ข่าวใหญ่ของทั่วโลกวันนี้คงหนีไม่พ้นการเปิดเผยรายงาน ‘Pandora Papers’ ซึ่งมีข้อมูลรายการทรัพย์สินที่ถูกซุกซ่อนไว้ของมหาเศรษฐีชื่อดังทั่วโลก ตั้งแต่ผู้นำประเทศอย่างวลาดีมีร์ ปูติน ประธานาธิบดีรัสเซีย กษัตริย์อับดุลลาห์ที่ 2 ของจอร์แดน ไปจนถึงของตระกูลมหาเศรษฐีของไทยที่เป็นเจ้าของห้างร้าน และกิจการต่างๆ
Pandora Papers คืออะไร และมันมีข้อมูลของใครบ้าง The MATTER จะมาสรุปคร่าวๆ ให้เห็นภาพกัน
- การซุกซ่อนทรัพย์สินผ่านการแปรเปลี่ยนเงินตราไปอยู่ในรูปแบบอสังหาริมทรัพย์ การลงทุน รถหรู เครื่องเพชร หรือเรือยอร์ชส่วนตัว รวมถึงการทำธุรกรรมผ่าน ‘บริษัทนอกอาณาเขต’ เป็นวิธียอดนิยมของมหาเศรษฐีทั่วโลกที่ต้องการใช้มันเพื่อปกปิดตัวตน ผลประโยชน์ทางด้านภาษี หรือปิดบังความไม่ชอบมาพากลในการได้มาซึ่งทรัพย์สินจำนวนมาก
- เกาะบริติชเวอร์จินเป็นที่ตั้งของบริษัทออฟชอร์ รวมถึงบริษัทธุรกรรมนอกอาณาเขตมากมาย จนถูกขนานนามว่าเป็นหนึ่งใน ‘แดนสวรรค์แห่งการหลบเลี่ยงภาษี’ ซึ่งต้องอธิบายคร่าวๆ ก่อนว่า การทำธุกรรมหรือถือครองบริษัทนอกอาณาเขตนั้นไม่ใช่สิ่งผิดกฎหมายเสียทีเดียว แต่ผู้เชี่ยวชาญหลายคนมองว่า การถือครองบริษัทนอกอาณาเขตนั้นเป็นวิธีหนึ่งที่เอื้อให้เกิดการปิดบังข้อมูลเส้นทางการเงิน ซึ่งอาจนำมาสู่การฟอกเงิน การเลี่ยงภาษี และการทุจริตต่างๆ
- กว่าจะมาเป็น Pandora Papers รายงานเปิดโปงบัญชีการซุกซ่อนทรัพย์สินของผู้มีอิทธิพลทั่วโลก สมาคมผู้สื่อข่าวสืบสวนสอบสวนนานาชาติ (ICIJ) ซึ่งมีนักข่าวกว่า 600 คนจากสื่อ 150 สำนักใน 117 ประเทศ (รวมถึงสำนักข่าวอิศราของไทย) ต้องทำงานร่วมกันเพื่อวิเคราะห์ข้อมูลการถือครองบริษัทนอกอาณาเขตของผู้มีชื่อเสียงทั่วโลกในช่วง พ.ศ. 2539-2563 จากฐานข้อมูลของบริษัทรับจดทะเบียนและดูแลบริษัทนอกอาณาเขต 14 แห่ง (แต่ส่วนใหญ่ข้อมูลจะได้จากบริษัทออฟชอร์)
- ภายใน Pandora Papers มีการเปิดเผยชื่อเจ้าของที่แท้จริงของบริษัทนอกอาณาเขต (หรือเรียกอีกอย่างว่า เจ้าของผู้รับผลประโยชน์) มากกว่า 29,000 ราย ซึ่งเชื่อมโยงกับบริษัทนอกอาณาเขตประมาณ 27,000 บริษัท โดยมีนักการเมืองและผู้นำประเทศกว่า 330 คน รวมถึงมีกษัตริย์ เชื้อพระวงศ์ นักร้องนักแสดง ผู้ค้าอาวุธ เชฟ นักกีฬา และอีกมากมาย เรียกได้ว่ามากันเกือบครบทุกคนวงการเลยทีเดียว
