ถ้าเคยสงสัยว่าทำไม นางเอกละครส่วนใหญ่ที่โดนพระเอกจับไปกักขังหน่วงเหนี่ยวและกระทำชำเรา ลงท้ายก็ตกหลุมรักเขาทุกที (หืม) ไม่ว่าจะเป็นจำเลยรัก สวรรค์เบี่ยง หรืออีกหลายต่อหลายเรื่องทั้งช่วงก่อนข่าวและหลังข่าว ซึ่งพฤติกรรมของพวกเธอเหล่านี้อาจไม่ได้เกิดขึ้นแค่เพราะถูกยัดเยียดความเป็นสามี แต่ยังเป็นอาการของโรคจิตเภทชนิดหนึ่งที่ชื่อว่า Stockholm Syndrome
Stockholm Syndrome คืออาการที่เกิดขึ้นกับตัวประกันที่ถูกคนร้ายจับตัวไปในระยะเวลาหนึ่ง จนทำให้พวกเขาเกิดความรู้สึกผูกพันในช่วงเวลาที่ได้ใช้ชีวิตด้วยกัน เกิดความเห็นอกเห็นใจ มองคนร้ายในแง่ดีขึ้น หรือบางครั้งเกิดเป็นความรักใคร่ ในบางกรณีตัวประกันก็สามารถกลายเป็นพวกเดียวกับคนร้ายได้เลยด้วย
ชื่อของอาการที่ว่านี้มาจากคดีที่เกิดขึ้นในเมือง Stockholm ประเทศสวีเดน เมื่อปี 1973 เป็นคดีปล้นธนาคาร ที่คนร้ายจับตัวประกันไปถึง 5 วันด้วยกัน ไม่รู้ว่าต้องอยู่ด้วยกันขนาดไหน แต่เมื่อคนร้ายถูกจับ เหล่าตัวประกันกลับให้การเข้าข้างคนร้ายซะงั้น นอกจากนี้ยังมีตัวประกันคนหนึ่งที่ไปแต่งงานกับคนร้ายในเวลาต่อมาอีกด้วย
เรื่องราวของอาการมันน่าหยิบมาเป็นพล็อตเรื่องชะมัด ดังนั้นไม่ใช่แค่ละครไทย แต่หนังอีกหลายเรื่องก็ใช้อาการ Stockholm Syndrome มาใช้สร้างเรื่องสร้างราวต่างๆ Life MATTERs เลยขอถือวิสาสะ แนะนำหนัง 15 เรื่องที่ตัวละครมีอาการของ Stockholm Syndrome ให้ทุกคนเห็นตัวอย่างของกลุ่มอาการนี้ได้ชัดขึ้น
ป.ล.อาจมีการสปอยล์เนื้อหาที่เกี่ยวข้องกับอาการ Stockholm Syndrome เล็กๆ น้อยๆ พอกรุบกริบ
1. Beauty and the Beast : Belle
การ์ตูนในดวงใจของใครหลายคน ที่ล่าสุดได้ถูกนำมาสร้างเป็นภาพยนตร์ ตามท้องเรื่องแล้ว Belle ถูกอสูรกายจับตัวมาอยู่ด้วยกันในคฤหาสน์ ซึ่งเอาเข้าจริงมันไม่น่าจะเป็นประสบการณ์ใสๆ ในวัยสาวแน่ๆ แต่ในท้ายที่สุด เธอก็หลงรักเขาและครองรักกันอย่างมีความสุข นั่นเพราะเมื่อเธอได้ใช้เวลาอยู่ด้วยกัน ทำให้เบลล์ได้เห็นด้านอ่อนโยนในจิตใจที่ต่างไปจากรูปกายอัปลักษณ์ จนเกิดเป็นความรู้สึกผูกพัน นั่นหมายความว่าการได้เห็นอีกด้านของอีกฝ่าย ก็เป็นปัจจัยหนึ่งที่สามารถทำให้เกิด Stockholm Syndrome ได้
2. 3096 Days : Natascha Kampusch
1 ปี มี 365 วัน แค่ 365 วันนี้ก็มีอะไรเกิดขึ้นมากมายแล้ว แต่หนังเรื่องนี้ต้องการถ่ายทอด 3096 วัน ที่ ‘Natascha Kampusch’ หนูน้อยวัย10 ขวบ จากประเทศออสเตรีย ได้ถูกชายโรคจิต Wolfgang Priklopil ลักพาตัวไปเพราะเกิดพิศวาสในตัวเด็กน้อยขึ้นมา
