คุณมีน้องสาวคนเล็ก หรือกระทั่งเป็นลูกสาวคนเองไหม? ล่าสุดเราเพิ่งเห็นโฉมหน้าและเรื่องราวของเอโนล่า โฮล์ม ซึ่งแน่นอนว่าก็ถือเป็นการเล่าเรื่องข้างเคียงของฟิกเกอร์นักสืบระดับตำนาน คราวนี้สืบโดยเด็กผู้หญิงที่มีนัยร่วมสมัยร่วมเล่าเรื่องราวของครอบครัวโฮล์มกันใหม่
กระนั้นแล้ว ความฉลาดหนึ่งคือการเลือกเล่าถึงน้องสาวของโฮล์มนี่แหละ ตัวรายละเอียดการสืบ การใช้เหตุผล การต่อสู้ดิ้นรนก็สนุกสนานซับซ้อนว่าไปตามเรื่อง แต่ความพิเศษคือ การพูดถึงตัวละคร ‘น้องสาว’ อันเป็นสิ่งที่ทำให้เราทั้งนึกถึงใครซักคนในชีวิตจริงรวมไปถึงเหล่าน้องสาวที่ล้วนมีคาแรคเตอร์ที่ทั้งเฉพาะตัว แต่ก็มี ‘ความเป็นน้องคนเล็ก’ ร่วมกันบางอย่าง ซึ่งบางส่วนก็ก็เป็นลักษณะเด่นของเอโนล่า เช่นค่อนข้างเอาแต่ใจ ในความเอาแต่ใจนั้นก็อาจจะหมายถึงความเป็นอิสระเสรีและการมีความแน่วแน่บางอย่างในตัว พร้อมกันนั้นก็เป็นเหมือนกับศูนย์กลางและที่รักของทุกคนในครอบครัว
ในวรรณกรรม เรื่องเล่า น้องสาวคนเล็กก็ถือเป็นตัวละครที่มีแบบแผนที่อาจจะสัมพันธ์กับบุคลิกของเหล่าน้องสาวในชีวิตจริง แง่หนึ่งแม้แต่ในวรรณกรรมตัวละครน้องสาวที่แม้ว่าจะมีลักษณะร่วมบางอย่าง แต่ก็มีเฉดของการเป็นน้องคนเล็กที่ทั้งดูแลตัวเองได้ และต้องการดูแลไปพร้อมกัน ในนิทานเรามักมีเรื่องของพี่น้องเหญิงที่น้องสาวนั้นมักงามกว่าคนอื่นๆ เป็นตัวละครที่มักเป็นที่โปรดปราน ประสบความสำเร็จ มีความเก่งกาจในทุกๆ ด้าน ในยุคหลังขึ้นมาหน่อย น้องสาวคนเล็กบางครั้งก็อาจจะเจอกับบางปัญหา ด้วยความที่พวกเธอต้องพยายามค้นหาเส้นทางและตัวตนจากเหล่าพี่สาว พวกเธอก็มักเลยมักจะมีบุคลิกที่บางครั้งอาจจะถูกนิยามว่าดื้อ รักอิสระและค้นหาตัวตนอย่างยิ่ง
กระนั้นแล้ว ในโอกาสที่น้องสาวกลับมาเป็นที่สนใจ The MATTER จึงชวนกลับไปรู้จัก และลองไปนิยามตัวเองว่า ตัวเราเองหรือน้องสาวของเรามีความเป็นน้องคนเล็กแบบไหน เป็นคนที่ทั้งร้ายและน่ารัก เป็นหัวใจของพี่น้องของครอบครัวในรูปแบบไหน รักอิสระ มีความสามารถดฉพาะตัว ในขณะเดียวกันก็พึ่งพาได้
Enola Holmes, The Enola Holmes Mysteries
