แฮชแท็ก #ขายสิทธิ์โมเดอร์นา ถึงกับขึ้นเทรนด์ทวิตเตอร์ในช่วงคืนที่ผ่านมา หลังศูนย์ฉีดวัคซีนกลางบางซื่อออกมาเปิดลงทะเบียนฉีดวัคซีน ‘โมเดอร์นา’ ฟรีเป็นวัคซีนตัวหลักคู่กับไฟเซอร์ ทำให้หลายคนออกมาตั้งคำถามด้วยความไม่พอใจว่า “ทำไมคนที่เสียเงินซื้อโมเดอร์นาเอง ถึงได้ฉีดหลังวัคซีนของรัฐ?”
เส้นทางการนำเข้าวัคซีนโมเดอร์นาไทยนั้นเป็นที่จับตามองว่าตลอด โดยเฉพาะอย่างยิ่งหลังจากที่เกิดการระบาดของ COVID-19 คลัสเตอร์สถานบันเทิงเมื่อช่วงเดือนเมษายน แต่ด้วยความซับซ้อนและเต็มไปด้วยรายละเอียดมากมายทำให้หลายคนอาจจะพลาดบางช่วงบางตอนไป The MATTER จะมาอธิบายให้ฟังอีกทั้งสำหรับรายละเอียดการนำเข้าโมเดอร์นา ตั้งแต่ต้น จนถึงปัจจุบัน
เล่าคร่าวๆ ก่อนว่าวัคซีนโมเดอร์นาที่ใช้อยู่ในไทยตอนนี้จะแบ่งเป็น 2 ส่วนคือ
– ส่วนที่ไทย (โดยสภากาชาดไทย, รพ.ศิริราช, รพ.รามาธิบดี และภาคเอกชน) ซื้อเองจำนวน 5.6 แสนโดส (ตามกำหนดการจะเข้ามาวันที่ 27 พ.ย. อีก 1.38 ล้านโดส)
– ส่วนที่ 2 คือล็อตบริจาค ที่ได้รับมาจากสหรัฐฯ จำนวน 1 ล้านโดสที่เดินทางมาถึงประเทศไทยเมื่อวันที่ 22 พ.ย.ที่ผ่านมา
#โมเดอร์นาที่ไทยซื้อเอง
(ดูไทม์ไลน์การนำเข้าโมเดอร์นาเต็มๆ ได้ที่ : https://thematter.co/quick-bite/quickbite-timeline-covid19-vaccine/156703 )
หากย้อนไปดูไทม์ไลน์การจัดซื้อวัคซีนโมเดอร์นาจะพบว่าไทยเริ่มติดต่อซื้อวัคซีนมาตั้งแต่ช่วงปลายเดือนเดือนกุมภาพันธ์ โดยองค์กรเภสัชกรรม (อภ.) ได้ติดต่อไปยังบริษัทโมเดอร์นาเพื่อขอซื้อวัคซีนโมเดอร์นาจำนวน 5 ล้านโดส โดยแสดงเจตจำนงว่าต้องการได้วัคซีนในเดือนมิถุนายนของปี 2564 แต่ทางโมเดอร์นาตอบกลับมาว่า ไม่สามารถจัดส่งวัคซีนให้ในช่วงเวลาดังกล่าวได้ เพราะความต้องการวัคซีนทั่วโลกมีสูง และจะส่งได้เร็วที่สุดคือไตรมาสที่ 1/2565
หลังจากนั้นได้มีการประสานงานเพิ่มเติม และทางโมเดอร์นาได้บอกว่าให้ไทยติดต่อซื้อวัคซีนจาก บริษัท ซิลลิค ฟาร์มา ในฐานะตัวแทนนำเข้าเพียงผู้เดียว ซึ่งในเดือนพฤษภาคม ทางซิลลิคฯ ได้ยื่นหนังสือถึงสำนักงานคณะกรรมการอาหารและยาไทย (อย.) เพื่อยื่นขออนุมัติใช้ในกรณีฉุกเฉิน และในช่วงเวลาไล่เลี่ยกัน รัฐบาลก็อนุมัติให้เอกชนสามารถนำเข้าวัคซีน COVID-19 ได้เองเป็น ‘วัคซีนทางเลือก’ โดยมีเงื่อนไขว่าต้องไม่ซ้ำกับของรัฐ
ในช่วงกลางเดือนพฤษภาคม ถึงเดือนมิถุนายน สถานการณ์ COVID-19 ในไทยเริ่มระบาดหนัก มีผู้ติดเชื้อแตะระดับหมื่นคนต่อวัน ทำให้ประชาชนเริ่มมองหาวัคซีน COVID-19 ที่มีประสิทธิภาพในการป้องกันสายพันธุ์ ‘เดลต้า’ ขณะที่วัคซีนตัวหลักที่ไทยมีในตอนนั้นคือซิโนแวค และแอสตร้าเซนเนก้ายังไม่สามารถสร้างความเชื่อมั่นให้กับประชาชนหลายคนได้
