“แม่นี้มีบุญคุณอันใหญ่หลวง”
เราได้ยินกันมาจนชินกับวรรคทองนี้ในเพลง ‘ค่าน้ำนม’ ว่าแม่นี้มีบุญคุณอันยิ่งใหญ่ แต่คำว่ามากมายล้นพ้นในความหมายของแต่ละคนก็คงไม่เหมือนกัน แถมชีวิตของมนุษย์มันแสนสุดจะปัจเจก ฉะนั้นบุญคุณของแม่ในบริบทของแต่ละคนก็คงจะต่างกันออกไป
ดังนั้นในโอกาสใกล้วันแม่แบบนี้ เราจะขอพาทุกคนไปสำรวจจักรวาลของเพลงตั้งแต่ซีกโลกตะวันตกจนถึงซีกโลกตะวันออกว่า ศิลปินทั้งหลายเขาเขียนถึงแม่ไว้ในเพลงด้วยความหมายยังไงบ้าง
Don’t go away – Oasis
เพลงแรกขอยกให้สองพี่น้องเมืองจากแมนเชสเตอร์ เลียมและโนล กัลลาเกอร์ ที่เพิ่งกลับมารวมตัวกันได้เมื่อต้นเดือนกรกฎาคม 2025 นอกจากเพลงดัง เพลงฮิต และกระแสความไวรัลทั้งหลายที่เกิดจากความทั้งรักทั้งเกลียดกันเองของพี่น้องสองคนนี้ แต่ไม่ว่าจะยังไง สิ่งที่ใครๆ ก็รู้คือ สองคนนี้ รัก-แม่-มาก
Don’t go away คือเพลงที่โนล กัลลาเกอร์ (Noel Gallagher) เขียนขึ้นระหว่างที่คุณแม่ของเขาป่วยและสงสัยว่าอาจจะเป็นมะเร็ง แม้สุดท้ายคุณแม่ของทั้งสองจะไม่ได้เป็นมะเร็ง แต่ระหว่างที่รอคอยคำวินิจฉัยจากคุณหมอ ห้วงเวลานั้น ก็เป็นทั้งแรงกระตุ้นและแรงบันดาลใจให้เขาเขียนเพลงนั้นออกมา รวบเนื้อหาทั้งเพลงในวรรคเดียวเลย เราคงสรุปสิ่งที่เขาอยากพูดกับแม่ได้ว่า
Don’t go away หรือ “แม่ครับ อย่าจากผมไป”
Bohemian Rhapsody – Queen
อย่าว่าแต่ยุค 1975 สมัยที่เพลงๆ นี้ของ Queen ถูกปล่อยออกมาเลย ต่อให้เป็นยุคนี้ 2025 เพลงที่ยาวถึง 6 นาที ก็คงยังไม่ใช่เรื่องปกติอยู่ดี
แต่ความกล้าหาญบวกความดื้อจะเอาให้ได้ของเฟรดดี้ เมอร์คิวรี (Freddie Mercury) ก็ได้รับชัยชนะเหนือความกลัวของค่ายเพลง ที่ว่าเพลงนี้จะยาวเกินไป ไม่จับใจคนฟัง กลัวคนฟังจะเบื่อเสียก่อน เฟรดดี้ผลักดันให้เพลงๆ นี้สามารถออกสู่วิทยุและขึ้นแท่นเพลงยอดนิยมในยุคนั้นได้แบบสบายๆ
เนื้อหาของเพลง Bohemian Rhapsody ถูกเอามาถกเถียง ถอดบทเรียน เป็นบทสอนนักแต่งเพลงยุคหลังๆ เรื่อยมาทั้งในเชิงโครงสร้างดนตรีและเนื้อเพลง จนถึงทุกวันนี้ก็ยังคงมีคนพยายามตีความหมายของเพลงเพลงนี้อยู่อย่างไม่จบสิ้น ซึ่งนี่อาจจะเป็นอีกตัวอย่างของคำว่า ศิลปะที่อยู่เหนือกาลเวลา
หนึ่งในการตีความของเพลงนี้ที่เป็นที่นิยมว่ากันว่า เพลงนี้เฟรดดี้พูดถึงการฆ่าชายคนหนึ่งให้ตายจากไป ซึ่งน่าจะหมายถึงการที่เขาออกมาฆ่าตัวตนเดิมของเขาเองที่เป็นชายรักหญิงปกติ แล้วต่อมาก็ออกมาเปิดเผยตัวตนว่าเขามีรสนิยมชายรักชาย วรรคที่เฟรดดี้เขียนถึงแม่ว่า