เริ่มต้นที่น้องสาวผู้กลายมาเป็นกระแส และทำให้อดีตฮีโร่เช่นเชอร์ล็อก โฮล์ม ในมิติของความเป็นพี่ชายอาจจะกลายเป็นศัตรูที่สร้างความขัดข้องในชีวิต ก่อนอื่นต้องเข้าใจก่อนว่า ‘เอโลน่า โฮล์ม’ เป็นตัวละครใหม่ รวมถึงเส้นเรื่องใหม่เขียนขึ้นโดย แนนซี สปริงเกอร์ (Nancy Springer) นักเขียนชาวอเมริกัน ตีพิมพ์เล่มแรกราวปี ค.ศ.2006 เป็นหนึ่งในงานเขียนที่กลับไปตีความและเล่าเรื่องราวข้างเคียงต่อจากเชอร์ล็อก โฮล์มตัวละครนักสืบในตำนาน
คราวนี้เอโลน่าถูกเขียนขึ้นเป็นกึ่งๆ วรรณกรรมเยาวชน พูดถึงการสืบสวนของวัยรุ่นหญิง ที่แน่ล่ะเล่าผ่านสายตาคนเป็นน้อง นอกจากจะเล่าเรื่องการสืบสวน ปมความขัดแย้งในรูปคดีหรือกับคนร้ายต่างๆ แล้ว เอโนล่ายังต้องสู้กับขนบธรรมเนียมของสังคมที่บังคับกะเกณฑ์ผู้หญิง รวมถึงพี่ชายของเธอจะต้องคอยตามพาให้น้องสาวกลับไปอยู่ในร่องรอยของผู้หญิงตามแนวทางแบบวิคตอเรีย ตัวเอโนล่าถูกวาดให้เป็นเด็กสาวดื้อรั้นแต่ก็เข้าใจได้เพราะเป็นเหมือนเด็กผู้หญิงยุคใหม่ที่มีความสามารถไม่แพ้พี่ชายและต้องการเลือกเส้นทางของตัวเอง
Lydia Bennet, Pride and Prejudice
เวลาพูดถึงความสัมพันธ์ของพี่น้อง โดยเฉพาะพี่น้องผู้หญิงล้วน ต้นแบบหนึ่งมักมาจากงานนิยายรักพาฝัน ส่วนหนึ่งสัมพันธ์กับสภาพสังคมยุคหนึ่งที่เส้นทางของผู้หญิงรวมถึงพ่อแม่ของพวกเธอคือการแต่งงานกับผู้ชายดีๆ และในครอบครัวหนึ่งๆ ก็มีหลายบ้านที่เป็นพี่น้องผู้หญิงล้วน
ทีนี้นวนิยายต้นแบบของงานนิยายรักที่บางส่วนกลายเป็นต้นแบบละครไทยก็ต้องผายมือไปที่เจน ออสติน (Jane Austen) และแน่นอนงานอันโด่งดังที่สุด ‘Pride and Prejudice’ ก็เป็นหนี่งในนวนิยายที่ส่งอิทธิพลต่อเนื่อง และเป็นหนึ่งในงานเขียนที่ให้ภาพความสัมพันธ์ของพี่น้องทั้งภายในครอบครัว และความสัมพันธ์ที่ซับซ้อนในแง่ความรักและการแต่งงานต่อไป
‘ลิเดีย เบนเนต’ เป็นน้องสาวคนเล็กของครอบครัวเบนเน็ต ซึ่งลิเดียก็เป็นน้องสาวคนเล็กแบบที่เราเข้าใจได้ โดยเฉพาะการเป็นที่รักของแม่ เป็นคนที่ดูใกล้ชิดกับธรรมชาติ บางครั้งก็อาจเลยดูดื้อดึงไร้เหตุผลไปบ้าง แง่หนึ่งด้วยความที่เป็นลูกรัก ตัวลิเดียก็อาจจะมีคุณสมบัติที่ไม่ค่อยดีนัก ตรงข้ามกับพี่สาวที่เป็นนางเอก คือลิเดียถูกวางให้อยู่ในอคติต่อผู้หญิง คือหมกมุ่นกับผู้ชาย ชอบเข้าสังคม ขี้เม้า แต่ในความขัดแย้งทั้งหมด เราก็เกลียดชังลิเดียไม่ลงและยิ่งทำให้เห็นว่าเธอเป็นเหยื่ออีกคนจากความคาดหวังและการเลี้ยงดู