ประกอบกับรัฐบาลมีเงื่อนไขการนำเข้าวัคซีนว่า ห้ามนำเข้าวัคซีนตัวเดียวกับรัฐ ซึ่ง ณ เวลานั้นรัฐบาลได้ประกาศว่าจะซื้อวัคซีนไฟเซอร์เอง ทำให้ ‘โมเดอร์นา’ ซึ่งเป็นวัคซีน mRNA เปรียบเหมือนความหวังสุดท้ายที่จะประชาชนต้องการในช่วงวิกฤติ รพ.เอกชนจึงเดินหน้าจัดซื้อวัคซีนโมเดอร์นาเพื่อมาบริการประชาชน
หลังจากรอมติกำหนดราคาจาก อภ. และทำเรื่องร่างสัญญาซื้อขายต่างๆ ตลอดช่วงเดือนมิถุนายน รพ.เอกชนก็ทยอยเปิดจองวัคซีนโมเดอร์นาเป็นวัคซีนทางเลือกให้ประชาชน และเปิดให้ชำระเงินในวันที่ 1 กรกฎาคม ด้วยราคาเข็มละ 1,650 บาท 2 เข็ม ราคา 3,300 บาท โดยมีกำหนดจะส่งมอบวัคซีนในไตรมาสที่ 4/2564 จำนวน 1.9 ล้านโดส และในไตรมาสที่ 1/2565 อีกจำนวน 3.1 ล้านโดส
แต่ประเด็นเรื่องการสั่งซื้อวัคซีนโมเดอร์นาไม่จบเพียงเท่านี้ เพราะหลังจากเอกชนเปิดชำระเงินวัคซีนโมเดอร์นาประมาณ 1 สัปดาห์ ‘สภากาชาดไทย’ ก็มีหนังสือถึงองค์การเภสัชกรรม ยืนยันจองซื้อวัคซีนโมเดอร์นา 1 ล้านโดสด้วยเช่นกัน (โดย 1 ล้านโดสนี้นอกจากกระจายให้สภากาชาดก็มีแบ่งให้ รพ.รามาธิบดี และ รพ.ศิริราชด้วย)
หลายคนจึงออกมาตั้งคำถามถึงการเข้ามาแบ่งวัคซีนของสภากาชาดไทย เพราะมีคนสังเกตว่าช่วงที่ผ่านมามีแต่ภาคเอกชนและประชาชนเท่านั้นที่ออกมาเคลื่อนไหวเรื่องนี้
หลังจากเกิดดราม่านี้ขึ้น ทางสภากาชาดไทยได้ออกมาชี้แจงว่า วัคซีนโมเดอร์นา 1 ล้านโดสนี้ไม่ได้ตัดจากโควต้าของเครือ รพ.เอกชนแต่อย่างใด เพราะได้มีการติดต่อกับซิลลิคฯ เพื่อสั่งจองวัคซีนมาตั้งแต่เดือนเมษายนแล้ว ซึ่งทางซิลลิคฯ ก็แจ้งกับ อภ.ให้ทราบตั้งแต่ต้นว่าวัคซีนจำนวน 1 ล้านโดสที่จะมาในปี 2564 นี้จะเป็นของสภากาชาดไทย
หลังจากช่วงเดือนกรกฎาคม คนไทยก็เฝ้ารอวัคซีนโมเดอร์นาที่มีกำหนดจะมาถึงในเดือนตุลาคม แต่พอถึงเวลา ทางซิลลิคฯ และ อภ.ก็ได้แถลงเลื่อนกำหนดการไปเป็นวันที่ 1 พฤศจิกายนแทน โดยจะส่งมอบวัคซีนล็อตแรก 5.6 แสนโดส และจะทยอยส่งจนครบ 1.9 ล้านโดสภายในปีนี้
ซึ่งหลังจากโมเดอร์นามาถึงวันที่ 1 พฤศจิกายน คนก็กลับมาจับตาการแบ่ง ‘สัดส่วน’ วัคซีนอีก เพราะต้องกระจายให้ถึง 4 หน่วยงาน/องค์กร ได้แก่ สภากาชาดไทย รพ.ศิริราช รพ.รามาฯ และเครือ รพ.เอกชน ซึ่งหลังมีความชัดเจนเรื่องการจัดสรรวัคซีนออกมาก็ยิ่งทำให้ประชาชนไม่พอใจมากยิ่งขึ้นอีก เพราะเครือ รพ.เอกชนได้วัคซีนเพียง 10% จากยอดจองวัคซีนทั้งหมด (แต่จะได้รับจัดสรรจนครบ 100% ในล็อตต่อๆ ไป) ส่วนสภากาชาดไทยได้วัคซีนไปประมาณ 20% เนื่องจากจองวัคซีนไว้ถึง 1 ล้านโดส
ซึ่งวัคซีนจำนวน 20% ที่สภากาชาดได้รับจากล็อตนี้จะได้รับการจัดสรรไป
1.สำนักงานบรรเทาทุกข์ 8.5% แบ่งเป็น พื้นที่ต่างจังหวัด 7% และพื้นที่กรุงเทพฯ 1.5%
2.สถานเสาวภา 1.5%
3.รพ.จุฬาลงกรณ์และ รพ.ต่างๆ รวม 12 หน่วยงาน 15%
4.องค์การบริหารส่วนจังหวัด (อบจ.) 38 จังหวัด 75%
