https://www.youtube.com/watch?v=x62s7n3aHio “รัฐธรรมนูญไม่ควรจะเป็นภาษาที่ซับซ้อน เพราะว่ามันเป็นกติกาของประชาชนทุกคน” ภาษาที่เข้าใจยากและซับซ้อน เป็นอีกหนึ่งเหตุผลที่ทำให้หลายคนรู้สึกว่า รัฐธรรมนูญเป็นเรื่องใหญ่และไกลตัวเกินไป แต่ในความเป็นจริงแล้ว รัฐธรรมนูญซึ่งเป็นกฎหมายสูงสุดของประเทศที่มีประชากรหลายล้านคน ควรใช้รัฐธรรมนูญแบบไหนกันแน่? The MATTER พูดคุยกับ ‘คำ ผกา’ หรือ แขก-ลักขณา ปันวิชัย พิธีกร คอลัมนิสต์ และสมาชิกจากกลุ่ม CARE เพื่อรับฟังว่า รัฐธรรมนูญควรเป็นแบบไหน และจะทำอย่างไรเราจึงจะได้รัฐธรรมนูญในฝัน ที่ประชาชนเป็นเจ้าของอำนาจอย่างแท้จริง #คำผกา #แก้ไขรัฐธรรมนูญ #รัฐธรรมนูญของเรา #ourconstitution #TheMATTER
Author: Editor
ส่องอายุผู้ร่างรัฐธรรมนูญ 2560 ว่าเป็นวัยไหนกันบ้าง?
รัฐธรรมนูญฉบับล่าสุดของไทย ถูกเขียนโดยคนในวัยไหนบ้าง? ถึงแม้ว่ารัฐธรรมนูญฉบับ 2560 จะผ่านประชามติ แต่ทว่าในแง่ของกระบวนการตั้งแต่เริ่มต้นร่างกันขึ้นมานั้น ก็เคยถูกตั้งคำถามกันพออยู่หลายครั้ง หนึ่งในเรื่องที่น่าสนใจคือประเด็นว่าด้วย ‘อายุ’ ของคณะผู้ร่างรัฐธรรมนูญในนาม กรรมาธิการร่างรัฐธรรมนูญ (กรธ.) ที่ มีชัย ฤชุพันธุ์ เป็นประธาน วันนี้ The MATTER จึงพาขอพาทุกคนย้อนไปดูถึง อายุของผู้ร่างรัฐธรรมนูญฉบับนี้กันว่า ส่วนใหญ่แล้วเป็นวัยไหนกันบ้าง **โดยอายุที่เรานำมาเสนอในครั้งนี้ เป็นอายุในช่วงเวลาที่พวกเค้าเริ่มต้นทำงานหลังจากได้รับการแต่งตั้งโดย คสช.นะ ไม่ใช่อายุปัจจุบัน** โดยข้อมูลของผู้ร่างรัฐธรรมนูญปรากฎออกมาเป็นอายุดังนี้ มีชัย ฤชุพันธุ์ (ประธาน) : 77 ปี สุพจน์ ไข่มุกด์ : 70 ปี อภิชาต สุขัคคานนท์ : 70 ปี รชิต สิงหเสนี : 60 ปี อุดม รัฐอมฤต : 54 ปี อมร วาณิชวิวัฒน์ […]
สสร.ในฝันนั้นมันช่างดี ย้อนเวลารู้จักรุ่นพี่ สสร. 2540
คุณเคยฝันถึงแฟนเก่าไหม? ถ้าเราจะเปรียบเปรยคณะผู้ร่างรัฐธรรมนูญว่าเป็นเหมือนคนรัก รุ่นพี่อย่าง สสร. (สภาร่างรัฐธรรมนูญ) ปี 2540 ก็คงเป็นรุ่นพี่ที่ป๊อปมากในผู้คนที่นิยมระบอบประชาธิปไตย คำถามคือ ทำไม สสร.40 ถึงมักถูกพูดถึงบ่อยๆ ว่าเป็นตัวอย่างที่ดีของการร่างรัฐธรรมนูญที่เป็นประชาธิปไตยมากที่สุดครั้งหนึ่งในประวัติศาสตร์การเมืองไทย? ทำไมเหล่ารุ่นพี่ 