นี่คือเรื่องที่เกิดขึ้นจริงๆ ในประเทศออสเตรีย โดยวูล์ฟกังได้จับตัวนาตาชาวัย 10 ขวบที่กำลังเดินไปโรงเรียน มาขังไว้ที่ชั้นใต้ดินของบ้านเป็นเวลา ถึง 8 ปี ซึ่งถ้านับเป็นวันก็ 3096 วัน ตามชื่อเรื่อง ซึ่งระหว่างที่อยู่ด้วยกันนั้นก็ตามสูตรของการลักพาตัว มีข่มขืน มีทุบตี ทำร้ายต่างๆ นาๆ แต่นอกจากด้านเหล่านั้นแล้ว ชายคนนี้ยังสอนหนังสือเธอด้วย บางครั้งก็พาไปเที่ยว หรือให้เธอขึ้นจากใต้ดินมาอยู่บนบ้านในตอนที่เขาอยู่บ้าน
ซึ่งถ้าไปดูในหนังจะเห็นว่าหลายต่อหลายครั้งที่นาตาชามีโอกาสหนี แต่เธอก็ไม่ทำ กว่าจะตัดสินใจหนีออกมาก็อายุ 18 เข้าไปแล้ว ก็เลยว่ากันว่าเธออาจจะเป็น stockholm syndrome ซึ่งนาตาชาตัวจริงเองเคยให้สัมภาษณ์ว่า เธอคิดว่าวูล์ฟกังเป็นเพื่อนคนเดียวที่เธอมี แถมยังมีเรื่องเล่าว่าตอนที่เธอรู้ว่าวูล์ฟกังฆ่าตัวตาย นาตาชายังจุดเทียนเพื่อแสดงความเสียใจให้เขาด้วย
3. King Kong : Ann Darrow
เจ้า Kong ลิงยักษ์ที่ไม่ได้ทำให้แค่นางเอกอย่าง Ann หลงรักมัน แต่ทำให้คนดูค่อนโลกหลงรักด้วย เป็นเรื่องราวของแอนน์ นักแสดงตลกของละครเวที ในวันที่เศรษฐกิจของสหรัฐอเมริกาย่ำแย่ ไม่มีละครเวทีให้เล่น เธอจับพลัดจับผลูได้มาเล่นหนัง ซึ่งหนังเรื่องนี้ต้องเดินทางไปถ่ายทำที่ Skull Island แต่ยังไม่ทันจะถึงที่หมาย ทีมงานและนักแสดงก็ได้เจอกับ Kong และแอนน์ก็คือคนที่ถูกจับไป
แต่เธอก็สังเกตได้ว่า นอกจากขู่แล้ว เจ้าคองก็ไม่ได้ทำร้ายอะไรเธอเลย และระหว่างที่ถูกจับตัวไปหนังก็บอกเล่าช่วงเวลาดีๆ ที่เกิดขึ้น เวลาคองงอนนางเอกก็ง้อบ้างอะไรบ้าง แต่สุดท้ายแอนน์ก็หนีออกมาได้จากความช่วยเหลือของทีมงาน คองเองถูกจับมาที่นิวยอร์กเพื่อแสดงละครเวที จนถึงเวลาที่คองจะถูกฆ่า แอนน์เองก็ไม่อยากให้เรื่องนี้เกิดขึ้น ก็น่าจะเป็นความเห็นใจระหว่างคนกับสัตว์ที่พูดยากไม่เบา
4.In Time : Sylvia Weis
โลกที่เวลาเป็นทั้งอายุขัยและใช้แทนเงินตรา เวลาชีวิตของทุกคนจะถูกหยุดอยู่ที่ 25 ปี ใครอยากมีเวลาเพิ่มก็ต้องทำงาน หรือซื้อขายถ่ายโอนกันได้ โดย Will พระเอกของเรื่อง เพิ่งกลายเป็นเศรษฐีเวลาคนใหม่ที่ได้เวลาเพิ่มมาจากเศรษฐีที่เขาเคยช่วยเหลือ แต่นั่นก็ทำให้ตำรวจของโลกแห่งเวลา อย่าง Time Keeper สงสัยว่าเขาจะเป็นคนฆ่าเศรษฐีคนนั้น
