เรามักได้ยินว่า – นอกจากการวิ่งเพื่อออกกำลังกาย – หลายคนก็วิ่งเพื่อ ‘เคลียร์สมอง’ ให้โล่งๆ บางคนวิ่งให้อารมณ์ดี บางคนบอกว่า เวลาวิ่งไปด้วย แล้วฟังพอดแคสท์ ออดิโอบุ๊ก หรือรายการต่างๆ ไปด้วย ก็จะรู้สึกเหมือนกับซึมซับเนื้อหาที่ฟังได้อย่างถี่ถ้วนและลึกซึ้งขึ้น (แต่ต้องวิ่งไม่เร็วจนหอบนะ!)
หลังจากที่กลับมาวิ่งอย่างเต็มตัว (ซึ่งโดยส่วนตัวหมายถึงวิ่งอย่างน้อยสัปดาห์ละสองครั้ง ครั้งละประมาณ 40 นาที) เมื่อสองเดือนที่แล้ว ผมก็เริ่มวิ่งทั้งบนลู่วิ่ง และบนถนนด้วยวิธีใหม่สำหรับตัวเอง นั่นคือก่อนหน้านี้ที่จะต้องวิ่งแล้วฟังเพลงหรือพอดแคสท์ ผมทดลอง – ไม่ฟังอะไรเลย
พอบอกเพื่อน เพื่อนก็บอกว่าดูน่าเบื่อจะตาย โดยเฉพาะการวิ่งบนเธรดมิลล์ที่ไม่มีวิวให้มอง ครั้นจะวิ่งบนถนน ในสวน ยังพอมีอะไรให้ชื่นตาชื่นใจบ้าง แต่วิ่งบนเธรดมิลล์นี่มีแต่หน้าปัดตัวเลขที่วิ่งไปเรื่อยๆ ไม่รู้สึกเบื่อเหรอ เพื่อนถามผม ผมตอบว่า แปลกดี ที่ไม่รู้สึกเบื่อ กลับรู้สึกว่าได้ตั้งใจวิ่งมากขึ้น และรู้สึกว่าได้เคลียร์เรื่องงานต่างๆ อย่างมีสมาธิมากขึ้น พอวิ่งเสร็จก็รู้สึกพร้อมกลับมาทำงานทันที ไม่อืดเอื่อยนั่งแช่กว่าจะได้เริ่มทำงานเหมือนแต่ก่อน
กลับมาลองค้นหาเรื่องการทำสมาธิด้วยการวิ่ง ก็พบว่ามีคนพูดเรื่องนี้อยู่หลายคนทีเดียว (แน่นอน – มุราคามิ) แต่คำถามคือ มีวิธีที่เราจะได้ทำสมาธิจริงๆ ด้วยการวิ่งเลยไหม มีขั้นตอนบอกอย่างละเอียดไหม
ปรากฏว่ามีอยู่หลายสำนักเลยครับ ที่น่าสนใจคือของ Runner’s world และ No Meat Athlete
วิธีของ Runner’s world
Runnersworld อ้างถึงคำพูดของ Sarah Atter นักวิ่งหญิงซาอุดิอาระเบียคนแรกที่ลงแข่งโอลิมปิก เธอบอกว่า
“วันวิ่งชิลล์ (easy running days) กลายเป็นการทำสมาธิสำหรับฉัน เพื่อให้รู้สึกถึงทั้งจังหวะและธรรมชาติ ฉันทำให้ช่วงเวลาขณะวิ่ง เป็นเวลาแห่งการสะท้อน สำรวจตัวตน เป็นช่วงเวลาที่มีสติ ที่จะได้เชื่อมผสานกับโลกรอบข้าง”
นอกจากนั้นเขายังอ้างงานวิจัยปี 2016 ที่ตีพิมพ์ใน Translation Psychiatry ที่บอกว่า การทำสมาธิผสมกับกิจกรรมอื่นๆ อย่างเช่นการวิ่งหรือเดินนั้นช่วยลดอาการโรคซึมเศร้าได้มากถึง 40 เปอร์เซนต์เลยทีเดียว
แล้วทำสมาธิอย่างไร?