40 ถึงสร้างรัฐธรรมนูญที่เป็นหมุดหมายสำคัญของประชาธิปไตยขึ้นมาได้? วันนี้ The MATTER จะพาไปรู้จักกับรุ่นพี่และสิ่งที่เหล่ารุ่นพี่เคยทำไว้มาให้ดูกัน 1) ที่มา : การคัดเลือกสมาชิกสภาร่างรัฐธรรมนูญนั้นผ่านกระบวนการอยู่หลายขั้นตอน โดยแบ่งออกเป็น 2 สาย ได้แก่ สายที่มาจากตัวแทนประชาชน 76 คน ที่เริ่มต้นจากแต่ละจังหวัดเลือกตั้งตัวแทนจังหวัดละ 10 คน (รวม 760 คน) พอได้แล้วให้รัฐสภา (ส.ส.+ส.ว.) เลือกให้เหลือจังหวัดละ 1 คน ส่วนอีกสายเป็นผู้เชี่ยวชาญด้านต่างๆ (23 คน) ซึ่งสถาบันการศึกษาเป็นคนคัดเลือก ผู้เชี่ยวชาญด้านรัฐศาสตร์ 8 คน ผู้เชี่ยวชาญด้านกฎหมายมหาชน 8 คน และผู้มีประสบการณ์ด้านการเมือง-บริหารแผ่นดิน 7 คน […]
กว่าจะได้รัฐธรรมนูญฉบับใหม่ ต้องผ่านกี่ด่าน? เปิดเงื่อนไขกระบวนการแก้รัฐธรรมนูญ 2560
ในช่วงที่ประชาชนต้องการการเปลี่ยนแปลงทางการเมือง อยากให้ประเทศเดินหน้า สิ่งหนึ่งที่หลายฝ่ายทั้งประชาชน และนักการเมืองเห็นตรงกันว่า จะเริ่มการเปลี่ยนแปลง หรือปลดล็อกหลายๆ อย่างไปได้ ต้องเริ่มต้นที่การ ‘แก้รัฐธรรมนูญ’ ซึ่งรัฐธรรมนูญฉบับ 2560 นี้ ก็เป็นที่รู้กันว่า เป็นใจกลางของปัญหาหลายๆ อย่างทางการเมือง และเอื้อต่อการสืบทอดอำนาจของ คสช. รวมถึงยังมีหลายมาตราที่เป็นข้อกังขาของสังคม และไม่เป็นไปตามระบอบประชาธิปไตย ไม่ว่าจะเป็นกระบวนการเลือกสรร ส.ว. 250 คน และอำนาจของ ส.ว.ที่สามารถเข้ามาโหวตเลือกนายกฯ ได้ด้วย เป็นต้น แต่เส้นทางสู่รัฐธรรมนูญฉบับใหม่ ก็ไม่ได้ง่ายดาย เพราะตัวรัฐธรรมนูญฉบับ 2560 เองนั้น ได้มีการเขียนขึ้นเพื่อป้องกันตัวมันเอง ให้การแก้เป็นไปได้ยาก ต้องผ่านหลายขั้นตอน ทั้งยังต้องมีเสียงรับรองจาก ส.ส. และ ส.ว.จำนวนหนึ่งด้วย เงื่อนไขเหล่านี้เป็นอย่างไร ตั้งแต่การเสนอแก้ ไปถึงแต่ละขั้นตอนต้องมีเสียงสนับสนุนเท่าไหร่ The MATTER ขอพาไปดูกัน การแก้ไขรัฐธรรมนูญในขั้นตอนแรก ต้องมีการจัดทำร่างรัฐธรรมนูญฉบับแก้ไขเพิ่มเติม โดยผู้มีสิทธิเสนอนั้น ได้แก่ คณะรัฐมนตรี ส.ส.ไม่น้อยกว่า 1 ใน 5 (98 […]
จะแก้ไขรัฐธรรมนูญได้ ส.ว.เกิน 1/3 ต้องเอาด้วย