วิลจึงย้าย Timezone ที่เปรียบเสมือนชนชั้นวรรณะในโลกของเรา จนไปเจอกับคนที่เอาเวลาของแม่เขาไปจนทำให้แม่วิลต้องตาย และคนคนนั้นก็คือมหาเศรษฐีผู้เป็นพ่อของแม่สาว Sylvia จึงทำให้วิลตัดสินใจลักพาตัวสาวผมบ๊อบคนนี้ให้รู้แล้วรู้รอด
ตอนแรกเขาตั้งใจที่จะจับซิลเวียเป็นตัวประกันเพื่อเรียกค่าไถ่จากพ่อของเธอผู้ที่มีเวลาล้นเหลือ แต่แทนที่ซิลเวียจะโกรธ เกลียด เธอกลับกลายเป็นคนที่ช่วยเหลือวิล ในการหลบหนีและอยู่เคียงข้างเขา โดยหนังให้เหตุผลของการเป็น Stockholm Syndrome ว่าเป็นเพราะวิลทำให้ซิลเวียรู้จักคุณค่าของเวลานั่นเอง
5. The Chase : Natalie Voss
Jack คือนักโทษที่ถูกตัดสินโทษติดคุกตลอดชีวิตในสิ่งที่เขาไม่ได้ทำ ด้วยความคับแค้น เขาจึงหนีออกจากคุกและเข้าไปหลบอยู่ในรถของ Natalie ลูกสาวของอภิมหาเศรษฐี (อีกเช่นเคย) เขาเลยตกกระไดพลอยโจนจับเธอเป็นตัวประกันโดยที่ก็ไม่รู้ว่าเธอเป็นลูกใคร
แน่นอนว่าลูกสาวของเศรษฐีหายไป การตามล่าจึงเป็นไปอย่างดุเดือด ในส่วนของแม่สาวนาตาลีเอง ตอนแรกเธอก็ตกใจเป็นการใหญ่ แต่ไปๆ มาๆ กลับรู้สึกถึงความท้าทายในความสัมพันธ์ที่เธอถูกจับเป็นตัวประกันซะอย่างงั้น จนถึงขั้นที่แจ็คพาหนีขึ้นเฮลิคอปเตอร์ข้ามฝั่งไปเม็กซิโก เธอก็ไปกับเขาด้วยความยินดี…
6. Buffalo ’66 : Layla
ความเท่ของหนังเรื่องนี้คือ ผู้กำกับ คนเขียนบท และพระเอกของเรื่องคือคนๆ เดียวกัน เขาก็คือ Vincent Gallo ผู้รับบทเป็น Billy Brown ชายหนุ่มที่เพิ่งออกจากสถานกักกันและกำลังเดินทางไปเยี่ยมพ่อแม่
แต่เขาไม่ได้กลับบ้านมือเปล่า ระหว่างทางก็ได้ลักพาตัว Layla ไปฝากพ่อแม่ โดยเขาต้องการยืมตัวเธอไปเป็นแฟนสาวที่กำลังจะแต่งงานด้วย เพื่อให้พ่อแม่สบายใจ ขณะลักพาก็ตบตี ขัดขืนกันไปตามเรื่อง แต่สุดท้ายเธอกลับจำยอมเล่นเป็นแฟนสาวของบิลลี่ หลังจากนั้นก็เป็นไปตามสูตร เป็นส่วนสำคัญในการตัดสินใจเรื่องใหญ่ในชีวิตของเขา
7. Labor Day : Adele
เรื่องของ Adele คุณแม่ที่อาศัยอยู่กับ Henry ลูกชายวัย 13 เพียงลำพัง หลังจากที่สามีทิ้งเธอไปอยู่กินกับเลขาสาว วันหนึ่ง สองแม่ลูกไปห้างกันแล้วบังเอิญไปพบเข้ากับ Frank นักโทษแหกคุกที่บังคับให้ทั้งคู่พาเขาไปหลบที่บ้าน เพราะแฟรงค์กำลังเจ็บแผลผ่าตัดจนหนีไม่ไหว
บังเอิญอีกขั้นที่ว่าวันเกิดเหตุเป็นวัน Labor day ที่เป็นวันหยุดประจำปี แฟรงค์ก็ดันใจดีช่วยซ่อมบ้าน เติมฟืน พูดคุยจนกลายเป็นว่าเขาได้เยียวยาจิตใจของสองแม่ลูกที่หดหู่จากการที่หัวหน้าครอบครัวจากพวกเขาไป กับฝ่ายลูกชายเองเขาก็สอนเบสบอลและสอนทำพายจากลูกพีช จนในที่สุดก็เลยอยู่บ้านด้วยกันยาวๆ ไปเลย