Amy Curtis March, Little Woman
Little Woman ไม่นานมานี้ก็เพิ่งมีฉบับหนังออกฉายใหม่ และตัวเรื่อง ‘สี่ดรุณี’ ก็เป็นอีกหนึ่งงานเขียนอบอุ่นหัวใจในระดับตำนาน ตัวเรื่องแน่นอนว่าให้ภาพครอบครัวของผู้หญิงสี่พี่น้องผู้ร่วมกันดูแลซึ่งกันและกันให้เติบโตขึ้นด้วยความรัก พี่น้องทั้งสี่ต่างก็มีบุคลิก มีบทบาทและความน่ารักที่แตกต่างกันไป ส่วนหนึ่งการเล่าเรื่องสี่พี่น้องบางครั้งทำให้เราอ้างอิงตัวเองเข้ากับตัวละครได้ในฐานะพี่คนโต น้องคนกลาง หรือคนสุดท้อง และแม้แต่ในนวนิยายที่อบอุ่นหัวใจ เป็นอีกครั้งที่น้องเล็กมักถูกมองเป็นตัวร้าย
‘เอมี่’ เองก็คล้ายๆ กับน้องเล็กในอีกหลายบ้านที่ด้วยความเป็นน้องเล็กสุด มักวาดให้อ่อนแอ บางครั้งก็ถูกตามใจจนกลายเป็นเอาแต่ใจ โดยรวมแล้วเอมี่เป็นคนที่เป็นที่นิยมน้อยที่สุดในสี่พี่น้อง แต่ในที่สุดตอนท้ายของเรื่อง ด้วยเจตนารมณ์อันแรงกล้า การรู้ว่าตัวเองต้องการอะไร และทำงานต่อสู้จนได้สิ่งที่ตัวเองต้องการมาได้ในท้ายที่สุด
Lucy Pevensie, The Chronicles of Narnia
ก่อนหน้านี้ตัวละครน้องสาวดูจะไม่ได้ถูกวาดให้น่ารักเท่าไหร่นัก แต่มาที่สี่พี่น้องตระกูลเพอร์เวนซี บุตรแห่งอาดัมและธิดาแห่งอีฟ ในสี่พี่น้องจริงๆ แล้ว ‘ลูซี่’ น้องสาวคนเล็กก็ดูจะเป็นตัวละครที่มีมิติและมีความน่ารักของตัวเองอย่างพิเศษ คือลูซี่ในเรื่องฟังก์ชั่นเป็นน้องสาวจริงๆ คือทำหน้าที่เหมือนกาวใจ เป็นคนน่ารัก เต็มไปด้วยความสุขและความจริงใจ
ลูซี่เองเองก็มีของประจำตัวเป็นยารักษาแผลในขณะที่คนอื่นเป็นอาวุธ เธอเป็นเด็กที่ใกล้ชิดธรรมชาติและมีความเป็นธรรมชาติ ตัวลูซี่เป็นคนมีความสัมพันธ์กับอัสลานลึกซึ้งที่สุด โดยรวมแล้วเราจะรู้สึกรักลูซี่มาก อยากให้ปลอดภัย แต่ในขณะเดียวกันเราก็รู้สึกว่าเราพึ่งพาลูซี่ได้ และตัวเธอนั้นน่าจะต้องอยู่รอดปลอดภัยอย่างแน่นอน
Ginny Weasley, Harry Potter
