ตอนนี้ไม่ว่าจะทำอะไร ไปไหน สัมผัสสิ่งใด ก็เป็นอันระแวงขั้นสุดจนเกิด Red Alert ในหัวทันทีว่า เอ๊ะ ปลอดภัยไหมนะ แล้วที่หมั่นทำความสะอาดตัวเองด้วยสารพัดอุปกรณ์ไปนั้น แป๊บๆ เดี๋ยวก็ต้องมีเรื่องให้แตะจับสิ่งใหม่อีกจนความนอยด์วนลูปไม่จบสิ้น
ในยุคโรคระบาดที่แม้แต่เดินออกนอกบ้านตัวเองก็ยังไว้ใจไม่ค่อยได้ อย่าลืมว่าศัตรูทั้งหลายไม่ได้อยู่เพียงแค่นอกบ้านหรือภายนอกร่างกายของเราเท่านั้น เพราะสุขภาพดีต้องสร้างมาจากข้างในของเราเช่นกัน ไม่ว่าจะเป็นการหมั่นออกกำลังกาย ผ่อนคลายความเครียดจากสถานการณ์ข่าวสาร รับประทานอาหารที่มีประโยชน์ อารมณ์เหมือน You are what you eat. กินอย่างไรร่างกายก็แสดงออกมาอย่างนั้น ดังนั้นการเตรียมพร้อมร่างกายให้แข็งแรงจากภายในสู่ภายนอกจึงเป็นส่วนสำคัญที่จะทำให้เรามีแรงสู้ทุกสถานการณ์ได้อย่างแข็งแกร่งนั่นเอง
ภูมิคุ้มกันที่ดีเริ่มต้นที่ลำไส้
สร้างบ้านยังต้องมีรั้วไว้ป้องกันอันตรายจากภายนอก ร่ายกายของคนเราก็มีลำไส้ไว้ปกป้องเชื้อโรคต่างๆ ที่จะเข้ามาจู่โจมให้เกิดโรคเช่นกัน นั่นเพราะลำไส้ไม่เพียงแต่เป็นเส้นทางลำเลียงและดูดซึมสารอาหารเข้าสู่ทุกหน่วยของร่างกายเท่านั้น แต่เจ้าระบบทางเดินอาหารจากปากผ่านลำไส้ไปสู่ทวารหนักของเรานั้นยังเป็นทางผ่านของเชื้อโรคร้ายรอบตัว ซึ่งก่อให้เกิดโรคร้ายหรือสารอื่นที่เป็นอันตรายต่อร่างกายได้อีกด้วย
เมื่อส่องกล้องสำรวจให้ลึกลงไปก็จะพบว่า ภายในลำไส้ที่ขดตัวอยู่นั้นประกอบไปด้วยสามด่านที่เชื้อโรคจะต้องพิชิต โดยด่านแรกนั้นจะเป็นหน้าที่ของแบคทีเรียที่มีประโยชน์ในลำไส้ที่จะคอยขัดขวางไม่ให้เชื้อโรคร้ายมีชีวิตรอดหรือเพิ่มจำนวนขึ้นมา แต่ถ้ายังมีอะไรหลุดรอดจากด่านนี้ไปได้ ผนังเมือกอันเป็นด่านที่สองในลำไส้ที่มีความหนาและหนืดที่ร่างกายเราสร้างใหม่อยู่ตลอดเวลาก็จะช่วยกำจัดเชื้อร้ายไม่ให้อยู่รอด นอกจากนั้นระบบภูมิคุ้มกันของลำไส้ที่ดีในด่านที่สามยังรับประกันกับเราว่า ต่อให้มีแบคทีเรียร้ายใดเล็ดลอดเข้ามาถึงที่นี่ก็จะกำจัดได้เกือบทั้งหมด นั่นจึงเป็นพลังของเซลล์กว่า 70% ของร่างกายที่เริ่มต้นและรวมกันอยู่ที่ลำไส้ซึ่งมีหน้าที่เป็นภูมิคุ้มกันให้ร่างกายของเราแข็งแรงนั่นเอง
ภูมิคุ้มกันของร่างกายมีผลต่อการต่อต้านเชื้อโรคและไวรัส
เมื่อความแข็งแรงของร่างกายขึ้นอยู่กับระบบภูมิคุ้มกันภายใน จึงขอชวนสำรวจระบบภูมิคุ้มกันในร่างกายมนุษย์ที่แบ่งออกเป็น 2 ระบบ คือ
- Innate Immunity หรือระบบภูมิคุ้มกันที่ติดตัวเรามาตั้งแต่เกิดตามธรรมชาติ ซึ่งถือเป็นหน่วยพร้อมรบกับเชื้อโรคร้ายเพราะเมื่อใดก็ตามที่มีสิ่งแปลกปลอมเข้ามาในร่างกาย เจ้าภูมินี้ก็จะช่วยคุ้มกันและกำจัดสิ่งนั้นออกไปจากร่างกายของเราทันทีแต่ก็ไม่การันตีว่าจะทำงานได้อย่างสมบูรณ์นัก
