การแปรงฟัน เป็นกิจวัตรประจำวันของทุกคน ที่เราเคยถูกสอนเรื่องวิธีแปรงฟันให้สะอาด แปรงให้ถูกต้องตั้งแต่เป็นเด็กๆ กันอยู่เสมอ เพื่อไม่ให้ฟันผุ มีแบคทีเรีย หรือเกิดปวดฟันจนต้องไปหาคุณหมอ แต่ถึงอย่างนั้น คนเราก็ยังมีทั้งความเข้าใจที่ผิดๆ กับการแปรงฟัน รวมถึงยาสีฟันกันอยู่
จากการสอบถามความคิดเห็นคนทั่วไป บางคนมองว่าการแปรงฟัน ที่ไม่ใช้ยาสีฟัน ไม่สามารถทำให้ฟันสะอาดได้ และยาสีฟันเป็นสิ่งจำเป็นที่ต้องใช้ควบคู่ทุกครั้ง เพราะถ้าไม่ใช้จะทำให้มีกลิ่นปาก ต้องใช้เพื่อเสริมความมั่นใจ ช่วยให้ฟันขาวขึ้น รวมไปถึงให้ความรู้สึกของการแปรงกับน้ำเปล่าๆ ยังไม่ทำให้ปากไม่สะอาดพอด้วย
The MATTER ได้พูดคุยกับ Dr.Catt Prevé ทันตแพทย์ผู้มีประสบการณ์กว่า 18 ปี และที่ปรึกษาด้านเนื้อหาในคอลัมน์ : Healthy Clean หนังสือพิมพ์เดลินิวส์ ทั้งยังเป็นผู้บรรยายพิเศษเกี่ยวกับหัวข้อทันตกรรมป้องกันให้แก่องค์กรภาครัฐ และเอกชน ถึงเรื่องความจริงในการทำให้ฟันสะอาดกัน
ยาสีฟัน เป็นสิ่งที่หลายคนมองว่าเป็นส่วนสำคัญที่ขาดไม่ได้ในการแปรงฟัน ซึ่ง Dr.Catt Prevé ก็ได้พูดถึง เหตุผลที่เราควรใช้ยาสีฟันไว้ว่า เพราะมันมีส่วนประกอบสำคัญ ที่ปกป้องฟันของเรา
ยาสีฟันมันมีส่วนประกอบหลากหลายอย่างที่เป็นส่วนประกอบย่อยๆ อย่างเช่น ยาสีฟันลดอาการเสียวฟัน หรือยาสีฟันลดกลิ่นปาก พวกนี้ก็จะใส่สารพิเศษเพื่อทำให้ลดอาการต่างๆ เหล่านั้นให้น้อยลง แต่ประเด็นสำคัญของยาสีฟันอยู่ที่ ‘ฟลูออไรด์’ ซึ่งยาสีฟันก็เหมือนยานพาหนะ ที่นำพาฟลูออไรด์ไปให้กับฟัน
ฟลูออไรด์ก็มีความสำคัญ และคุณประโยชน์หลักๆ จากงานวิจัยที่พบว่า มันช่วยทำให้ฟันแข็งแรง ป้องกันฟันผุ ทำให้ฟันผุยากขึ้น โดยทำให้โครงสร้างของฟันทนต่อการกัดกร่อน และ เสริมสร้างการคืนกลับแร่ธาตุเข้าไปที่ฟันของเรา โดยอยากให้ลองจินตนาการว่า ฟลูออไรด์เหมือนเสื้อกันฝน และฟันเราเหมือนตัวเรา น้ำฝนคือกรดที่เกิดจากแบคทีเรีย และอาหารอย่างพวกแป้ง หรือน้ำตาลที่เรากินเข้าไป ทำให้เกิดกรดเหมือนน้ำฝน ฉะนั้นการมีฟลูออไรด์ก็คือ การใส่เสื้อกันฝนหุ้มตัวเราหรือหุ้มฟันเอาไว้ ซึ่งน้ำฝนก็จะโดนตัวเราน้อยลง และก็โดนยากขึ้นด้วยแต่ถ้ากระหน่ำกินแป้ง น้ำตาลมากๆ จนน้ำฝนกลายเป็นไต้ฝุ่น เฮอริเคน เสื้อกันฝนนี้ก็ช่วยอะไรไม่ได้
และในทางกลับกัน ตัวฟลูออไรด์จะช่วยส่งเสริม ที่เรียกว่าการคืนกลับของแร่ธาตุเข้าสู่ตัวฟันของเรา เพราะเวลาที่แบคทีเรียปล่อยกรดออกมาแล้วมันทำลายฟัน ก็คือการเอาแร่ธาตุในฟันออกไป ฉะนั้นฟลูออไรด์มีส่วนช่วยในการทำให้แร่ธาตุกลับคืนมา
แต่นอกจากในยาสีฟันจะมีฟลูออไรด์แล้ว Dr.Catt Prevé ยังเสริมอีกว่า มันยังมีส่วนประกอบอื่นๆ ที่สำคัญอย่างสารขัดฟัน และสารที่ทำให้เกิดฟองอยู่ด้วย
ในยาสีฟัน ก็มีส่วนประกอบอื่นๆ อย่างสารขัดฟัน ซึ่งมีเพื่อทำให้พวกคราบแบคทีเรียที่อยู่ในช่องปากถูกกำจัดออกได้ง่ายขึ้น แต่ในทางกลับกันถ้าสารขัดฟันมีมากเกินไปก็อาจจะทำให้เกิดรอย หรือรอยขูดขีดบนผิวฟัน และยังอาจทำให้เกิดเรื่องของอาการเสียวฟันได้
