ความฝัน หมายถึง การนอนหลับฝัน จริงๆ ดูจะเป็นเรื่องส่วนบุคคล แต่ทำไมเราหรือระดับมนุษยชาติที่อยู่ต่างที่ต่างเวลา กลับฝันโดยเฉพาะฝันร้ายคล้ายๆ กัน นอกจากการฝันว่าตัวเองกำลังตกจากที่สูงแล้ว ก็อาจจะฝันถึงการไปเรียนสาย นั่งอยู่ในห้องสอบที่เราไม่ได้เตรียมตัว ซึ่งความฝันเหล่านี้ หรือจิตใจของเรากำลังพยายามจัดการกับอะไร หรือบอกอะไรเราอยู่รึเปล่า?
ดินแดนความฝันยังค่อนข้างเป็นปริศนา จากหมุดหมายสำคัญคือ ซิกมันด์ ฟรอยด์ (Sigmund Freud) ที่บอกเราว่าโลกของการหลับมีตัวตนของเรา หรือกระทั่งกำหนดความคิดจิตใจของเราในยามตื่นมากกว่าขณะที่เรารู้สึกตัว ความฝันเป็นพื้นที่จิตไร้สำนึก (Unconscious) คือจิตใจอันสลับซับซ้อนของเราได้ปรากฏตัวขึ้น ซึ่งโลกแห่งความฝันมักปรากฏอย่างเป็นปริศนา สิ่งต่างๆ ที่จิตใจของเรากักเก็บไว้จะผุดโผล่ขึ้นออกมาในรูปของสิ่งเหนือจริงและมักเป็นสัญลักษณ์ หลายครั้งการเข้าใจปมหรือจิตใจที่ซับซ้อนจึงเป็นการสำรวจและตีความจากโลกของความฝัน
จากยุคของฟอยด์มาสู่สมัยของคาร์ล ยุง ก็มีการมองเห็นจิตใจของมนุษย์ เช่น ความฝันและสัญลักษณ์ต่างๆ ที่มนุษย์เรามีร่วมกัน ส่วนหนึ่งความเหมือนกันนี้อาจสัมพันธ์กับบริบทความเป็นมนุษย์ การมองธรรมชาติในแง่มุมต่างๆ การเผชิญเรื่องราวและปัญหาที่เป็นสากล การเล่าเรื่องคล้ายๆ กันหรือความฝันที่ใกล้เคียงกันจึงอาจสัมพันธ์กับประสบการณ์ หรือความรู้สึกบางอย่างที่เรามีร่วมกัน
หนึ่งในปรากฏการณ์ฝันร้ายในระยะหลังคือ การเกิดขึ้นของการมีฝันร้ายร่วมกัน เช่น ในยุคโรคระบาดมีการเกิดภาวะฝันที่เรียกว่า COVID-Dream จากการรายงานปัญหาการนอนหลับ และการเกิดฝันร้ายซึ่งสัมพันธ์คุณภาพการนอน ทั้งยังมีรายงานการเกิดฝันร้ายมากขึ้น ว่าเป็นความฝันที่มักสัมพันธ์กับสงคราม ภัยพิบัติ หายนะ ไปจนถึงความตาย
สำหรับความฝันในมุมมองแบบไทยเอง ในบางความเชื่อเชื่อว่าขณะที่เราหลับ เจตภูตในตัวเราจะออกท่องเที่ยวก่อนจะกลับเข้าร่างในช่วงรุ่งสาง การเล่าฝันของเราให้คนอื่นฟัง หรือการตีความความฝันจากสิ่งที่จิตของเราไปพบเจอมาจึงเป็นการแก้ฝันอย่างหนึ่ง ทั้งนี้ความฝันยังอาจสัมพันธ์ทั้งกับสิ่งที่เราอาจมองข้ามไปในปัจจุบัน หรืออาจเกี่ยวข้องกับการบอกเหตุในอนาคต ซึ่งเป็นระดับความเชื่อ