นี่คือ ‘เงื่อนตาย’ ที่จะชี้ขาดการแก้ไขรัฐธรรมนูญครั้งนี้ ไม่ใช่แค่ ‘จะแก้สำเร็จหรือไม่’ แต่เป็นว่า ‘จะเริ่มแก้ได้หรือเปล่า’ ซะด้วยซ้ำ! ร่างรัฐธรรมนูญฉบับคณะกรรมาธิการยกร่างรัฐธรรมนูญ (กรธ.) หรือบางคนเรียกว่า ‘ฉบับมีชัย’ ตามชื่อของมีชัย ฤชุพันธุ์ ประธาน กรธ. ซึ่ง คสช.ตั้งขึ้นมาให้จัดทำกฎหมายสูงสุดของประเทศฉบับนี้ (แต่ตัวมีชัยเรียกว่า ฉบับปราบโกง) ถูกวิจารณ์ไว้แต่ต้นว่าเขียนกติกาให้แก้ไขได้ยากมาก..จนแทบเป็นไปไม่ได้เลย เพราะในการแก้ไขรัฐธรรมนูญ ไม่ว่าจะใช้สูตรไหน-โมเดลใดก็ตาม จำเป็นต้องปฏิบัติตามมาตรา 256 ของรัฐธรรมนูญฉบับปี 2560 ซึ่งกำหนดไว้ว่า การพิจารณาร่างแก้ไขรัฐธรรมนูญ ในวาระแรก นอกจากต้องได้เสียง ส.ส.และ ส.ว.เกินกึ่งหนึ่งของทั้งหมดแล้ว (ปัจจุบันมี ส.ส. 489 คน และ ส.ว. 250 คน เกินกึ่งหนึ่งคือ 370 คนขึ้นไป) ในจำนวนนั้นจะต้องมีเสียง ส.ว. 1/3 ของทั้งหมดขึ้นไป (84 คนขึ้นไป) ขณะที่ในวาระที่สาม ไม่เพียงต้องการเสียง ส.ส.และ ส.ว.เกินกึ่งหนึ่ง โดย […]
บัตรเลือกตั้ง ส.ส.ใบเดียว มีผลทำให้รัฐบาลอ่อนแอ
รัฐธรรมนูญฉบับปี 2540 ซึ่งถูกมองว่าเป็นฉบับที่ดีที่สุด วางแนวคิดในการออกแบบโครงสร้างการเมือง โดยเฉพาะระบบการเลือกตั้ง ส.ส. (ให้มีบัตร 2 ใบ เลือก ส.ส.เขต 400 คน กับ ส.ส.บัญชีรายชื่อ 100 คน โดยกำหนดเกณฑ์ขั้นต่ำพรรคที่จะได้ ส.ส.บัญชีรายชื่อ คือได้คะแนน 5% ขึ้นไป) มุ่งให้เกิดรัฐบาลที่เข้มแข็ง เพื่อแก้ไขปัญหารัฐบาลผสมที่อ่อนแอในอดีต จะได้เดินหน้าผลักดันนโยบายหรือทำภารกิจต่างๆ ได้อย่างเต็มที่ ไม่ต้องวุ่นวายกับเรื่องราวความขัดแย้งภายในพรรคร่วมรัฐบาล แต่รัฐธรรมนูญฉบับปี 2560 ที่ใช้อยู่ในปัจจุบัน กลับถูกเขียนขึ้่นโดยใช้แนวคิดที่สวนทางกัน โดยเฉพาะการเปลี่ยนระบบการเลือกตั้ง กลับมาใช้บัตรใบเดียว และใช้วิธีคิดคะแนนแบบจัดสรรปันส่วนผสม (mixed member apportionment system หรือ MMA) ด้วยข้ออ้างว่า “เพื่อป้องกันเสียงตกน้ำ” ทว่าระบบการคิดคะแนนแบบ MMA อันซับซ้อน นำคะแนนเลือก ส.ส.เขต 350 คน ไปหาจำนวน ส.ส.บัญชีรายชื่อ 150 คน ทำให้การเลือกตั้ง เมื่อวันที่ […]
ถ้ารัฐธรรมนูญที่เป็นแม่บทในการปกครองประเทศมีปัญหา นั่นก็เท่ากับว่าการเมืองในประเทศมีปัญหา และถ้าการเมืองไม่ดีแล้วคุณภาพชีวิตเด็กนักเรียนหรือคุณภาพการศึกษาจะดีได้อย่างไร