ขั้นตอนแรก Runnerworlds บอกว่า ก่อนวิ่ง ให้นั่งนิ่งๆ สัก 3-5 นาที หายใจลึกๆ กลั้นไว้สักพักแล้วปล่อยลมหายใจออก
หลังจากนั้น เขาบอกว่า ให้ตั้งเป้าหมายไว้ ว่าการวิ่งครั้งนี้จะช่วยแก้ปัญหาอะไร หรือเราตั้งใจจะให้การวิ่งครั้งนี้เป็นอะไร
หลังจากนั้น เขาให้ท่อง mantra หรือคล้ายๆ คาถาซ้ำๆ ในหัว เช่นบอกว่า ฉันแข็งแรง ฉันทำได้ หรือ ฉันสงบ หนึ่งประโยค ต่อหนึ่งก้าววิ่ง (สำหรับผมแล้ว – ไม่ได้ทำข้อนี้)
หรือถ้าไม่ท่องคาถา ให้นับก้าวเอาก็ได้ วิธีของ Runnerworlds บอกว่า ให้นับก้าวถึง 8 (1-8) แล้วนับย้อนหลังถึง 1 (8-1) ถ้าสมาธิไม่อยู่กับก้าว ก็ให้ค่อยๆ ดึงกลับมาที่ก้าวให้ได้ แต่ไม่ต้องบังคับมัน
สังเกตทุกสิ่ง ทั้งเสียง หรือภาพที่ปรากฏตรงหน้า เพื่อทำให้สมองไม่ว้าวุ่น เช่น อาจสังเกต: ต้นไม้ ป้ายจราจร ใบไม้ คน รถยนต์ เสียงแตร
นอกจากนั้นก็เป็นทิปเทคนิค เช่นให้ โฟกัสที่ลมหายใจและวิธีวางร่างกาย, พยายามอย่าคิดว่าตัวเองกำลังทำสมาธิผิดๆ, สังเกตอวัยวะอื่นด้วยไม่ใช่แค่ขาเท่านั้น ทั้งแขน หน้าผาก หน้าอก ฯลฯ, ให้รู้สึกขอบคุณที่เรายังวิ่งได้
วิธีของ No Meat Athlete
วิธีของ No Meat Athlete นั้นจะเป็นขั้นเป็นตอนกว่านิดหน่อยครับ เขาบอกว่า ถ้าเราอยากมีจุดโฟกัสตอนวิ่ง เราก็อาจสังเกตการขึ้นลงของหน้าอก, ลมหายใจเข้าออก, ก้าววิ่ง, สิ่งแวดล้อม หรือสภาพร่างกายตอนวิ่งก็ได้ ขั้นตอนเป็นดังนี้
- เริ่มวิ่งช้าๆ ก่อน
- วิ่งแบบยังไม่ต้องทำสมาธิ จะคิดงานหรืออะไรก็ได้ ว้าวุ่นไปก็ได้สัก 15-20 นาที เพื่อให้เข้าสู่โซนสมาธิ
- พอรู้สึกว่าเคลียร์หัวแล้ว ให้ค่อยๆ นำสมาธิไปโฟกัสกับสิ่งที่ตั้งไว้
- พยายามรักษาสมาธิให้กับสิ่งนั้น โดยไม่ใช้ความคิด (เขาบอกว่า ไม่ต้องใช้ ‘คำ’ แต่ใช้ ‘ความรู้สึก’)
- ถ้ารู้สึกว่าสมาธิไขว้เขวจากสิ่งที่โฟกัส ก็ค่อยๆ โอบความคิดกลับมา
- ทำนานเท่าที่อยากทำ ซึ่งคนที่แนะนำเขาก็ทำได้ 5-10 นาทีเท่านั้นเอง แต่ก็รู้สึกว่าพอเพียงแล้ว
No Meat Athlete แนะนำทริกเล็กๆ (ซึ่งก็คล้ายๆ กับทริคสมาธิทั่วไป) ด้วยว่าถ้าเงียบเสียงในหัวไม่ได้ ก็ให้พยายามถามตัวเองแทนว่า
“ความคิดถัดไปของฉันจะไปอยู่ที่ไหน”
อยู่เรื่อยๆ ก็อาจจะทำให้สงบขึ้นได้
ผมลองวิธีของ No Meat Athlete แล้วรู้สึกว่าง่ายกว่า Runnersworld อยู่นิดหน่อย สองวิธีคล้ายกัน แต่ของ No Meat จะบอกว่าให้เคลียร์สมองด้วยการวิ่งไปเลย 15-20 นาที ซึ่งตรงนั้นแหละที่ทำให้หัวโล่งขึ้นได้จริงๆ และ 5-10 นาทีถัดมาหลังจากนั้นก็มีสมาธิได้จริงๆ
จริงๆ ทั้งหมดนี้ก็คงเป็นสิ่งที่นักวิ่งที่ช่ำชองรู้อยู่แล้ว ว่าการวิ่งมันทำให้สมาธิหรือสติอยู่กับตัวเองมากแค่ไหน แต่สำหรับคนที่วิ่งไม่ประจำอย่างผม วิธีพวกนี้ก็ทำให้รู้สึกดีกับการวิ่งขึ้นมากเลยครับ เลยอยากชวนใครๆ ที่มีเรื่องจุกจิกกวนใจอยู่ มาวิ่งไปด้วย ทำสมาธิไปด้วยกัน ลองปิดเพลงสักวันสองวัน เผื่อจะวิ่งได้สนุกขึ้นกว่าเดิม
อ้างอิง
http://www.nomeatathlete.com/how-to-meditate-while-you-run/
http://www.runnersworld.com/meditation/why-you-should-try-meditating-while-running-and-how-to-do-it