- ใน Pandora Papers มีข้อมูลทั้งรูปแบบบันทึกข้อความ อีเมล ใบหุ้น รูปภาพ หนังสือเดินทาง ใบเสร็จรับมือ ใบจดทะเบียนหนังสือบริคณห์สนธิ ไปจนถึงผังการถือครองบริษัทนอกอาณาเขต โดยมีจำนวนหลักฐานทั้งสิ้น 11.9 ล้านฉบับ และถือเป็นหนึ่งในการเปิดโปงเส้นทางการเงินที่ใหญ่ที่สุดเท่าที่เคยมีมาด้วย
- สำหรับบุคคลเด่นๆ ซึ่งมีรายชื่ออยู่ใน Pandora Papers ที่ The MATTER จะมาเล่าให้ฟังคร่าวๆ ได้แก่ สมเด็จพระราชาธิบดีอับดุลลาห์ที่ 2 แห่งจอร์แดน, วลาดิมีร์ ปูติน ประธานาธิบดีรัสเซีย, โทนี แบลร์ อดีตนายกรัฐมนตรีอังกฤษและภรรยา, ตระกูลประธานาธิบดีอาเซอร์ไบจาก, ตระกูลประธานาธิบดีเคนยา และตระกูลมหาเศรษฐีของไทย
- สำหรับคนแรกคือ สมเด็จพระราชาธิบดีอับดุลลาห์ที่ 2 แห่งจอร์แดน รายงาน ICIJ เปิดเผยว่าพระองค์ใช้เงินบัญชีนอกประมาณ 3,360 ล้านบาทไปใช้จ่ายส่วนตัว ซื้อคฤหาสน์หรูในสหรัฐฯ และอังกฤษ รวมกว่า 15 แห่ง ทั้งที่สำนักงานกฎหมายส่วนตัวในกรุงลอนดอนระบุว่า พระองค์ไม่เคยใช้เงินไปใช้ในทางมิชอบ นอกจากนี้ยังมีรายงานกษัตริย์จอร์แดนยังบล็อกเว็บไซต์ของ ICIJ ก่อนที่ Pandora Papers ถูกเปิดเผยออกมาไม่นาน
- ขณะที่วลาดิมีร์ ปูติน ประธานาธิบดีรัสเซีย แม้ว่าจะไม่ได้มีรายชื่อออกมาตรงๆ แต่กลับมีรายชื่อของคนสนิทมากมายปรากฏชื่อใน Pandora Papers รวมถึง ‘พีท คอลบิน’ เพื่อนสนิทวัยเด็กของปูตินที่ได้รับฉายาว่า ‘กระเป๋าตังค์ส่วนตัวของปูติน’ และผู้หญิงคนหนึ่งที่เคยมีข่าวคราวว่าสนิทกับปูตินก่อนหน้านี้
- ส่วนโทนี แบลร์ อดีตนายกรัฐมนตรีอังกฤษและภรรยาก็โดนแฉว่าได้ซื้ออาคารสำนักงานมูลค่ากว่า 2.96 ร้อยล้านบาทในลอนดอนต่อจากบริษัทออฟชอร์ ทำให้สามารถงดเว้นภาษีได้ถึง 14.2 ล้านบาท
- อีกหนึ่งข้อมูลที่น่าสนใจคือ อิลฮัม อาลิเยฟ ประธานาธิบดีอาเซอร์ไบจานที่ซื้อขายทรัพย์สินในสหราชอาณาจักรเกือบ 1.8 หมื่นล้านบาท โดยหนึ่งในทรัพย์สินของเขาถูกขายต่อให้สำนักงานทรัพย์สินส่วนพระมหากษัตริย์ของอังกฤษ และทำกำไรได้ถึง 1.4 พันล้าน
