เมื่อปี 2019 ที่อุทยานแห่งชาติเลาโก ประเทศกาบอง พบว่ามีลิงชิมแปนซีตัวหนึ่ง ที่ชื่อว่า ซูซี ใช้ ‘แมลง’ ประคบที่เท้าของ เซีย ลูกชายของเธอ ว่ากันว่าเป็นครั้งแรกที่มีการค้บพบว่าลิงชิมแปนซีใช้แมลงในการรักษาบาดแผลของตัวเองและเพื่อนๆ ของมัน
หลังจากนั้นมา ทีมนักวิจัยจึงทำการศึกษาฝูงลิงในโครงการชิมแปนซีโอซูกา (Ozouga Chimpanzee Project) ที่อุทยานฯ เดียวกันนี้ เป็นเวลา 15 เดือน ตั้งแต่พฤศจิกายน 2019 ถึงกุมภาพันธ์ 2021 เพื่อยืนยันพฤติกรรมที่ว่านี้ในลิงชิมแปนซี
ผลการวิจัยที่เพิ่งเผยแพร่ในวารสาร Current Biology ระบุว่า ในระยะเวลาที่ทำการศึกษา มีลิง 22 ตัวที่มีแผลเปิดทั้งหมด 76 แปล โดยค้นพบว่า มี 19 ครั้งที่ลิงตัวใดตัวหนึ่งใช้แมลงในการรักษาบาดแผลของกันและกัน
ส่วนขั้นตอนในการรักษา ทีมนักวิจัยค้นพบว่า แรกเริ่ม พวกมันจะจับแมลงมาก่อน จากนั้น จะใช้วางแมลงที่ปาก หรือใช้ปากบีบ เพื่อให้แมลงหยุดนิ่ง ต่อมา พวกมันจะประคบแมลงที่บาดแผล แล้วค่อยๆ ใช้นิ้วหรือปากถูแมลงที่ผิว สุดท้าย ก็จะนำแมลงออกมาโดยใช้ปากหรือนิ้ว
จากการสังเกตการณ์ ทีมนักวิจัยก็คาดว่า พฤติกรรมเช่นนี้อาจจะเป็นการพยายามรักษาตัวมันเอง (self-medication) ซึ่งก็พบในสัตว์อื่นๆ ด้วยเหมือนกัน เช่น หมาและแมวจะกินหญ้าเพื่อให้อาเจียนออกมา แต่นี่จะเป็นครั้งแรกที่พบว่ามีการใช้แมลงในการรักษา
ข้อสันนิษฐานอีกประการหนึ่งที่ทีมนักวิจัยได้จากการศึกษาครั้งนี้ คือ มันสะท้อนให้เห็นว่าลิงชิมแปนซีก็น่าจะมีอุปนิสัยเอาใจใส่–ช่วยเหลือเกื้อกูลเพื่อนๆ ในฝูงของมัน หรือเรียกว่ามี ‘empathy’ เช่นเดียวกับมนุษย์ แม้ประเด็นนี้อาจจะยังไม่เป็นข้อสรุปที่แน่นอนว่าจริงเท็จหรือไม่ แต่ก็ถือว่าเป็นพฤติกรรมที่น่าสนใจ
สำหรับงานวิจัยชิ้นนี้ ทีมนักวิจัยหวังว่าจะเป็นแรงบันดาลใจให้มีการศึกษาต่อไป โดยในอนาคต พวกเขาอยากจะทำวิจัยต่อไปว่า แมลงที่นำมาใช้นั้น เป็นแมลงอะไร และจะศึกษาดูด้วยว่า แมลงที่ว่านั้นมีฤทธิ์ยารักษาบาดแผลได้จริงๆ หรือไม่
อ้างอิงจาก
https://www.washingtonpost.com/world/2022/02/07/chimpanzee-gabon-medicine-insect/
https://www.nytimes.com/2022/02/07/science/chimpanzees-insects-medicine-wounds.html
https://edition.cnn.com/2022/02/07/world/chimpanzee-insects-wounds-scn/index.html
https://www.cell.com/current-biology/fulltext/S0960-9822(21)01732-2