นอกจากนี้ ยังมีส่วนประกอบของสารที่ทำให้เกิดฟอง เช่น SLS ที่จะช่วยทำให้ฟลูออไรด์เข้าไปที่ผิวของฟันได้ดีขึ้น แต่ในทางกลับกันถ้าเกิด SLS ในปริมาณมาก หรือปริมาณน้อยๆ แต่สะสมนานๆ พบว่าอาจจะให้เกิดอันตรายได้ แต่ส่วนใหญ่ยาสีฟันที่ผลิตขึ้นมาจะมี SLS อยู่ในปริมาณที่ค่อนข้างต่ำ และมีโอกาสที่จะทำให้เกิดพิษหรืออันตรายยาก
แต่คราวนี้ มันก็ขึ้นอยู่กับความเชื่อของแต่ละคน และก็ความนิยมด้วย ว่าบางกลุ่มไม่อยากให้มีสารเคมีเหล่านี้เลยก็เลือกใช้ยาสีฟันที่ไม่มี SLS หรือไม่มีสารกันบูด หรือบางคนที่ไม่เห็นด้วยกับการใช้ฟลูออไรด์ เพราะกลัวพิษของฟลูออไรด์ ก็อาจจะไม่ใช้ยาสีฟันที่มีฟลูออไรด์เลย แต่ก็ต้องทำการป้องกันฟันผุด้วยวิธีอื่นๆให้ดี ส่วนตัวหมอ หมอมักจะให้คนไข้พยายามใช้ยาสีฟันที่มีฟลูออไรด์ผสมมากกว่า
แต่บางคนเองก็มองว่าการแปรงฟัน ไม่จำเป็นต้องมีสารเคมี หรือยาสีฟันเลยด้วย แปรงกับน้ำเปล่าอย่างเดียวก็ได้ ในมุมมองของคุณหมอมองว่า วิธีนั้นทำได้ แต่อาจจะช่วยเรื่องการป้องกันฟันผุไม่ค่อยดีนัก
เราต้องให้คำจำกัดความก่อนว่าการแปรงฟัน ฟันสะอาดและฟันแข็งแรงคืออะไร สมมติเรามองว่า ฟันสะอาดคือการที่ไม่มีเศษอาหารติด และคราบแบคทีเรียในปากหลุดออกหมด การแปรงฟัน สามารถขจัดคราบแบคทีเรีย ช่วยป้องกันโรคเหงือกอักเสบ ลดการเกิดหินปูนได้แน่นอน และยังทำให้เศษอาหารหลุดออกไปด้วย
ดังนั้น การแปรงฟันโดยไม่ใช้ยาสีฟันจะช่วยเรื่องสำคัญคือ การป้องกันโรคเหงือกอักเสบ หรือว่าการเกิดหินปูนได้ แต่สิ่งที่จะไม่สามารถทำได้คือ การป้องกันฟันผุ เพราะการป้องกันฟันผุ จะต้องใช้ฟลูออไรด์ที่อยู่ในยาสีฟันเป็นส่วนช่วยเสริม
เมื่อเราเห็นความสำคัญของการแปรงฟัน และฟลูออไรด์ในยาสีฟันแล้ว Dr.Catt Prevé ยังได้แนะนำเทคนิคในการแปรงฟันไว้ โดยมีคอนเซปต์ 3 ข้อ ที่ใช้ได้กับแปรงสีฟันและยาสีฟันทุกชนิดว่า
ประการที่หนึ่ง สิ่งที่ทำให้เกิดโรค คือคราบแบคทีเรียหรือว่าคราบพลัค (Plaque) ฉะนั้นการแปรงฟันและใช้ยาสีฟันจะต้องขจัดคราบแบคทีเรียหรือว่าคราบพลัคออกให้ได้
ข้อที่สองคือว่า เนื่องจากอวัยวะในช่องปากมีทั้งฟันและเหงือก และยังมีเนื่อเยื่ออ่อนนุ่มอีกเยอะแยะที่อ่อนโยนมาก อย่าว่าแต่อะไรที่เผ็ดๆ แสบร้อนเลย แค่บางทีเราโดนของเย็นจัดหรือร้อนจัด ปากเราก็เป็นแผลแล้ว ฉะนั้นประเด็นสำคัญคือยาสีฟันหรือการแปรงฟันจะต้องไม่ทำลายอวัยวะในช่องปาก ซึ่งนั่นก็คือเหงือกและฟันของเรา
สุดท้ายคอนเซปต์ของหมอคือ หมออยากให้คนไข้หรือว่าทุกๆ คนรู้สึกอยากแปรงฟัน และก็รู้สึกอยากใช้ยาสีฟันชนิดนั้นๆ ตื่นเช้าและ ก่อนนอน ก็อยากแปรงฟัน ถ้ามีความรู้สึกนี้ได้เราจะรู้สึกว่าเราอยากทำความสะอาดฟันเราทุกวัน หรือถ้าเราเกิดรู้สึกว่าเรายังทำความสะอาดฟันเราไม่ดีพอ หรือยังสกปรกอยู่ เราก็อยากทำให้ฟันเราสะอาด และก็จะมีความตั้งใจอยู่ว่าอยากที่จะแปรงฟันหรือทำความสะอาดฟันเราให้ดียิ่งขึ้น
Content by Karoonporn Chetpayark
Illustration by Suthawee Chotrattanasak
