ตาม ข้อจำกัดของ Mastodon คือเรื่องการใช้งานที่ค่อนข้างยาก เริ่มตั้งแต่การเสิร์ชกูเกิลแล้วไปเจอหน้า mastodon.social ขึ้นมาเป็นอันดับแรก แถมยังมีช่องให้กรอกข้อมูลล็อกอิน เหมือนว่าเว็บนี้คือหน้าโฮมเพจสำหรับสมัครใช้งาน แต่จริงๆ แล้วหน้าเว็บดังกล่าวเป็นเพียงหนึ่งในเซิร์ฟเวอร์ หรือ instance ของ Mastodon เท่านั้น ส่วนใครที่อยากจะสมัครเข้าใช้งาน ต้องเข้าไปที่ลิงก์ joinmastodon.org แทน (ลิงก์นี้นะ docs.joinmastodon.org)
นอกจากความยุ่งยากตอนสมัครแล้ว หากใช้แอพฯ นี้ในมือถือ เราจะไม่สามารถดูโพสต์สาธารณะของแต่ละ instance ประกอบการตัดสินใจก่อนกดเข้าร่วมได้ แต่จะมีเพียงคำอธิบายสั้นๆ ของแต่ instance เท่านั้น และถ้าเราอยากจะออกจาก instance เดิมไปยัง instance อื่นๆ บ้าง ก็มีเพียงทางเลือกเดียวคือการล็อกเอาท์แล้วเริ่มลงชื่อสมัครใช้ instance ใหม่ตั้งแต่ต้น
อย่างไรก็ตามจุดแข็งของ Mastodon ก็ยังคงเป็นเรื่องการกระจายอำนาจ (decentralization) ที่แตกต่างไปจากโซเชียลมีเดียอื่นๆ ซึ่งก็น่าจับตามองว่าในอนาคต หาก Mastodon สามารถปิดช่องว่างที่มี หรือทำให้แอพฯ ใช้งานง่ายขึ้นกว่านี้ ก็อาจจะกลายเป็นหนึ่งในแอพฯ โซเชียลมีเดียหลักที่คนทั่วโลกใช้งานเช่นเดียวกับเฟซบุ๊ก ทวิตเตอร์ และอินสตาแกรมได้เหมือนกัน
อ้างอิงข้อมูลจาก