แม้ประชาชนที่เสียเงินเองจะรอวัคซีนมานานกว่า 4 เดือน แต่ด้วยจำนวนวัคซีนที่เข้ามาและอัตราการจัดสรรปันส่วนที่เอกชนได้ค่อนข้างน้อย จึงมีประชาชนหลายคนยังไม่ได้ฉีดวัคซีนในล็อตแรกนี้ และฝากความหวังไว้กับล็อตต่อไป
แต่เมื่อวานนี้ ศูนย์ฉีดวัคซีนกลางบางซื่อได้ประกาศฉีดวัคซีน ‘โมเดอร์นาฟรี’ ให้ประชาชนตั้งแต่วันที่ 26 พฤศจิกายนเป็นต้นไป ทำให้หลายคนอดตั้งคำถามไม่ได้ว่า วัคซีนล็อตที่ฉีดฟรีนี้มาจากไหน (ถ้าไม่ใช่ที่ไทยซื้อเอง) และทำไมได้ก่อนพวกเขาที่เสียเงินซื้อเอง ซึ่งคำตอบคือ วัคซีนล็อตฉีดฟรีนี้มาจาก ‘การบริจาคของสหรัฐฯ’
#โมเดอร์นาที่ไทยได้รับบริจาค
ในช่วงเดือนสิงหาคม สหรัฐฯ ได้แสดงเจตจำนงบริจาควัคซีนไฟเซอร์ให้ไทยจำนวน 1.5 ล้านโดส และส่งมอบมาเมื่อวันที่ 30 กรกฎาคม จากนั้นได้บริจาควันซีนโมเดอร์นามาอีก 1 ล้านโดส ถึงไทยเมื่อวันที่ 22 พฤศจิกายนที่ผ่านมา
โดยวัคซีนโมเดอร์นาล็อตบริจาคจำนวน 1 ล้านโดสนี้ เบื้องต้นมีการจัดสรรตามนี้
1.ฉีดแทนวัคซีนไฟเซอร์ในภาคใต้
2.ใช้สำรองสำหรับกลุ่มผู้เดินทางไปต่างประเทศที่กำหนดว่าต้องฉีดวัคซีนโมเดอร์นา
3.ใช้สำหรับฉีดวัคซีนสูตรไขว้แอสตร้าเซนเนก้า เข็มที่ 1 ตามด้วยโมเดอร์นา เข็มที่ 2 หรือเรียกว่าสูตร AM แทนสูตรเก่า AF คือ แอสตร้าเซนเนก้า + ไฟเซอร์
แต่ด้วยความที่เป็นแผนเบื้องต้น ภายหลังจึงมีการปรับเปลี่ยนตามเหมาะสม และตามประกาศของศูนย์ฉีดวัคซีนกลางบางซื่อก็ยืนยันความชัดเจนแล้วว่า ต่อไปจะใช้วัคซีนโมเดอร์นามาเป็นวัคซีนตัวหลักมาฉีดให้ประชาชนเป็นเข็มที่ 1, 2 และ 3 ร่วมกับวัคซีนไฟเซอร์ตั้งแต่วันที่ 26 พฤศจิกายนเป็นต้นไป (**ขึ้นอยู่กับการจัดสรรวัคซีนในแต่ละวัน) ดังนั้นวัคซีนล็อตที่ฉีดให้ประชาชนฟรี (ที่ไม่ใช่ส่วนของสภากาชาดไทย) จึงมาจากวัคซีนบริจาคจากสหรัฐฯ ซึ่งเป็นคนละส่วนกับที่ไทยสั่งซื้อเองก่อนหน้านี้
ทั้งนี้ แม้ประชาชนหลายคนจะร่วมยินดีที่ไทยเปิดฉีดวัคซีนโมเดอร์นาฟรีให้กลุ่มคนทั่วไป แต่บางกลุ่มก็อดรู้สึกผิดหวังไม่ได้ที่ท้ายที่สุด ตัวเองซึ่งเป็นคนจ่ายเงินเพื่อเข้าถึงวัคซีนที่ต้องการกลับได้ฉีดหลังสุด ขณะที่หลายคนก็วิจารณ์ว่า หากรัฐบาลเร่งหาวัคซีนสูตรนี้ตั้งแต่แรก ประชาชนคงไม่จำเป็นต้องเสียเงินหลักพัน หรือหลักหมื่นเพื่อซื้อวัคซีนเอง
อ้างอิงจาก
https://www.matichon.co.th/covid19/thai-covid19/news_2710920
https://www.pptvhd36.com/news/%E0%B8%AA%E0%B8%B8%E0%B8%82%E0%B8%A0%E0%B8%B2%E0%B8%9E/159586
https://www.komchadluek.net/covid-19/490527
https://www.prachachat.net/politics/news-760909
https://www.matichon.co.th/news-monitor/news_3021099
https://www.prachachat.net/marketing/news-808802
https://www.matichon.co.th/local/news_3058360
https://mgronline.com/qol/detail/9640000070106
#Explainer #TheMATTER
