สัตว์มีจิตสำนึกรู้ตัวแค่ไหน? สัตว์ประเภทไหนที่จะตระหนักรู้ได้บ้าง? เหล่านักวิทยาศาสตร์และนักปรัชญาขณะนี้คิดว่า แม้แต่แมลงก็ยังมีความเป็นไปได้ที่จะตระหนักรู้ได้ และดังนั้น มนุษย์จึงควรรับผิดชอบต่อข้อเท็จจริงนี้มากขึ้น
เมื่อวานนี้ (19 เมษายน) มหาวิทยาลัยนิวยอร์กเพิ่งจัดการประชุม ‘The Emerging Science of Animal Consciousness’ ซึ่งมีการเผยแพร่เอกสารในหัวข้อที่เรากำลังพูดถึงกันนี้ เรียกว่า ‘The New York Declaration on Animal Consciousness’ หรือ ‘คำประกาศนิวยอร์กว่าด้วยการตระหนักรู้ของสัตว์’ เพื่อตอกย้ำความเป็นจริงที่เกิดขึ้นในการศึกษาทางวิทยาศาสตร์เรื่องการตระหนักรู้ของสัตว์
เอกสารดังกล่าวมีผู้ร่วมลงนาม 39 คน นำโดย คริสติน แอนดรูส์ (Kristin Andrews) นักปรัชญาและนักวิทยาศาสตร์จากมหาวิทยาลัยยอร์ก เจฟฟ์ เซโบ (Jeff Sebo) นักปรัชญาและนักวิทยาศาสตร์สิ่งแวดล้อมจากมหาวิทยาลัยนิวยอร์ก และ โจนาธาน เบิร์ช (Jonathan Birch) นักปรัชญาจาก London School of Economics (LSE)
คำประกาศมีอยู่ 3 ข้อสั้นๆ
- “มีหลักฐานสนับสนุนทางวิทยาศาสตร์อย่างเข้มแข็ง” ที่เราจะบอกได้ว่า “สัตว์เลี้ยงลูกด้วยนม ไปจนถึงนก” มี “ประสบการณ์เชิงตระหนักรู้” (conscious experience)
- มีหลักฐานเชิงประจักษ์ที่บ่งชี้ได้ว่า มี “ความเป็นไปได้ในความเป็นจริง” ว่า สัตว์มีกระดูกสันหลัง เช่น สัตว์เลื้อยคลาน สัตว์สะเทินน้ำสะเทินบก และปลา รวมถึงสัตว์ไม่มีกระดูกสันหลังหลายชนิด เช่น แมลง จะมี “ประสบการณ์เชิงตระหนักรู้”
- เมื่อประสบการณ์เชิงตระหนักรู้ มีความเป็นไปได้ในความเป็นจริง “มันจึงไร้ความรับผิดชอบหากจะละเลยความเป็นไปได้นั้น ในกระบวนการตัดสินใจที่กระทบต่อสัตว์นั้นๆ” และ “เราควรพิจารณาถึงความเสี่ยงด้านสวัสดิภาพ และการใช้ข้อมูลหลักฐาน ในการตอบสนองต่อความเสี่ยงเหล่านั้น”
“ผมหวังว่าคำประกาศจะทำให้คนสนใจประเด็นการตระหนักรู้ที่ไม่ใช่ของมนุษย์มากขึ้น” อนิล เซ็ธ (Anil Seth) นักประสาทวิทยา จากมหาวิทยาลัยซัซเซ็กซ์ ผู้ร่วมลงนาม ระบุ “รวมถึงความท้าทายเชิงจริยธรรมที่ตามมาจากความเป็นไปได้ของการมีประสบการณ์เชิงตระหนักรู้ ที่พ้นไปไกลจากมนุษย์”
แน่นอนว่าหากงานวิจัยและการศึกษาด้านนี้ได้รับความสำคัญ นั่นจะส่งผลต่อการออกกฎหมายที่จะต้องปรับปรุงให้ก้าวหน้าตามมาด้วย
เบิร์ช นักปรัชญาจาก LSE กล่าวว่า “เมื่อคุณยอมรับว่าสัตว์มีความตระหนักรู้ แนวคิดของการฆ่าอย่างมีมนุษยธรรม (humane slaughter) จึงเริ่มมีความสำคัญขึ้นมา และคุณต้องทำให้มั่นใจได้ว่า วิธีการต่างๆ ที่คุณใช้อยู่นั้นมีมนุษยธรรมจริงๆ
“ในกรณีของปูและล็อบสเตอร์ ตอนนี้มีวิธีที่ใช้กันอยู่ซึ่งค่อนข้างจะไร้มนุษยธรรม อย่างเช่น หย่อนลงไปในหม้อน้ำเดือด ซึ่งกำลังถูกใช้กันโดยทั่วไป”
อ้างอิงจาก
