อีกไม่กี่วันข้างหน้านี้ เตียงใน ICU อาจจะไม่เพียงพอต่อการรองรับผู้ป่วย COVID-19 ขั้นวิกฤต—นี่คือแนวโน้มจากการวิเคราะห์ผ่านแบบจำลองบูรณาการเพื่อพิจารณาแนวโน้มการระบาดของ COVID-19 ในประเทศไทยระลอกสามที่ The MATTER ได้รับมา
แบบจำลองดังกล่าวจัดทำขึ้นโดย นพ.บวรศม ลีระพันธ์ ภาควิชาเวชศาสตร์ชุมชน คณะแพทยศาสตร์โรงพยาบาลรามาธิบดี มหาวิทยาลัยมหิดลและคณะ โดยพบว่า จำนวนเตียง ICU ที่โรงพยาบาลทั่วประเทศเตรียมไว้ 1,512 เตียงนั้น อาจจะไม่เพียงพอต่อการรองรับผู้ป่วย COVID-19 ที่มีอาการวิกฤตในช่วง 1-2 เดือนข้างหน้า
การวิเคราะห์นี้อยู่บนฐานคิดคำนวณเชิงสถิติว่า ถ้าผู้ป่วยใหม่ (เฉลี่ย) ประมาณ 1500 คนต่อวัน จะมีผู้ป่วยใหม่ที่ต้องการ ICU ประมาณ 50-70 คน และผู้ป่วยแต่ละคนนอน ICU ประมาณ 21 วัน
ผลการศึกษา ‘เบื้องต้น’ ต่อกรณีเตียงผู้ป่วย COVID-19 จากคณะทำงาน ได้ระบุว่า
-แม้จำนวนเตียงผู้ป่วยในภาพรวมทั้งประเทศ น่าจะยังเพียงพอต่อการรองรับความชุกของผู้ติดเชื้อในช่วงสูงสุดประมาณต้นเดือนพฤษภาคม
-แต่จำนวน ICU และ Ventilator (เครื่องช่วยหายใจ) อาจจะมีปริมาณ “ไม่เพียงพอ” ที่จะรองรับผู้ป่วย COVID-19 อาการวิกฤต โดยเฉพาะถ้าผู้ป่วยอาการวิกฤต มีระยะเวลาการครองเตียง ICU เฉลี่ยนมากกว่า 21 วัน
-ควรมีการสำรอง ICU ทั้งประเทศ รวมทั้ง modified AIIR (ห้องแยกโรคติดเชื้อแรงดันลบ) ในโรงพยาบาลใหญ่เพิ่มเติมให้ได้ประมาณ 1,900 หน่วย หรือควรมีจำนวนเพิ่มเติมประมาณ 1-1.2 เท่าของจำนวนที่กำลังใช้งานในปัจจุบัน
-กำลังคนด้านสุขภาพ อาจเป็น “คอขวดของระบบ” ในการจัดการเพื่อเพิ่มจำนวนเตียงของระบบแยกโรค เพื่อให้สามารถทำหน้าที่ทั้งการรักษาและควบคุมโรค COVID-19
นพ.บวรศม ให้ความเห็นว่า ถ้าหากผู้ติดเชื้อที่มีความเสี่ยงด้านสุขภาพ เช่น มีโรคประจำตัว เข้าสู่ระบบการรักษาได้ช้า อาจจะทำสัดส่วนผู้ป่วยอาการหนักมากขึ้นหรือครองเตียงใน ICU นานขึ้น ดังนั้น ในตอนนี้ จึงต้องเน้นการนำผู้ป่วยเข้ามารักษาในระบบให้เร็วที่สุด เพื่อลดสัดส่วนผู้ป่วยที่ต้องการ ICU หรืออย่างน้อยลดระยะเวลาที่ต้องนอนรักษาใน ICU ให้ได้
“แบบจำลองสถานการณ์ชี้ให้เห็นว่า ถ้าผู้ป่วยโควิดที่มีอาการวิกฤตและครองเตียงใน ICU นานมากกว่า 21 วันอาจจะทำให้เกิดปัญหาผู้ป่วยล้น ICU ได้ นอกจากนั้น เราอาจจะเริ่มพบว่าอัตราตายเพิ่มสูงขึ้น หลังจากที่ผู้ป่วยระลอกนี้อยู่ใน ICU มานานพอสมควรแล้วแต่อาการยังไม่ดีขึ้น” นพ.บวรศม ระบุ
นพ.บวรศม บอกกับ The MATTER เพิ่มเติมว่า แม้ในเวลานี้ จะมีข้อเสนอเรื่องการให้ประชาชนที่อาการป่วยไม่รุนแรงแยกกักตัวอยู่ที่บ้าน เพื่อลดจำนวนเตียงผู้ป่วยในโรงพยาบาล แต่สิ่งสำคัญที่ต้องคิดควบคู่กันไปด้วยคือ บางคนอาจจะมีปัญหาเรื่องพื้นที่ของบ้านไม่เอื้ออำนวย หรือบ้านมีขนาดเล็กเกินไป จนทำให้การกักแยกตัวที่บ้านกลายเป็นการแพร่ระบาดให้คนในครอบครัวเพิ่มเติม
ทั้งนี้ ถ้าหากคนที่ติดเชื้อซึ่งแยกโรคที่บ้านมีอาการทรุดลง ก็ควรจะป้องกันไม่ให้ผู้ป่วยส่วนนี้เข้าสู่การรักษาในระบบช้าเกินไป เพราะจะทำให้ความต้องการ ICU มากขึ้น หรือเพิ่มระยะเวลาที่ต้องนอนรักษาใน ICU มากขึ้นจนเป็นปัญหาต่อในเวลาต่อมาได้
นี่จึงเป็นโจทย์สำคัญที่ควรจะคำนึงถึง และหามาตรการช่วยเหลือคนกลุ่มนี้ เช่น เจ้าหน้าที่ควรรีบเข้าไปช่วยเหลือและพาที่โรงพยาลสนาม หรือ hospitel มากกว่าให้กักแยกโรคที่บ้านต่อไป
ประเด็นเรื่องจำนวนเตียง ICU ไม่พอสำหรับผู้ป่วย COVID-19 ยังถูกพูดถึงผ่านการแถลงข่าวของ ศบค. ในวันนี้ที่คาดการณ์ว่า อาจจะมีเตียง ICU รองรับได้ประมาณ 19 วันข้างหน้า
