“เราจะสร้างสังคมที่ผู้หญิงทุกคนเปล่งประกาย” ชินโซ อาเบะ (Shinzo Abe) อดีตนายกรัฐมนตรี ญี่ปุ่น กล่าวในขณะที่เขาดำรงตำแหน่งเมื่อ 10 ปีที่แล้ว
แต่แม้จะมีความตั้งใจอย่างนั้น สถานการณ์บทบาทของผู้หญิงในญี่ปุ่นกลับเป็นไปอีกทาง จากการสำรวจของสำนักข่าวเกียวโด ประจำปีงบประมาณ 2023 พบว่า จากทั้งหมด 1,643 บริษัทที่จดทะเบียนในตลาดหลักในตลาดหลักทรัพย์โตเกียว มีผู้หญิงดำรงตำแหน่งผู้นำหรือ CEO เพียง 13 บริษัท หรือคิดเป็น 0.8% เท่านั้น
สำนักข่าวเกียวโด กล่าวว่า ตัวเลขดังกล่าวแสดงให้เห็นถึงความไม่ค่อยคืบหน้าเท่าไรนักของญี่ปุ่น ในการพยายาม ‘เพิ่มความหลากหลาย’ ในหมู่ผู้มีอำนาจตัดสินใจในองค์กร
สถานการณ์ขณะนี้ จึงเป็นเรื่องท้าทายสำหรับรัฐบาลญี่ปุ่น ที่ต้องการจะบรรลุเป้าหมายในการให้มีผู้หญิงดำรงตำแหน่งผู้บริหารอย่างน้อย 30% ภายในปี 2030 นี้
และถึงแม้ว่าจะใช้คำจำกัดความที่กว้างขึ้นของรัฐบาล กับคำว่า ‘ผู้บริหาร’ ซึ่งรวมถึงเจ้าหน้าที่บริษัท กรรมการ ผู้ตรวจสอบบัญชี และเจ้าหน้าที่บริหาร สัดส่วนของผู้หญิงอาวุโสในธุรกิจยังคงต่ำอยู่ดี
ตามการสำรวจของ OECD ในปี 2022 มีผู้หญิงดำรงตำแหน่งผู้บริหารเพียง 15.5% ในญี่ปุ่น ในขณะที่ในอังกฤษมี 40.9% และในฝรั่งเศสมี 45.2% ดังนั้น จึงมีเพียงจีนและเกาหลีใต้เท่านั้นที่มีสัดส่วนผู้บริหารหญิงน้อยกว่าญี่ปุ่น
รายงานอื่นๆ ก็แสดงผลที่คล้ายคลึงกัน เมื่อปี 2023 ผลสำรวจของ Economist ได้จัดให้ญี่ปุ่นอยู่อันดับที่ 27 จาก 29 ประเทศพัฒนาแล้ว จากการวัด ‘ดัชนีเพดานแก้ว’ (glass-ceiling index) ซึ่งหมายถึงการที่ผู้หญิงไม่สามารถเติบโตขึ้นในหน้าที่การงานขึ้นไปเป็นตำแหน่งระดับบริหารได้
อย่างไรก็ดี ก็ยังมีเรื่องดีๆ อยู่บ้าง คือก็มีผู้หญิงได้รับการแต่งตั้งให้ดำรงตำแหน่งสำคัญหลายตำแหน่งในช่วงไม่กี่ปีที่ผ่านมา และผลสำรวจของ Kyodo พบว่าจำนวนสมาชิกคณะกรรมการบริหารที่เป็นผู้หญิงมีมากกว่า 3,000 คน หรือเพิ่มขึ้นเป็น 2 เท่าจากเมื่อ 5 ปีก่อน
ในเดือนมกราคม มิตสึโกะ ท็อตโตริ (Mitsuko Tottori) อดีตพนักงานต้อนรับบนเครื่องบิน ได้กลายมาเป็นประธานหญิงคนแรกของสายการบิน Japan Airlines ในเดือนกรกฎาคม รัฐบาลได้แต่งตั้งนาโอมิ อูเนโมโตะ (Naomi Unemoto) เป็นอัยการสูงสุดหญิงคนแรก และเมื่อปี 2021 โทโมโกะ โยชิโนะ (Tomoko Yoshino) ได้กลายมาเป็นประธานหญิงคนแรกของ Rengo ซึ่งเป็นองค์กรสหภาพแรงงานที่ใหญ่ที่สุดของญี่ปุ่น
และยังมีตำแหน่งที่ใหญ่กว่านั้นอีก จากผลสำรวจใหม่ชี้ว่า ซานาเอะ ทาคาอิจิ (Sanae Takaichi) รัฐมนตรีว่าการกระทรวงความมั่นคงทางเศรษฐกิจ มีชื่ออยู่ในกลุ่มผู้สมัครสามคนที่คาดว่าจะลงสมัครรับเลือกตั้งหัวหน้าพรรคเสรีประชาธิปไตย (LDP) ทำให้น่าสนใจว่าอาจจะมีแนวโน้มว่าญี่ปุ่นอาจมีนายกรัฐมนตรีหญิงคนแรกในไม่ช้านี้
อ้างอิงจาก