8. V for Vendetta : Evey Hammond
หนังเล่าเรื่องในโลกอนาคตที่ประเทศอังกฤษถูกปกครองโดยรัฐบาลทหารที่มีอำนาจเบ็ดเสร็จและพร้อมจะกำจัดทุกคนที่มีความเห็นไม่ตรงกับรัฐ และ V คือชายผู้อยู่เบื้องหลังหน้ากาก Guy Fawkes ผู้ต้องการปลุกให้ประชาชนทุกคนลุกขึ้นสู้กับอำนาจที่ไม่ชอบธรรมนี้
ถึงแม้ว่าประเด็นหลักของเรื่องนี้จะอยู่ที่การต่อต้านรัฐบาลเผด็จการ แต่ Evey นางเอกของเรื่องก็ถูกจัดฉากว่าตัวเองถูกจับเข้าคุกของรัฐบาล ทั้งที่จริงๆ แล้วคนที่ลักพาตัวเธอไปขังไว้ก็คือ V นั่นเอง เหตุผลที่ทำก็เพื่อต้องการให้เธอไม่มีความกลัวเหลืออยู่จะได้ทำตามอุดมการณ์อย่างเต็มที่ ทั้งๆ ที่เธอถูกขังและทรมานแต่ในท้ายที่สุดถึงจะโกรธ
แต่อีวี่เองก็รัก เชื่อใจและได้สานต่ออุดมการณ์ของวี เรียกได้ว่าเป็น Stockholm Syndrome กันถึงขั้นอุดมการณ์
9. Tie Me Up Tie Me Down : Marina Osorio
นี่คือหนังของผู้กำกับผู้ขึ้นชื่อเรื่องความอื้อฉาว เรื่องนี้ก็เป็นเช่นนั้น โดย Marina คืออดีตดาราโป๊ ที่เคยมีสัมพันธ์สวาทกับ Ricky ชายผู้มีอาการทางจิตจนต้องถูกจับส่งโรงพยาบาล และทันทีที่ริกกี้ออกจากโรงพยาบาล เขาก็ตามหาตัวมารินาทันที และได้ทำการลักพาตัวเธอมาขังไว้เป็นทาสรัก จนในที่สุดมารินาก็เป็นฝ่ายเรียกร้องให้เขามัดเธอไว้ เพื่อที่เขาเองได้มั่นใจว่าเธอจะไม่หนีเขาไปไหนอีก
10. Interrogation : Antonina
อีกหนึ่งภาพยนตร์ที่สร้างจากเรื่องจริงที่เกิดขึ้นในโปแลนด์ ปี 1950 โดย Antonina ถูกหนึ่งในผู้สอบปากคำที่โหดร้ายและเผด็จการ ข่มขืนเธอเข้า โดยหนังพยายามที่จะแสดงพัฒนาการของตัวละครที่ดำเนินไปจนกระทั่งอันโตนินาตั้งท้อง ซึ่งท่ามกลางความตึงเครียดและเกลียดชัง ในที่สุดเธอตกหลุมรักเขาและเรียกร้องที่จะมีอะไรกับเขาอยู่เรื่อยๆ
11. Bandits : Kate Wheeler
Kate หญิงสาวที่ตกหลุมรักโจรสองคนพร้อมๆ กัน โดยเธอถูกจับมาในฐานะตัวประกันของ Terry และ Joe และสาวเจ้าก็แอบชอบนายโจก่อน จนทำให้เคทขอตามไปอยู่กับสองหนุ่มด้วยเสียเลย จับฉันเป็นตัวประกันเหรอ ได้ ! ฉันจะตามติดพวกนายไปตลอดชีวิต! ตอนแรกเทอร์รี่ก็ไม่ยอม แต่โจก็ดันรับไว้ด้วยความยินดี ไปๆ มาๆ เคทกับเทอร์รี่ก็ต้องหลุมรักกันอีก ในขณะที่ก็ยังรักโจอยู่ด้วย เอาสิ เรื่องราวจะจบลงอย่างไรคนที่สงสัยก็ไปลองตามหาหนังมาดูกันได้