Mama, ooh, didn’t mean to make you cry
ก็น่าจะแปลได้ว่า “แม่ครับ ผมไม่เคยอยากทำให้แม่ร้องไห้เลย”
Mama, I’m coming home – Ozzy Osbourne
เป็นข่าวช็อกโลกเมื่อปลายเดือนกรกฎาคม 2025 เมื่อนักร้องเฮฟวีเมทัลอย่าง ออสซี ออสบอร์น (Ozzy Osbourne) เสียชีวิตลงในวัย 76 (คือใครๆ ต่างเห็นคุณปู่ออสซีทั้งเฟี้ยวเฉี่ยว และสุดเท่อยู่บนเวทีร็อคเสมอ ทุกคนเลยต่างตกใจเมื่อได้ยินข่าวการจากไปของคุณปู่ออสซี)
เพลง Mama, I’m coming home ของปู่ออสซีต่างไปจากเพลงแม่ 2 เพลงแรกที่เราพูดถึง เพราะ ‘แม่’ ในเพลงนี้ คุณปู่พูดถึงภรรยาของตัวเอง หรือแม่ของลูกตัวเองนั่นแหละ โดยเป็นประโยคชินปากที่คุณปู่ใช้เพื่อจบสายโทรศัพท์กับภรรยาหลังทัวร์คอนเสิร์ตจบและกำลังจะกลับบ้าน แกจะโทรหาภรรยาและพูดว่า Mama’ I’m coming home หรือ แม่ (ของลูกผม)ครับ ผมกำลังจะกลับบ้านแล้ว
แม่ – LOSO
พูดถึงชาวร็อคโลกตะวันตกแล้ว ชาวร็อคบ้านเราน้อยหน้าเสียที่ไหน เสกสรร ศุขพิมาย เคยเขียนเพลง ‘แม่’ เอาไว้ และทุกครั้งที่บริบทเกี่ยวกับแม่ การเดินทางไกลของลูกสาวลูกชายหลายๆ คนที่ต้องจากบ้านมาเพื่อต่อสู้กับชีวิตและความฝันใฝ่หา แม้ต้องจากบ้านไกลแค่ไหน ใครๆ ก็คิดถึงแม่ขึ้นมา ก็น้ำตาไหลกันทั้งนั้น
ยังไม่กลับ – Lomosonic feat. ไม้เมือง
นอกจากร็อคสตาร์รุ่นใหญ่อย่าง Loso ถึงวงร็อคที่กำลังจะมีคอนเสิร์ตในอีก 2 เดือนข้างหน้าอย่าง Lomosonic พวกเขาก็เคยเขียนถึงแม่ไว้เช่นกันในเพลง “ยังไม่กลับ” แถมได้เสียงของ ไม้เมือง มาร้องรับบท ‘แม่’ ทั้งเนื้อเพลงที่พูดถึงความอาทรของแม่ที่มีต่อลูกเสมอ ไม่ว่าลูกจะเป็นยังไง จะอยู่ที่ไหน จะผ่านไปอีกกี่ขวบปีที่โตขึ้น ลูกยังคงเป็นเด็กน้อยในสายตาของแม่ ในขณะที่ฝ่ายลูกเองต้องบอกและหลอกแม่บ้างเป็นบางครั้งว่ายังไหว ยังสบายดี แม้น้ำตาจะรื้นรินไหลจากไปอยู่ไกลบ้าน
จาก 5 เพลงที่หยิบยกมาในวันนี้ที่ต่างบอกเล่าถึงความรักของแม่ที่มีต่อลูก และรักของลูกที่มีต่อแม่ ไม่ว่าจะฝรั่งหรือคนไทย สังเกตไหมว่าในทุกบทเพลง แม่คือพื้นที่ปลอดภัยในบริบททั่วไปในสังคม และของศิลปินเหล่านี้ แม้เลือกได้คงไม่มีใครอยากทำให้แม่ผิดหวัง และแม้เลือกได้แม่คงอยากอยู่กับลูก เป็นที่พึ่ง เป็นที่พักใจให้ลูกให้นานที่สุดตราบที่อายุขัยของมนุษย์จะอนุญาตเช่นกัน
อ้างอิงจาก
