การทำแท้งเป็นเรื่องผิด? คำถามที่เป็นประเด็นถกเถียงกันในระดับสากล และล่าสุด เกิดเหตุประท้วงครั้งใหญ่ขึ้นในโปแลนด์ หลังจากศาลรัฐธรรมนูญมีคำวินิจฉัยห้ามการทำแท้งกรณีที่ทารกในครรภ์มีความพิการรุนแรง ซึ่งถือเป็นการจำกัดสิทธิในการทำแท้งของชาวโปแลนด์ในลดน้อยลงไปอีกหนึ่งกรณี จนแทบจะกลายเป็นว่า การทำแท้งจะถือเป็นเรื่องต้องห้ามสำหรับประเทศนี้แล้ว
.
ขอเล่าไทม์ไลน์ให้ฟังก่อนว่า เรื่องนี้เริ่มต้นมาจาก ส.ส.ของพรรค Poland’s ruling rightwing Law and Justice party (PiS) จากฝั่งรัฐบาลที่มีแนวคิดอนุรักษนิยมยื่นเรื่องให้ศาลรัฐธรรมนูญพิจารณายกเลิกการทำแท้งในกรณีดังกล่าว ตั้งแต่ปี ค.ศ.2019 จนเมื่อวันที่ 22 ตุลาคม ศาลรัฐธรรมนูญก็ตัดสินให้การทำแท้งกรณีที่ทารกในครรภ์มีความพิการรุนแรงเป็นสิ่งผิดกฎหมาย ทำให้ประชาชนจำนวนมากไม่พอใจและออกมาชุมนุม
.
คำตัดสินนี้เป็นการลดเงื่อนไขที่จะอนุญาตให้ผู้หญิงโปแลนด์ทำแท้งได้ กลายเป็นว่าชาวโปแลนด์จะสามารถทำแท้งได้เฉพาะกรณีที่ตั้งครรภ์จากการถูกข่มขืน จากการตั้งครรภ์กับคนครอบครัว หรือกรณีที่การตั้งครรภ์นั้นเป็นอันตรายต่อแม่เท่านั้น ทำให้หลายคนมองว่า การทำแท้งจะเป็นเรื่องต้องห้ามในโปแลนด์แล้ว ซึ่งคำตัดสินนี้ไม่สามารถร้องอุทธรณ์ได้ และจะเริ่มบังคับใช้ทันทีที่ถูกระบุเป็นลายลักษณ์อักษรลงในวารสารกฎหมาย
.
แน่นอนว่า คำตัดสินนี้นำไปสู่การประท้วงครั้งใหญ่ โดยนายกเทศมนตรีเมืองวอร์ซอของโปแลนด์ประมาณการณ์ว่ามีผู้เข้าร่วมชุมนุมมากกว่าแสนคน จากหลายร้อยเมืองทั่วประเทศ สื่อต่างประเทศหลายสำนักก็มองว่า นี่เป็นการประท้วงครั้งใหญ่ที่สุดในรอบหลายสิบปี ซึ่งผู้คนต่างพากันประท้วงหยุดงาน หยุดเรียน และไม่ทำงานที่บ้าน เพื่อคัดค้านคำตัดสินที่เป็นการจำกัดสิทธิเหนือเนื้อตัวร่างกายของเขา
.
หนึ่งในผู้ประท้วงให้เหตุผลที่ออกมาร่วมชุมนุมว่า “ฉันมาที่นี่เพราะความรู้สึกไร้ค่าของฉัน มาถึงจุดที่ไม่อาจทนได้อีกแล้ว”
.
ยิ่งกว่านั้น การประท้วงนี้ไม่ได้หยุดอยู่แค่สิทธิการทำแท้งเท่านั้น แต่ยังเชื่อมโยงไปถึงเรื่อง ‘ศาสนา’ ด้วย ซึ่งในโปแลนด์นั้นเป็นประเทศที่ผู้คนจำนวนมากนับถือศาสนาคริสต์นิกายโรมันคาทอลิก วัดจากการลงทะเบียนว่าเป็นผู้นับถือศาสนาคริสต์นิกายนี้ ที่มีมากถึง 33 ล้านคน จากประชากรทั้งหมดในประเทศ 38 ล้านคน ซึ่งความเชื่อทางศาสนานั้นก็มีส่วนเกี่ยวพันอย่างลึกซึ้งกับการออกกฎหมาย การเมือง และสังคมของโปแลนด์ด้วย
.
เมื่อศาสนาไม่ได้แยกออกจากระบบการเมืองการปกครอง ผู้ชุมนุมบางส่วนจึงโจมตีไปที่โบสถ์คริสต์นิกายโรมันคาทอลิกในโปแลนด์ บางส่วนก็เข้าไปขัดขวางพิธีการของโบสถ์ แล้วพ่นสีกราฟิตี้บนกำแพงโบสถ์ ซึ่งเป็นการกระทำที่ไม่เคยเกิดขึ้นมาก่อนในประเทศที่เคร่งครัดในศาสนาอย่างโปแลนด์
.