- Acquired Immunity เป็นระบบภูมิคุ้มกันที่เกิดขึ้นภายหลัง หมายถึงร่างกายเราอาจจะสร้างขึ้นมาใหม่เพื่อปกป้องร่างกายเมื่อเกิดการติดเชื้อตามธรรมชาติ และอีกแบบคือภูมิคุ้มกันหลังรับวัคซีนเข้าสู่ร่างกายเพื่อที่จะไปกระตุ้นให้ร่างกายคุ้นชินและเร่งสร้างภูมิคุ้มกันจากโรคหรืออาการเจ็บป่วยต่างๆ
หากทั้งสองภูมิมารวมพลังกันก็จะช่วยให้ร่างกายเราคัดเอาสิ่งแปลกปลอมเหล่านั้นออกจากร่างกายได้อย่างมีประสิทธิภาพนั่นเอง ทีนี้ตัวเอกของร่างกายคงหนีไม่พ้นเจ้า NK Cell หรือ Natural Killer Cell ซึ่งเป็นเม็ดเลือดขาวชนิดหนึ่งที่มีหน้าที่เป็นภูมิคุ้มกันเราตามธรรมชาติมาตั้งแต่กำเนิด และมีบทบาทต่อสู้กับเซลล์ที่ติดเชื้อไวรัสเป็นหลัก เมื่อใดที่มีเชื้อร้ายเข้ามายังร่างกาย NK Cell ก็พร้อมบุกโจมตีทันที
แต่เนื่องจากร่างกายคนเรามีประสิทธิภาพต่างกัน ปัจจัยในชีวิตประจำวันก็อาจจะทำให้ NK Cell เสื่อมหรือลดน้อยลงจนเสี่ยงต่อการรับเชื้อโรคสู่ร่างกายที่ง่ายขึ้นไปอีก แถมช่วงนี้จะออกกำลังกายและงดเครียดกับข่าวรายวันก็ดูยาก อย่างไรก็ตาม ทางเลือกที่ง่ายและทำได้ทุกคนเห็นจะเป็นการเพิ่มจุลินทรีย์โพรไบโอติกส์ที่มีชีวิตเข้าสู่ร่างกายเพื่อรักษาสมดุลของ NK Cell ให้ร่างกายของเราแข็งแรงต้านเชื้อได้อย่างต่อเนื่อง
ปัจจัยที่รบกวนความสมดุลของแบคทีเรียในลำไส้
จะบอกว่าชีวิตย่อมมีบททดสอบก็ได้ เพราะลำไส้ที่เป็นหน่วยพิทักษ์ร่างกายของเราก็ถูกโจมตีให้ภูมิคุ้มกันเสียสมดุลได้เช่นกัน ปัจจัยแรกก็คืออายุขัยของร่างกาย รวมถึงการรับประทานอาหารและเครื่องดื่มที่มีโปรตีนและไขมันสูงมากเกินไปนี่แหละ ที่ทำให้เกิดการเปลี่ยนแปลงของแบคทีเรียในลำไส้ ให้แบคทีเรียดีอ่อนแรงจนทำให้แบคทีเรียร้ายแข็งแกร่งขึ้นมาแทนที่
มนุษย์บ้างานก็อาจต้องระวังให้ดี เพราะความเครียดและการใช้งานร่างกายที่หนักเกินไปไม่เพียงแต่ทำให้คุณดูโทรมจากภายนอกเท่านั้น เพราะแบคทีเรียก่อการดีภายในลำไส้ก็จะลดตามความล้าของร่างกายไปในคราวเดียวกัน การรับประทานยาปฏิชีวนะก็มีส่วนนะ เพราะต่อให้กินยาเพื่อรักษาโรคเฉพาะทาง แต่แบคทีเรียที่ไม่สามารถต้านทานต่อยาปฏิชีวนะนี้ได้ก็ถูกฆ่าลงไปด้วย และเจ้าแบคทีเรียร้ายทั้งหลายที่หลงเหลือหรือแฝงตัวอยู่ก็อาจจะอาศัยจังหวะนี้เพิ่มจำนวนขึ้นจนเล่นงานเราได้เช่นกัน
นอกจากนั้นการติดเชื้อแบคทีเรีย เช่น เวลาเรามีอาการอาหารเป็นพิษก็จะเป็นยุคทองให้แบคทีเรียร้ายในลำไส้เรามีโอกาสได้ผลิตสารพิษออกมาทำลายชั้นภายในลำไส้จนเสียสมดุล ซึ่งเมื่อลำไส้ถูกโจมตีเช่นนี้ก็อาจมีผลให้สมดุลของแบคทีเรียดีในลำไส้อ่อนแอลงได้นั่นเอง
ให้โพรไบโอติกส์ช่วยดูแลสุขภาพ
