เคยรู้สึกแบบนี้ไหม เวลาใช้ชีวิตอยู่คนเดียวก็เปลี่ยวเหงาเกินไป แต่พอจะเริ่มสานความสัมพันธ์กับผู้คนใหม่ๆ มันก็กลับสร้างความเจ็บปวดให้เราแทน จนคิดว่า หรือที่สุดแล้วเราควรอยู่ตัวคนเดียวจริงๆ นะ?
นี่คือสิ่งที่ ‘อิคาริ ชินจิ’ ตัวละครหลักในอนิเมะเรื่อง Neon Genesis Evangelion (ที่เพิ่งฉายลง Netflix) ต้องเผชิญอยู่เรื่อยๆ ภาวะแบบนี้ของชินจิ ถึงกับถูกเอาไปตั้งชื่อไว้ใน Episode 4 ว่า Hedgehog’s Dilemma
คำถามคือ แล้ว Hedgehog’s Dilemma หมายถึงอะไรนะ? แม้ประเด็นนี้จะเคยถูกนำเสนอมาแล้วตั้งแต่การฉายอนิเมะเป็นครั้งแรก แต่ตามคำอธิบายที่ตัวละครในเรื่องพูดถึง ‘ความทุกข์ของเม่น’ ไว้ก็คือ “ยิ่งใกล้กันมากเท่าไหร่ ก็ยิ่งเจ็บปวดเท่านั้น” มันก็ยังดูร่วมสมัยอยู่ไม่น้อยเลย
เว็บไซต์ The Verge อธิบายว่า Hedgehog’s Dilemma เป็นแนวคิดที่นักปรัชญาชาวเยอรมัน อาเทอร์ โชเพนเฮาเออร์ เคยกล่าวถึงเอาถึงไว้ในงานเขียนชื่อว่า Parerga and Paralipomena เมื่อปี ค.ศ. 1851
ในงานดังกล่าว โชเพนเฮาเออร์ ยกสถานการณ์ขึ้นมาให้เรานึกภาพตามถึงวันที่หนาวเย็น และมีเม่นกลุ่มหนึ่งที่ต้องการหาความอบอุ่น พวกมันจึงต้องเดินเข้ามาหากันและกัน เพื่อให้ตัวใกล้ชิดและสร้างความอุ่นให้ระหว่างเม่นด้วยกัน
ทว่า ปัญหาที่เกิดขึ้นก็คือ ยิ่งใกล้กันเท่าไหร่ หนามแหลมๆ ของเม่นก็จะทิ่มแทงกันเองเช่นนั้น กลายเป็นว่าย่ิงใกล้กันก็ยิ่งเจ็บปวด
ซึ่งในบางสถานการณ์ ชีวิตของมนุษย์เรา (รวมถึงชินจิในอนิเมะ) ก็ต้องเจอกับเรื่องราวแบบนี้ ในวันหนึ่งเราอาจจะคิดได้ว่า การมีปฏิสัมพันธ์กับผู้คนรอบๆ ข้างมันคือสิ่งที่จำเป็นแหละ แต่เมื่อเราเดินหน้าเข้าไปหาความสัมพันธ์แล้ว สิ่งที่ได้กลับมา มักจะเป็นความเจ็บปวดของตัวเราเอง
เมื่อเจ็บปวดซ้ำๆ มันก็กลายเป็นความคิดในกับตัวเองว่า หรือจริงๆ แล้วเราก็ควรกลับมาอยู่ตัวคนเดียว ไม่ข้องเกี่ยวกับคนอื่นโดยไม่จำเป็นเหมือนเดิมดีนะ? ซึ่งมันก็จะกลับมาเป็น Dilemma (หรือภาวะที่กลืนไม่เข้าคายไม่ออกอีกเหมือนแบบตอนเริ่มต้น)
ตามพล็อตของ Neon Genesis Evangelion ชินจิก็อยู่ในภาวะแบบนี้ เขาไม่ได้มีเพื่อนสนิทมากนัก และต้องเผชิญกับทั้งความยากที่จะเชื่อมสัมพันธ์กับคนอื่นๆ รวมถึงอยู่กับความเปลี่ยวเหงาที่เกิดขึ้นกับตัวเองอยู่บ่อยครั้ง
ชินจิเคยเลือกที่จะ ‘หนี’ จากความสัมพันธ์เหล่านั้น แต่สุดท้ายก็ต้องเดินกลับมาในจุดเดิมด้วยเหตุผล และความจำเป็นต่างๆ ที่เกิดขึ้นจากสังคมรอบข้าง จึงกลายเป็นการวนลูปของเจ็บปวดแบบเม่น คล้ายๆ กับที่นักปรัชญาเคยเสนอเอาไว้
บทวิเคราะห์ของ The Verge ระบุด้วยว่า ในยุคสมัยปัจจุบันนี้ ผู้คนจำนวนมากก็ตกอยู่ใน Hedgehog’s Dilemma โดยปัจจัยสำคัญคืออิทธิพลของโซเชียลมีเดีย ที่ถึงแม้มันจะเชื่อมต่อเรากับคนอื่น แต่การเชื่อมต่อเหล่านั้นก็สร้างรอยแผลให้ได้เช่นกัน
อนิเมะ Neon Genesis Evangelion ได้กลับมาฉายอีกครั้งผ่าน Netflix และกลายเป็นโอกาสที่เว็บไซต์ต่างๆ ได้พยายามวิเคราะห์สิ่งที่เกิดขึ้นกับตัวละคร เพื่อจับเป็นประเด็นร่วมสมัยมานำเสนอกันอีกครั้งหนึ่ง
อ้างอิงจาก
https://www.theverge.com/2019/6/22/18701441/neon-genesis-evangelion-hedgehogs-dilemma-shinji
https://dotandline.net/neon-genesis-evangelion-shinji-ikari-hedgehogs-dilemma/
https://www.netflix.com/search?q=neon&jbv=81033445&jbp=0&jbr=0
#Brief #TheMATTER
