เดดไลน์กำลังใกล้เข้ามาเรื่อยๆ เส้นตายการทำงานที่บีบเค้นชีวิต อาจทำให้เราตื่นตระหนก หรือบางทีเค้นพลังแฝงขึ้นมาไม่ทันการ บางทีในหัวของเราก็คิดหาเหตุผลต่างๆ นานาไปก่อนแล้วว่า ยังไงงานมันก็ออกมาไม่ดีแน่ๆ
อาการหรือนิสัยที่เรามักสร้างข้ออ้างให้ตัวเองไปล่วงหน้า เช่น “เดี๋ยวงานนี้ยังไงมันก็ออกมาไม่ดีแน่ๆ” หรือ “งานนี้เราทำแค่ให้ผ่านๆ ไปเท่านั้นแหละ ยังไงมันก็ไม่ดีหรอก” เอาเข้าจริงแล้ว มันก็เป็นเรื่องที่น่ากังวลใจเหมือนกันเนอะ คือถ้าเกิดขึ้นกับเราบ่อยๆ เกินไป เราก็อาจจะติดนิสัย สร้างข้อแก้ตัวให้ตัวเองไปโดยอัตโนมัติ
มีแนวคิดทางจิตวิทยาที่อธิบายเรื่องทำนองนี้ ว่ามันคือ ‘Self-handicapping’ หรือการสร้างข้ออ้างให้กับตัวเองไปล่วงหน้า เพื่อหลีกเลี่ยงไม่ให้ตัวเราเองต้องรู้สึกเสียใจหรือผิดหวังมากเกินไป หากงานที่เรากำลังทำอยู่ในตอนนี้ มันไม่ได้ผลลัพธ์ที่ไม่ตรงตามความคาดหวัง
อาจจะอธิบายได้ในอีกแบบหนึ่งคือ สร้างเกราะป้องกันให้ตัวเองไปล่วงหน้า ก่อนที่ความผิดหวังมันจะเกิดขึ้น
แนวคิดนี้ถูกคิดขึ้นมาโดย Steven Berglas และ Edward Jones ตั้งแต่ปี 1978 พวกเขาอธิบายว่า Self-handicapping มันคือการเบลมว่า ความผิดพลาดที่อาจจะเกิดขึ้นในอนาคต มันไม่ใช่ความผิดของเราขนาดนั้นหรอก แต่มันมีปัจจัยอื่นๆ ที่ทำให้งานมันไม่ประสบความสำเร็จด้วย
ในเวลาเดียวกัน การเตะตัดขาตัวเองแบบนี้ตั้งแต่แรก หรือการออกตัวเช่นนั้นตั้งแต่แรก มันยังจะเป็นเซฟโซนให้กับตัวเองอีกด้วย โดยเฉพาะกับเมื่อผลลัพธ์มันออกมาดีเกินกว่าที่คิดไว้ มันก็จะทำให้เรารู้สึกดีขึ้นกว่าเดิม (เพราะเราขยับเพดานความคาดหวังลงมาตั้งแต่ตอนทำแล้ว)
แล้วเราจะเปลี่ยนนิสัยเพื่อไม่ให้เป็นคนที่ติดการหาข้ออ้างล่วงหน้าได้ยังไงบ้าง?
เราอาจเริ่มต้นได้ที่การหันกลับมาวางแผนชีวิตการทำงาน หรือออกแบบตารางการทำงานอย่างจริงจัง และจะได้เลือกใช้พลังงานอย่างเต็มที่ หรือรู้ช่วงเวลาในการผ่อนหนัก ผ่อนเบา ให้ทุ่มเทกับสิ่งต่างๆ ได้อยู่ถูกจังหวะมากยิ่งขึ้น
อ้างอิงจาก
https://hbr.org/2012/05/dont-sabotage-yourself
https://psychology.iresearchnet.com/social-psychology/self/self-handicapping/
https://www.sciencedirect.com/topics/psychology/self-handicapping
#GOODSMORNING #TheMATTER