เพราะถ้าการเมืองดี อะไรหลายๆ อย่างก็จะดีตามมา The MATTER ไปคุยกับ พลอย หนึ่งในสมาชิกกลุ่มนักเรียนเลว ที่ผลักดันและส่งเสียงถึงปัญหาของนักเรียนไทยที่ต้องเผชิญอยู่ในเวลานี้ว่าคิดยังไงกับเรื่องของรัฐธรรมนูญไทย “ถึงแม้นักเรียนจะยังไม่มีสิทธิเลือกตั้งโดยตรง เพราะส่วนใหญ่ยังอายุไม่ถึง 18 แต่มันก็กระทบกับนักเรียนที่เป็นประชาชนในประเทศเหมือนกัน เพราะถ้ารัฐธรรมนูญที่เป็นแม่บทในการปกครองประเทศมีปัญหา นั่นก็เท่ากับว่าการเมืองในประเทศมีปัญหา และถ้าการเมืองไม่ดีแล้วคุณภาพชีวิตเด็กนักเรียนหรือคุณภาพการศึกษาจะดีได้อย่างไร “เนื่องจากผู้นำฝ่ายบริหาร ส.ว มาจากการถูกแต่งตั้ง ไม่ได้มาจากการเลือกตั้งของประชาชน แถมยังตรวจสอบที่มาที่ไปอะไรไม่ได้อีก แม้แต่นาฬิกาของพลเอกสักคนที่มานั่งในสภายังตรวจสอบอะไรไม่ได้ นั่นทำให้ผู้ที่จะเข้ามาดูแลเรื่องการศึกษายังไม่มีผลงานอะไรประจักษ์แก่ตาของประชาชนนัก เขาเคยดูแลหรือทำอะไรเพื่อการศึกษามาก่อนหน้านี้บ้างนอกจากเป่านกหวีดไล่รัฐบาลก่อนๆ” “สุดท้ายแล้วการศึกษาที่เป็นหนึ่งในเสาหลักในการพัฒนาประเทศก็กลับกลายเป็นสิ่งที่ถูกลดทอนคุณค่าและความสำคัญ คุณภาพชีวิตของนักเรียนยังไม่ถูกพัฒนาอย่างเต็มที่ เด็ก ๆ ใช้เวลาไปกับการเรียนหรือการทำกิจกรรมที่ไร้ประโยชน์เหมือนเดิม สิทธิเสรีภาพของนักเรียนยังคงถูกกดทับโดยกฎระเบียบต่างๆ ในโรงเรียนแบบเดิมไม่ต่างจาก 30-40 ปีที่ผ่านมา” และเมื่อถามถึงรัฐธรรมนูญในฝันของพลอย เธอก็ได้ตอบกับเราว่า “ถ้าถามในความเห็นของเด็กอายุ 15 ที่ฝันอยากจะเปลี่ยนแปลงประเทศและสังคม เราอยากให้รัฐธรรมนูญเป็นประชาธิปไตยและประชาชนทุกคนเป็นเจ้าของรัฐธรรมนูญ อยากให้สิ่งนี้ถูกออกแบบมาเพื่อพัฒนาคุณภาพชีวิตของคนในประเทศ สามารถตั้งคำถามและตรวจสอบเพื่อเปลี่ยนแปลงแก้ไขได้ตลอดเวลาโดยไม่ผ่านการใช้อำนาจของบุคคลใดบุคคลหนึ่งค่ะ” รัฐธรรมนูญในฝันของคุณเป็นยังไง อยากปรับเปลี่ยนแก้ไขอย่างไร The MATTER ชวนมาแชร์ความฝันนั้น เพื่อผลักดันให้การแก้ไขรัฐธรรมนูญเกิดขึ้นได้จริงจากเสียงของประชาชน #แก้ไขรัฐธรรมนูญ #รัฐธรรมนูญของเรา #ourconstitution #TheMATTER
รัฐธรรมนูญ เกี่ยวกับทุกคนในประเทศนี้