เมื่อ 70% ของภูมิคุ้มกันร่างกายอยู่ที่ลำไส้ ดังนั้นคำตอบง่ายๆ ก็คือการเสริมสร้างระบบภูมิคุ้มกันของเราให้สมดุลผ่านวัตถุดิบที่เป็นประโยชน์ต่อแบคทีเรียดีในลำไส้ของเรานั่นแหละ หลายคนน่าจะเคยได้ยินชื่อ “โพรไบโอติกส์” กันมาบ้าง โดยหากแปลตรงตัวเลยคำนี้หมายถึง “เพื่อชีวิต” ที่ทำงานแบบตรงข้ามกันกับยาปฏิชีวนะ ที่บางครั้งอาจเผลอทำลายแบคทีเรียดีที่มีชีวิตของเราไปด้วย
โดยแบคทีเรียดีอย่างแบคทีเรียกรดแลคติคนั้นจำเป็นจะต้องเดินทางเข้าสู่ลำไส้ของเราในสภาพที่ยังมีชีวิต เพื่อทำหน้าที่เป็นโพรไบโอติกส์ที่จะช่วยเพิ่มจำนวนแบคทีเรียดีและลดจำนวนแบคทีเรียร้ายในลำไส้ของเราได้ ที่สำคัญคือ จุลินทรีย์แลคโตบาซิลลัส คาเซอิ สายพันธุ์ชิโรต้า ที่มีอยู่ในยาคูลท์นั้นได้รับการพิสูจน์มาแล้วว่ามีคุณสมบัติเพื่อช่วยดูแลการทำงานของลำไส้ให้เป็นปกติ ทำให้ระบบขับถ่ายทำงานได้ดีขึ้น ทั้งยังสามารถเพิ่มภูมิคุ้มกันให้ร่างกาย ช่วยกระตุ้นเซลล์ภูมิคุ้มกันอย่าง NK Cell ให้มีจำนวนมากยิ่งขึ้นได้ และลดภาวะภูมิแพ้อันเป็นโรคสามัญประจำคนไทยถึง 1 ใน 3 ของประชากรทั้งหมดได้อีกด้วย
โพรไบโอติกส์เนี่ยยังถูกนำมาประยุกต์ในทางการแพทย์เพื่อช่วยลดความเสี่ยงของการเกิดมะเร็งและช่วยป้องกันการติดเชื้อระยะเบื้องต้นหลังการผ่าตัด เรียกได้ว่าจิ๋วแต่แจ๋วคับขวดกันเลยแหละ
ดูแลสุขภาพไปด้วยกัน หาผลิตภัณฑ์ที่มีจุลินทรีย์ดีๆ ติดบ้านไว้ช่วงนี้ก็สำคัญนะ
เปิดไตรมาสแรกของปี 2020 มา มกราฯ กุมภาฯ มีนาฯ ที่ว่ายาวนานแล้วยังไม่เท่าเมษายนที่ทุกอย่างรุมเร้าไปหมด การดูแลสุขภาพจิตไม่ให้เครียดเกินไปกับสารพัดเรื่องราวในโลกโซเชียลฯ ก็จำเป็น ส่วนสุขภาพกายนั้นยิ่งสำคัญ ซึ่งทั้งหมดนั้นเริ่มต้นด้วยการเลือกรับประทานสิ่งดีๆ เข้าสู่ร่างกายเพื่อสร้างภูมิคุ้มกันให้ลำไส้มีสมดุลที่เหมาะสมและช่วยให้เรามีสุขภาพดีในระยะยาว
ซื้อของครั้งต่อไปอย่าลืมหยิบเครื่องดื่มที่มีจุลินทรีย์โพรไบโอติกส์ที่มีชีวิต อย่างจุลินทรีย์แลคโตบาซิลลัส คาเซอิ สายพันธุ์ชิโรต้า ติดกลับบ้านมาด้วยนะ เพื่อเสริมสร้างภูมิคุ้มกันที่ดีจากภายในให้ร่างกายของเราได้รับการปกป้องและพร้อมต่อสู้กับเชื้อโรคร้ายที่อยู่ภายนอกอย่างเต็มที่ไปด้วยกันตั้งแต่วันนี้เลย : )
อ้างอิงข้อมูลจาก
รายงาน ประโยชน์ของแบคทีเรียกรดแลคติคที่มีต่อสุขภาพของเรา โดย บริษัทยาคูลท์ ฮอนช่า จำกัด แปลและเรียบเรียงเป็นภาษาไทย โดย รศ.ดร. ส่งศรี กุลปรีชา ภาควิชาจุลชีววิทยา คณะวิทยาศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย
งานวิจัย Interleukin-12 is involved in the enhancement of human natural killer cell activity by Lactobacillus casei Shirota โดย อาจารย์ Kazuyoshi Takeda มหาวิทยาลัย Juntendo ตีพิมพ์ใน British Society for Immunology,Clinical and Experimental Immunology ปี 2006 https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/16968405