เมื่อความฝันเป็นสิ่งที่เรามีร่วมกัน และอาจเป็นสัญญาณอะไรบางอย่างที่อาจเกี่ยวข้องกับจิตใจ The MATTER จึงขอพาทุกคนไปสำรวจความฝัน จากความฝันแมสๆ ที่สัมพันธ์ทั้งกับการสำรวจศึกษาว่าคนทั่วไปฝันร้ายเรื่องอะไรกัน แล้วในการแก้หรือตีความความฝันถึงเรื่องนั้นๆ อาจเป็นสัญญาณอะไรในจิตใจ หรือในความกังวลของเรา จากสุดยอดฝันร้ายของคนทั่วโลกคือ จากการตกจากที่สูง ถึงนัยของงูที่เต็มไปด้วยรายละเอียดของการเจองูในฝัน การฝันถึงน้ำไปจนถึงการตื่นสายไปไม่ทัน หรือไปจนถึงการอยู่ในสนามสอบที่เราไม่ได้รู้เรื่องอะไรแต่ก็ต้องทำไป
อย่างไรก็ตาม การตีความความฝันเป็นแค่การตีความเท่านั้น ความฝันยังเป็นเรื่องซับซ้อนที่สัมพันธ์ไปตามแต่ละบุคคล ความเข้าใจเรื่องความฝันนี้จึงเป็นแค่แนวทางไม่ใช่การวินิจฉัย
ตกจากที่สูง
ตกจากที่สูงเป็นฝันร้ายที่เรามักฝันร่วมกันเป็นอันดับต้นๆ จากการสำรวจของเว็บไซต์ amerisleep พบว่าการตกจากที่สูงเป็นฝันร้ายทั่วไปอันดับหนึ่ง จากกลุ่มตัวอย่าง 2,000 ราย มีตัวเลขการฝันถึงการตกจากที่สูงมากถึง 64.7% ส่วนในแง่จิตวิทยา การฝันว่าตกจากที่สูงหรือกำลังร่วงหล่นอาจสะท้อนความรู้สึกว่า เราไม่เหมาะสม ไม่ดีพอกับตำแหน่งแห่งที่ หรืออาจสัมพันธ์กับความรู้สึกที่ว่าเราไม่สามารถควบคุมสถานการณ์ได้ ในแง่โหราพยากรณ์ การตกจากที่สูงอาจหมายถึงความเปลี่ยนแปลงที่อาจกำลังมาถึง โดยเฉพาะหน้าที่การงาน
ถูกไล่ล่า
การฝันถึงการถูกไล่ล่ามักมีรูปแบบคล้ายกัน คือเรารู้สึกว่าตัวเองต้องหนี หรือซ่อนตัวจากอะไร เป็นอะไรบางอย่าง ที่เราอาจจะรู้หรือไม่รู้ว่าคืออะไร เป็นตัวอะไร หรือจากเรื่องราวแบบไหน เช่น แฟนตาซี ปีศาจ หรือโจร เรารู้แค่เราต้องวิ่งหนีไปเรื่อยๆ การตีความเบื้องต้นสำหรับการพยายามหนีอาจสัมพันธ์กับความรู้สึกอยากหนีจากอะไรบางอย่าง เราอาจกังวลกับอะไรบางอย่าง และอยากจะหลีกหนีจากสิ่งนั้นๆ การถูกไล่ล่าจึงเป็นฝันที่ทั่วไป เพราะอาจหมายถึงการพยายามกดทับความรู้สึก ความไม่พึงพอใจ ความไม่ชอบ หรือความโกรธไว้
ใช้กำลัง ต่อยตี
เรามักฝันถึงการใช้ความรุนแรง การใช้กำลังในรูปแบบต่างๆ เช่น การถูกโจมตี การไปชกต่อยทำร้ายคนอื่น ไปร่วมวงตะลุมบอน หรือเป็นผู้เห็นเหตุการณ์กับความรุนแรงในระดับบุคคล คือกำหมัดซัดกัน การฝันถึงความขัดแย้งที่ปะทุออกมาจึงเป็นความรุนแรงที่อาจสัมพันธ์กับความกังวลเกี่ยวกับสังคมและผู้คน อาจกังวลถึงความขัดแย้งและความรุนแรงต่างๆ ไปจนถึงเราอาจกังวลว่า ตัวเราอาจตกเป็นเป้าของการถูกวิพากษ์วิจารณ์