- ประธานาธิบดีอูฮูรู เคนยัตตาของเคนยาเป็นอีกหนึ่งคนที่ถูกจับตามองหลัง Pandora Papers ปล่อยออกมา เนื่องจากเขาได้วางภาพลักษณ์ตัวเองให้ต่อต้านการทุจริตทุกประเภท อีกทั้งยังเคยให้สัมภาษณ์ว่า “ทรัพย์สินของข้าราชการทุกคนต้องได้รับการประกาศต่อสาธารณะเพื่อให้ประชาชนสามารถตั้งคำถามถึงความเหมาะสมได้”
แต่ในเอกสารของ Pandora Papers กลับพบว่าญาติสนิทของเขาร่ำรวยจากบริษัทนอกอาณาเขตกว่า 1 พันล้านบาท และยังมีทรัพย์สินจำนวนหนึ่งอยู่ในลอนดอนด้วย
- ด้านอันเดรจ์ บาบิซ นายกรัฐมนตรีของสาธารณรัฐเช็กที่กำลังจะเลือกตั้งในสัปดาห์หน้านี้ก็โดนเปิดโปงด้วยว่า เขาจงใจทำธุรกรรมกับออฟชอร์เพื่อซื้อคฤหาสน์ 2 หลังทางตอนใต้ของฝรั่งเศส ซึ่งมีมูลค่ากว่า 540 ล้านบาท
- นอกจากมหาเศรษฐีต่างชาติ หลายๆ ตระกูลในไทยก็มีรายชื่อใน Pandora Papers ด้วย โดยสำนักข่าวอิศรารายงานว่า สมาชิกตระกูลธุรกิจที่ร่ำรวยอันดับ 1-6 ของประเทศไทย (จากการจัดอันดับของนิตยสารฟอร์บส์ของสหรัฐฯ) เช่น ตระกูลเจียรวนนท์, ตระกูลรัตนาวะดี, ตระกูลโอสถานุเคราะห์ มักจะนิยมใช้บริการบริษัทนอกอาณาเขต ซึ่งหนึ่งในรูปแบบที่นิยมใช้คือ ‘ทรัสต์’ หรือบริษัทโฮลดิ้งที่ใช้ในการถือหุ้นในบริษัทอื่น อ่านเพิ่มเติมได้ที่ : https://www.isranews.org/article/isranews/103032-investigative00-2-64.html
การเปิดโปงเอกสาร Pandora Papers นั้นถือเป็นหนึ่งในการเปิดโปงเส้นทางการเงินอันอื้อฉาวที่ใหญ่ที่สุดของโลก หลังก่อนหน้านี้เคยมีการเปิดเอกสาร Panama Papers แต่ในตอนนั้นมีนักการเมืองที่เกี่ยวข้องเพียงจาก 51 ประเทศเท่านั้น
การเปิดข้อมูลในครั้งนี้น่าจะสร้างแรงกระเพื่อมในวงกว้างถึงบริษัทการเงิน และผู้มีชื่อเสียงทั่วโลก โดยเฉพาะอย่างยิ่งเหล่านักการเมือง ที่ต้องออกมาตอบคำถามให้ได้ว่า ในขณะที่ประเทศของพวกเขากำลังอยู่สถานการณ์ยากลำบากจากพิษ COVID-19 และพิษเศรษฐกิจ อะไรทำให้เขาร่ำรวยขึ้นขนาดนี้
อ้างอิงจาก
https://www.bbc.com/news/world-africa-58775944
https://www.icij.org/investigations/pandora-papers/global-investigation-tax-havens-offshore/
https://www.isranews.org/article/isranews/103031-investigative00-2-87.html
https://www.isranews.org/article/isranews/103032-investigative00-2-64.html
#Recap #TheMATTER