12. Out of sight : Karen Sisco
Karen ตุลาการสาวสวยแห่งกระทรวงยุติธรรมที่รับบทโดย Jennifer Lopez ถูกโจรปล้นธนาคารอย่าง Jack ลักพาตัวเข้า ด้วยความที่คาเรนเป็นถึงตุลาการผู้ยึดถือความถูกต้องเยี่ยงชีวิต ก็ต้องมาตะขิดตะขวงใจกับตัวเอง เมื่อเธอดันหลงรักผู้ชายที่นอกจากลักพาตัวแล้วยังทำผิดกฎหมายอีกหลายอย่างด้วย และยิ่งกว่าความสตอกโฮล์มฯแล้ว Out of Sight ยังกลายเป็นหนังที่มีสไตล์โดดเด่นในเรื่องการสลับเวลาไปมาของของผู้กำกับ Steven Soderbergh ผู้กำกับหนังอินดี้ชื่อดังในยุค 90s
13. The 39 steps : Pamela
หนังขาวดำเรื่องนี้ถือเป็นผลงานมาสเตอร์พีซของผู้กำกับ Alfred Hitchcock ว่าด้วยเรื่องราวของ Pamela ที่ตกกระไดพลอยโจนหนีตำรวจไปกับ Richard Hannay อย่างไม่เต็มใจนัก เพราะริชาร์ดเป็นผู้ต้องสงสัยในการฆาตกรรมสายลับสาว ซึ่งนอกจากที่ต้องหนีตำรวจไปกับเขาแล้ว เธอยังต้องร่วมปฏิบัติภารกิจ อีก 39 ขั้นตอนที่สายลับสาวทิ้งไว้ร่วมกันกับเขาอีกต่างหาก
14. Elle : Michèle Leblanc
Michèle เวิร์กกิ้งวูแมนสาวใหญ่ที่ถูกหนุ่มนิรนามข่มขืน แต่แทนที่สภาพจิตใจจะย่ำแย่เธอกลับทำไมเหมือนไม่มีอะไรเกิดขึ้น แถมในบางมุมกลับดูเหมือนว่าจะสมยอมเสียด้วยซ้ำ จริงๆ แล้วเหตุการณ์ที่เกิดขึ้นในหนังเรื่องนี้ เราไม่แน่ใจว่าจะสามารถเรียกว่า Stockholm Syndrome ได้เต็มปากไหม เพราะเธออาจจะรู้สึกดีเล็กๆ กับสิ่งที่เกิดขึ้น แต่ก็ไม่ได้มีความเห็นอกเห็นใจคนร้ายอะไรขนาดนั้น ซึ่งความรู้สึกที่เกิดขึ้นนี้จะเป็นเพราะ Stockholm Syndrome หรือรสนิยมทางเพศก็ต้องถกเถียงกันต่อไป และความฉาวของหนังเรื่องนี้ก็ส่งผลให้หนังได้เข้าชิงรางวัลปาล์มทองคำอีกด้วย
15. Highway : Veera
ปิดท้ายกันที่ฝั่ง Bollywood กับเรื่องราวของ Veera ที่โดนโจรปล้นปั๊มน้ำมันจับตัวไปในขณะที่ออกมาขับรถเล่นกับคู่หมั้นที่ highway โจร ‘Mahabir’ ได้พาเธอขึ้นรถบรรทุกไปต่อหน้าต่อตาคู่หมั้นของเธอ แต่วีรากลับรู้สึกสบายใจกับมหาภีร์ไม่โกรธ ไม่เกลียด อะไรใดๆ ตามสไตล์ Stockholm Syndrome แถมยังเล่าความลับของตัวเองให้เขาฟังอีกต่างหาก
ยิ่งนานวันการเดินทางไปด้วยกันบนรถบรรทุกในฐานะโจรและตัวประกันยิ่งทำให้พวเขาสองคนผูกพันกันมากขึ้น มหาภีร์พา วีราร่อนเร่ไปเรื่อยๆ จนเกิดเป็นความรักบนถนนไฮเวย์ที่ทอดยาวไกลออกไปจากบ้านของหญิงสาวขึ้นทุกที…
Illustration by loemor
อ้างอิง
