“คุณกำลังใส่ชุดกิมิโนทั้งๆ ที่เป็นคนจีน คุณเป็นคนจีนหรือเปล่า ไม่ใช่คนจีนรึไง” คือประโยคที่เจ้าหน้าที่ตำรวจตะโกนใส่สาวชาวจีนรายหนึ่ง เธอสวมวิกผมยาวสีบลอนด์ และใส่ชุด ‘กิโมโน’ สีขาวที่ตกแต่งด้วยลวดลายดอกไม้สีแดงและใบไม้สีเขียว
หากพอมีพื้นฐานเกี่ยวกับการ์ตูนอนิเมชันญี่ปุ่นมาบ้าง ก็คงพอทราบดีว่าสิ่งที่เธอทำอยู่คือการ ‘คอสเพลย์’ (cosplay) ซึ่งเป็นการเลียนแบบตัวละคร หญิงสาวรายนี้กำลังคอสเพลย์เป็นตัวละครหลักจากอนิเมะญี่ปุ่นเรื่อง ‘Summer Time Rendering’ เธอแต่งกายลักษณะนี้ออกมานอกบ้านเพื่อถ่ายรูปโดยเฉพาะ อย่างไรก็ดี ในขณะที่เธอกำลังต่อแถวรอซื้ออาหารกลางเมืองซูโจวเมื่อวันที่ 10 ส.ค. 65 เธอ (และช่างภาพ) กลับถูกล้อมรอบด้วยเจ้าหน้าที่ตำรวจ
จนเมื่อวันอาทิตย์ที่ผ่านมา (14 ส.ค. 65) หญิงรายนี้โพสต์รายละเอียดเหตุการณ์ทั้งหมดที่เกิดขึ้นบน weibo หรือแพลตฟอร์มโซเชียลมีเดียชื่อดังของชาวจีน ซึ่งในโพสต์ประกอบไปด้วยวีดีโอที่ปรากฏภาพเธอพยายามอธิบายแก่เจ้าหน้าที่ว่าแต่งตัวลักษณะนี้เพื่อมาถ่ายภาพเท่านั้น แต่ตำรวจดันตะโกนตอบกลับมาว่า “ถ้าคุณมาที่นี่โดยแต่งชุดฮั่นฝู (ชุดจีนโบราณ) ผมคงไม่ต้องมาพูดอะไร แต่คุณกำลังใส่ชุดกิมิโนทั้งๆ ที่เป็นคนจีน คุณเป็นคนจีนหรือเปล่า ไม่ใช่คนจีนรึไง” จากนั้นเจ้าหน้าที่ตำรวจก็อ้างว่าเธอทำผิดด้วยข้อหาต้องสงสัยว่าจะก่อปัญหาและทะเลาะวิวาท ซึ่งข้อหานี้มักถูกใช้เล่นงานผู้ที่เห็นต่าง นักข่าว ทนายความด้านสิทธิมนุษยชน และนักกิจกรรมในประเทศจีน
หลังภาพการโต้เถียงจบลง สิ่งที่เกิดขึ้นต่อมา คือ เธอถูกตำรวจจับกุมและคุ้มกันออกไปทันทีโดยเจ้าหน้าที่ตำรวจหลายราย วีดีโอนี้ถูกรับชมมากกว่า 8 ล้านครั้งในวันจันทร์ที่ 15 ส.ค. 65 ก่อนเรื่องราวและแฮชแท็กที่เกี่ยวข้องกับประเด็นนี้จะถูกเซ็นเซอร์ในวันเดียวกัน อย่างไรก็ดี โพสต์จาก weibo ของเธอระบุด้วยว่า เธอถูกควบคุมตัวและสอบปากคำที่สถานีตำรวจยาวนานถึง 5 ชั่วโมง ซึ่งระหว่างนั้นเจ้าหน้าที่ตำรวจได้ค้นโทรศัพท์ ลบรูปภาพ ยึดกิโมโน และเตือนเธอว่าอย่าพูดถึงเหตุการณ์ที่เกิดขึ้นบนโลกอินเทอร์เน็ต
นอกจาก weibo แล้ว เธอยังเล่าเรื่องราวที่เกิดขึ้นผ่านแพลตฟอร์ม Qzone ซึ่งเป็นอีกแพลตฟอร์มโซเชียลมีเดียของจีนด้วยเช่นกัน โดยเธอเล่าว่าถูกบังคับให้เขียนจดหมายวิจารณ์ตัวเอง 500 คำ ซึ่งเธอบรรยายว่าตนรู้สึกผิดหวังและไร้อิสระจากเหตุการณ์ที่เกิดขึ้น “ตำรวจบอกว่าสิ่งที่ฉันทำมันผิด ฉันรู้สึกไร้อำนาจมาก … ฉันชอบวัฒนธรรมญี่ปุ่น วัฒนธรรมยุโรป และก็ชอบวัฒนธรรมดั้งเดินของจีนด้วย ฉันชอบความหลากหลายทางวัฒนธรรม ฉันชอบดูอนิเมะญี่ปุ่น มันผิดด้วยหรอที่ฉันจะชอบอะไร”
“ฉันพูดได้แค่ว่าฉันรู้สึกผิดหวังมาก มันกลายเป็นว่า ฉันไม่เคยมีอิสระที่จะสวมใส่หรือพูดอะไรที่ฉันต้องการเลย” สาวคอสเพลย์กล่าว
กรณีที่เกิดขึ้นกลายเป็นประเด็นถกเถียงใหญ่ในสังคมออนไลน์ของจีนทันที แฮชแท็กที่เกี่ยวข้องกับกรณีนี้ถูกคลิกเข้าชมมากกว่า 90 ล้านครั้ง โดยฝ่ายหนึ่งก็มองกรณีนี้ด้วยแนวคิดต่อต้านญี่ปุ่น อันมีรากฐานมาจากการที่ญี่ปุ่นเคยรุกรานจีนอย่างโหดร้ายในช่วงสงครามโลกครั้งที่ 2 ในขณะที่อีกฝ่ายก็มองว่านี่คือพฤติกรรมชาตินิยมสุดโต่งจนเกินไป ทั้งนี้ มีการตั้งข้อสังเกตว่าจีนภายใต้การนำของรัฐบาลสี จิ้นผิง กำลังเดินไปในทิศทางที่มีความชาตินิยมรุนแรงมากขึ้น
อย่างไรก็ดี นี่ไม่ใช่ครั้งแรกที่การใส่กิโมโนเป็นประเด็นในประเทศจีน จริงๆ แล้วการใส่กิโมโนในที่สาธารณะกลายประเด็นที่ถูกถกเถียงบ่อยขึ้นในช่วงหลายปีที่ผ่านมา และเมื่อเดือนกุมภาพันธ์เพิ่งมีหญิงชาวจีนที่สวมใส่ชุดกิโมโนถูกปฏิเสธไม่ให้เข้าชมสถานที่ท่องเที่ยว ณ เมืองยูนนาน โดยพนักงานให้เหตุผลว่ารู้สึกไม่พอใจกับเครื่องแต่งกายของเธอ
อ้างอิงจาก
https://edition.cnn.com/2022/08/15/china/china-anime-fan-kimono-police-mic-intl-hnk/index.html
https://news.yahoo.com/wrong-anything-anime-fan-china-233612326.html