หลายคนอาจจะมองว่าเรื่องกฎหมาย เรื่องรัฐธรรมนูญเป็นเรื่องไกลตัว แต่จริงๆ แล้วรัฐธรรมนูญเป็นเรื่องที่เกี่ยวข้องกับทุกคน และส่งผลกระทบต่อชีวิตของเรา ซึ่ง Hockhacker แร็ปเปอร์กลุ่ม Rap Against Dictatorship เจ้าของเพลงฮิปฮอปทางการเมืองอย่าง ‘ประเทศกูมี’ หรือ ‘250 สอพลอ’ ฯลฯ ก็เป็นอีกหนึ่งเสียงที่ยืนยันกับเราว่า รัฐธรรมนูญเกี่ยวกับทุกคน และรัฐธรรมนูญฉบับนี้มีจุดที่ต้องแก้ไขด้วย “รัฐธรรมนูญ เกี่ยวกับทุกคนในประเทศนี้ เมื่อเราเห็นรัฐธรรมนูญถูกฉีกซ้ำแล้วซ้ำเล่า และจบด้วยการแก้ไขเพื่อผลประโยชน์แก่ผู้มีอำนาจโดยไม่เห็นหัวประชาชน ทั้งหมดนั้นจึงเกี่ยวกับการแสดงออกของเราด้วย” เมื่อถามว่ารัฐธรรมนูญฉบับ 2560 นี้ มีช่องโหว่อย่างไร Hockhacker ก็มองว่า มันมีปัญหาตั้งแต่ที่มาของการได้มาซึ่งรัฐธรรมนูญฉบับนี้ และมีหลายจุดที่ต้องแก้ไข ซึ่งสำหรับเขาแล้ว รัฐธรรมนูญในฝันที่เขาอยากได้นั้น คือ “รัฐธรรมนูญที่พร้อมปรับแก้ตามยุคสมัยที่เปลี่ยนไป แต่ที่สำคัญคือ ต้องคำนึงถึงประชาชนเป็นสำคัญ” รัฐธรรมนูญในฝันของคุณเป็นยังไง อยากปรับเปลี่ยนแก้ไขอย่างไร เราขอชวนมาแชร์ความเห็น และติดตามแคมเปญรัฐธรรมนูญของเรา ตลอดเดือนกันยายน และตุลาคมได้ที่ The MATTER #แก้ไขรัฐธรรมนูญ #รัฐธรรมนูญของเรา #ourconstitution #TheMATTER
รธน.นี้บัญญัติว่า ให้รัฐส่งเสริม ‘ศาสนาพุทธเถรวาท’ ถือเป็นครั้งแรกที่เขียนไว้เช่นนี้
ศาสนาถือเป็นเรื่องละเอียดอ่อนเสมอ ในว่าจะในสังคมใด ที่ผ่านมาแม้มีชาวพุทธบางกลุ่มพยายามกดดันให้รัฐธรรมนูญหลายๆ ฉบับ บัญญัติไว้ว่า ‘ให้ศาสนาพุทธเป็นศาสนาประจำชาติ’ แต่ผู้เกี่ยวข้องก็ไม่ทำตาม ด้วยคำนึงความละเอียดอ่อนที่ว่า ในช่วงของการจัดทำรัฐธรรมนูญฉบับปี 2560 ก็มีเสียงเรียกร้อดังกล่าวเกิดขึ้นอีกครั้ง แต่คณะกรรมการร่างรัฐธรรมนูญ (กรธ.) ก็ปฏิเสธ โดยเขียนไว้ในมาตรา 67 ว่า “รัฐพึงอุปถัมภ์และคุ้มครองพระพุทธศาสนาและศาสนาอื่น” ซึ่งคล้ายกับรัฐธรรมนูญฉบับปี 2540 และฉบับปี 2550 ที่ไม่น่าจะเป็นปัญหาอะไร แต่ กรธ.