ขอย้อนไปนิดนึงว่า เมื่อปี ค.ศ.2016 เคยมีความพยายามที่จะเพิ่มความเข้มงวดในกฎหมายทำแท้งในโปแลนด์มาก่อนแล้ว ซึ่งก็ทำให้เกิดการชุมนุมทั่วโปแลนด์เช่นกัน แต่ในครั้งนั้นรัฐบาลโปแลนด์มองว่าการเพิ่มความเข้มงวดในกฎหมายทำแท้งเป็นเรื่องเสี่ยงเกินไป ทางสภาจึงปัดตกเรื่องนี้ไป
.
แต่มาร์ธา คอทวาส (Marta Kotwas) นักวิจัยจาก UCL School of Slavonic and East European Studies กล่าวว่า สถานการณ์ในช่วงนั้นค่อนข้างชัดเจนว่า ปัญหาเรื่องการทำแท้งถูกหยิบยกขึ้นมาพูดถึงอย่างหนัก และในไม่ช้า ชาวโปแลนด์จะต้องนำเรื่องนี้กลับมาถกเถียงกันอีกครั้ง (ซึ่งก็เป็นจริงตามที่เธอกล่าว)
.
สำหรับการเพิ่มเงื่อนไขในกฎหมายทำแท้งครั้งนี้ ฝั่งผู้ที่สนับสนุนและผลักดันกฎหมายนี้อย่าง ยารอสวาฟ คาชินสกี (Jaroslaw Kaczynski) แกนนำพรรค PiS และรองนายกรัฐมนตรีโปแลนด์ กล่าวว่า พวกเขาอยากมั่นใจว่า ทารกที่มีอาการดาวน์ซินโดรม หรือมีความบกพร่องทางร่างกายและสมองอย่างรุนแรงจะมีสิทธิได้ลืมตาดูโลก และได้รับการทำพิธีล้างบาป ประกอบพิธีศพ และตั้งชื่อให้เด็ก
.
ขณะที่ ประธานาธิบดี อังเดรจ์ ดูดา (Andrzej Duda) ซึ่งได้รับการสนับสนุนจากพรรค PiS และเพิ่งชนะการเลือกตั้งไปเมื่อช่วงกลางปีที่ผ่านมา ก็เคยประกาศไว้ว่า ไม่สนับสนุนการทำแท้งและจะทำให้การแต่งงานของคนรักเพศเดียวกันและสิทธิในการอุปการะลูกของกลุ่มคนหลากหลายทางเพศเป็นเรื่องผิดกฎหมาย ทำให้เกิดความกังวลถึงประเด็นสิทธิสตรีและกลุ่มคนหลากหลายทางเพศ
.
อีกทั้ง ก็มีกลุ่มผู้ชุมนุมฝั่งที่สนับสนุนให้การทำแท้งเป็นเรื่องผิดกฎหมายด้วย และเกิดการปะทะกันระหว่างฝั่งที่สนับสนุนและไม่สนับสนุน ทำให้มีผู้บาดเจ็บจำนวนหนึ่ง โดยมาร์ธาให้เหตุผลที่ผู้คนโกรธกันขนาดนี้ว่า เป็นเพราะประชาชนมองเห็นอย่างชัดเจนว่าปัญหาการทำแท้งถูกนำไปใช้เป็นประเด็นทางการเมืองอย่างไร และผู้หญิงก็ถูกใช้เป็นเหมือน ‘ชิป’ ในการต่อรองโดยผู้มีบทบาททางการเมืองอย่างไรบ้าง
.
“เราเห็นความเป็นแนวร่วมระหว่างองค์กรทางการเมือง คริสตจักร และกลุ่มฝ่ายขวา นี่เป็นเรื่องที่น่ากลัวจริงๆ” มาร์ธากล่าว
.
อย่างไรก็ตาม แม้โปแลนด์จะเป็นประเทศที่เคร่งครัดในหลักคำสอน และศาสนาคริสต์นิกายโรมันคาทอลิกก็มีบทบาทอย่างมากในประเทศนี้ แต่กระแสการเคลื่อนไหวของคนรุ่นใหม่ในโปแลนด์ที่เริ่มศรัทธาในศาสนาน้อยลงกว่าแต่ก่อน ก็มีส่วนสำคัญอย่างมากกับเหตุการณ์ที่เกิดขึ้น โดยพวกเขาก็มองว่า การห้ามการทำแท้งเป็นการละเมิดสิทธิ เสรีภาพของพวกเขา และออกมาเป็นกลุ่มหลักในการชุมนุมที่เกิดขึ้นในช่วงนี้
.
เหล่าผู้ชุมนุมจำนวนมากต่างออกมาเรียกร้องให้รัฐบาลโปแลนด์ลาออก และผลักดันให้โปแลนด์มีกฎหมายการทำแท้งแบบเสรี ขณะที่ประชาชนอีกส่วนหนึ่งก็มองว่า ไม่ว่าอย่างไรก็ตาม ประเด็นที่เกิดขึ้นในโปแลนด์ตอนนี้ ควรผ่านการทำประชามติเสียก่อน
.
.
อ้างอิงจาก
https://apnews.com/…/virus-outbreak-poland-abortion…
https://www.nytimes.com/…/poland-abortion-women…
https://www.theguardian.com/…/polish-pro-choice…
https://www.washingtonpost.com/…/poland-protests…/
https://www.bbc.com/thai/international-54726838
https://www.politico.eu/…/poland-abortion-protests…/
https://www.dw.com/…/polands-churches…/a-55415180…
https://www.facebook.com/theguardian/videos/659319731444945