สำหรับน้องสาว โดยเฉพาะการเป็นน้องสาวคนเล็กในหมู่พี่ชายสุดทโมน ‘จินนี่ วิสลีย์’ ตัวละครที่แม้จะไม่ได้ปรากฏตัวบ่อย แต่ก็เป็นตัวละครสำคัญของเรื่อง ตัวเธอเองแน่นอนว่ากลายเป็นภรรยาของแฮรี่ และด้วยความเป็นน้องสาวคนเล็กของตระกูลวีสลีย์เลยกลายเป็นบุคคลสำคัญ
ในแง่ที่ว่าเราอยากให้เป็นตัวละครอยู่รอดปลอดภัย เป็นคนที่พี่ชายของเธอต้องคอยดูแลให้อยู่ดีมีสุข ในแง่ของคาแรคเตอร์แน่นอนว่าบทบาทคนรักแฮรี่ จินนี่เองก็เป็นหนึ่งในตัวแทนของนักเรียนฮอกวอร์ตดุจเดียวกัน เป็นคนที่กระฉับกระเฉง ฉลาดคมคาย และเป็นคนที่ค่อยๆ มีบทบาทขึ้นและอยู่ในสายตาของนักอ่านเรื่อยๆ ตามเวลาเรื่องราวที่ซับซ้อนเติบโตขึ้น
Arya Stark, Game of Thrones
ปัญหาหนึ่งของการเป็นน้องสาวคนเล็ก คือหลายครั้งอาจตกอยู่ในอคติของความเป็นสาวน้อยคนสุดท้องผู้อ่อนแอ ไปจนถึงการถูกทอดทับด้วยเงาทั้งตัวตนและความสำเร็จของพี่ๆ ก็ล้วนเป็นสิ่งที่น้องสาวคนเล็กต้องเผชิญ
‘อารย่า สตาร์ก’ จึงเป็นสาวน้อยคนสุดท้องที่เปิดตัวมาอย่างน่าประทับใจ คือมีความเป็นตัวของตัวเอง ไม่ต้องการเป็นคุณหนูผู้สูงศักดิ์ และในที่สุดแล้วผู้เขียนอารย่าพาเราให้ได้ร่วมเติบโตและเอาใจช่วยให้เธอรอดชีวิตอย่างแข็งแกร่ง อยู่รอด ตลอดจนล้างแค้นได้ตามความต้องการ โดยรวมแล้วอารย่าก็เป็นมุมของการเป็นน้องสาวคนสุดท้องที่ค่อนข้างดี เอาแต่ใจบ้าง แต่เต็มไปด้วยความมุ่งมั่น มีเส้นทางเฉพาะตัว รู้ความต้องการของตัวเอง
Primrose Everdeen, The Hunger Games
ส่งท้ายที่ฮังเกอร์เกม กับพริม ‘พริมโรส เอเวอร์ดีน’ น้องสาวของแคทนิสที่แน่นอนว่าคาแรคเตอร์ความเป็นน้องสาวก็ค่อนข้างเป็นไปในทำนองเดียวกัน คือเป็นคู่ตรงข้ามกับแคทนิส พริมยืนอยู่ฝั่งปกป้องรักษา เป็นผู้ดูแลไม่ใช่นักล่า หรือนักสู่ ได้คุณสมบัติและรูปลักษณ์แม่มาเป็นหลัก
เธอเป็นคนที่แคทนิสต้องปกป้อง และในขณะเดียวกันในแง่ความหมาย พริมก็เป็น foil character คือทำหน้าที่คอนทราสแคทนิส และในที่สุดเป็นตัวขับเคลื่อนสำคัญที่แคทนิสนำตัวเองไปสู่การปฏิวัติและการเติบโต ความน่าเศร้าของเรื่องนี้คือในที่สุด สิ่งที่ทำให้แคทนิสเติบโตและกลายเป็นวิกฤตคือ ความตายของน้องสาวของนี่เอง
อ้างอิงข้อมูลจาก