กลับเพิ่มข้อความไปในมาตรา 67 วรรคถัดไป ว่า “ในการอุปถัมภ์และคุ้มครองพระพุทธศาสนาอันเป็นศาสนาที่ประชาชนชาวไทยส่วนใหญ่นับถือมาช้านานรัฐพึงส่งเสริมและสนับสนุนการศึกษาและการเผยแผ่หลักธรรมของพระพุทธศาสนาเถรวาทเพื่อให้เกิดการพัฒนาจิตใจและปัญญาและต้องมีมาตรการและกลไกในการป้องกันมิให้มีการบ่อนทําลายพระพุทธศาสนาไม่ว่าในรูปแบบใดและพึงส่งเสริมให้พุทธศาสนิกชนมีส่วนร่วมในการดําเนินมาตรการหรือกลไกดังกล่าวด้วย” ซึ่งถือเป็นครั้งแรกที่มีการเขียนไว้ลักษณะนี้ ผลจากการเขียนโดยให้น้ำหนักกับบางศาสนาบางนิกายเป็นพิเศษ เป็นหนึ่งในปัจจัยที่ทำให้ในการลงประชามติ เมื่อปี 2559 ในสามจังหวัดชายแดนภาคใต้ ประชาชนลงมติ ‘โหวตโน’ ไม่รับร่างรัฐธรรมนูญฉบับนี้ ทั้ง จ.นราธิวาส ไม่เห็นชอบ 61.84% จ.ยะลา ไม่เห็นชอบ 59.54% และ จ.ปัตตานี ไม่เห็นชอบ 65.14% อุดม รัฐอมฤต โฆษก กรธ. ชี้แจงว่า ตามเจตนาของร่างรัฐธรรมนูญแม้จะเขียนให้ทำนุบำรุงศาสนาพุทธนิกายเถรวาทที่เป็นศาสนาที่คนไทยนับถือมากที่สุด […]
มีผู้ถูกจับกุมเพราะเห็นต่าง ในช่วงประชามติรัฐธรรมนูญอย่างน้อย 203 คน
ผู้สนับสนุนรัฐธรรมนูญฉบับปี 2560 มักอ้าง คะแนนเสียง ‘รับร่างรัฐธรรมนูญ’ จากการทำประชามติเมื่อปี 2559 กว่า 16.8 ล้านเสียง แต่มักละเลยที่จะพูดถึงบรรยากาศหรือสถานการณ์ในช่วงก่อนหน้าการจัดทำประชามติว่า ประชาชนมีโอกาสได้รับรู้ข้อมูลข่าวสารมากน้อยแค่ไหน โครงการอินเทอร์เน็ตเพื่อกฎหมายประชาชน หรือ iLaw เคยรวบรวมสถิติคดีความที่เกี่ยวข้องกับทำประชามติดังกล่าว พบว่ามีประชาชนอย่างน้อย 203 คน ถูกจับกุมดำเนินคดี ทั้งอ้าง พ.ร.บ.ประชามติ (43 คน) หรืออ้างคำสั่งหัวหน้า คสช. ที่ 3/2558 (160 คน) จากกรณีที่พวกเขาออกมาแสดงความคิดเห็นเกี่ยวกับร่างรัฐธรรมนูญ ซึ่งส่วนใหญ่มักเป็นการวิพากษ์วิจารณ์ หรือเห็นแย้งจากข้อมูลของภาครัฐ ไม่ว่าจะเป็นการโพสต์วิจารณ์ร่างรัฐธรรมนูญ, แจกเอกสารให้ความรู้และคัดค้านร่างรัฐธรรมนูญ, ตั้งศูนย์ปราบโกงประชามติ, เสวนาให้ความรู้ร่างรัฐธรรมนูญ ฯลฯ แม้เราไม่อาจมีทางรู้ได้เลยว่า หากเปิดโอกาสให้ประชาชนได้แสดงความคิดเห็นกันเต็มที่ ผลของประชามติจะเปลี่ยนแปลงไปหรือไม่ นี่คือ ‘ตราบาป’ ในการทำประชามติดังกล่าว ที่จะถูกหยิบมาเป็นบทเรียนสำหรับการทำประชามติร่างรัฐธรรมนูญครั้งต่อๆ ไปว่า อย่าทำให้กลับมาเกิดซ้ำอีก แล้วผลของมันจะได้รับการยอมรับมากกว่านี้ อ้างอิงจาก https://www.facebook.com/iLawClub/posts/10159197642995551/ #แก้ไขรัฐธรรมนูญ #รัฐธรรมนูญของเรา #ourconstitution #TheMATTER