ตื่นสาย ไปไม่ทันงานสำคัญ
การฝันว่าตื่นสายเป็นอีกหนึ่งฝันร้ายระดับทั่วไป คือค่อนข้างติดท็อป 10 ฝันร้าย การฝันว่าตื่นสายหรือไปสายอาจสะท้อนภาวะตึงเครียด ความเร่งรีบหรือเร่งรัดในการใช้ชีวิต หรือความรับผิดชอบที่เราเผชิญ เราอาจกังวลกับสิ่งที่กำลังเกิดขึ้นและเรื่องที่ต้องทำ ในทางกลับกัน การฝันว่าตื่นสายและไปสายก็อาจสัมพันธ์กับความรู้สึกสูญเสีย โดยเฉพาะการที่เราเสียหรือพลาดโอกาสบางอย่างในชีวิตที่ผ่านพ้นมาแล้ว
ฟันหลุด ฟันผุ
ฟันหลุดอาจหมายถึงการสูญเสีย การคิดเสียใจถึงการเสียไป ซึ่งอาจเป็นสัญญะที่เกี่ยวข้องกับอะไรก็ได้ ทั้งงาน คนรัก หรือการสูญเสียสิ่งต่างๆ ที่มีค่าเหมือนกับฟัน อีกด้านอาจสะท้อนความกังวลเกี่ยวกับสุขภาพ การดูแลรักษาสุขภาพฟันเป็นเรื่องสำคัญและหลายครั้งก็มีความยุ่งยาก จึงอาจสะท้อนความกังวลต่อสุขภาพในภาพรวม หรือด้านอื่นๆ ทั้งนี้การฝันว่าฟันผุ ฟันหลุดร่วง หรือไม่มีฟันในปาก และยังอาจเกี่ยวกับความกังวลต่อรูปลักษณ์ กังวลต่อการถูกตัดสิน หรือรู้สึกไม่เป็นที่ดึงดูดอีกต่อไป
กลับไปทำงานที่เก่า
การฝันเกี่ยวกับการงาน ที่ทำงานเป็นอีกหนึ่งฝันร้ายขึ้นพื้นฐาน หนึ่งในฝันที่อาจจะไม่เชิงร้ายหรือดี คือการกลับไปทำงานที่เก่าอาจสะท้อนถึงความรู้สึกไม่เหมาะสมกับงานในปัจจุบัน ยิ่งถ้าฝันถึงงานเก่าหรืองานอื่นแล้วมีความสุข ก็อาจสัมพันธ์กับความไม่พอใจกับเส้นทางการงานที่กำลังเป็นอยู่
ทั้งนี้การฝันถึงงานยังอาจซับซ้อนกว่านั้น เช่น การฝันถึงการกลับไปทำงานเดิมที่เคยทำแล้วเจอปัญหา นักจิตวิเคราะห์อธิบายถึงเรื่องนี้ว่า จิตใจของเราอาจกำลังเปรียบเทียบ และแสดงการเผชิญปัญหาที่ล้อไปกับปัญหาการงานในปัจจุบัน
อยู่ในห้องสอบโดยไม่ได้เตรียมตัว
การฝันว่าอยู่กลางห้องสอบ เป็นการสอบที่เราอาจจะไม่ได้เตรียมตัว เป็นการทดสอบอะไรสักอย่างโดยเฉพาะในโรงเรียนสมัยก่อน ในความรู้สึกอาจจะปะปนกันไปถึงความตึงเครียด ความกลัวว่าเราจะทำพลาด ทำไม่ครบ ไม่ถูกต้อง การฝันถึงห้องสอบก็เป็นอีกหนึ่งความฝันที่ซับซ้อน อย่างแรกคือการทดสอบที่เกิดขึ้นในความฝันอาจเป็นตัวแทนของการทดสอบหรือตรวจสอบในชีวิตจริง เป็นอุปมาอย่างหนึ่งที่บอกว่า เราอาจสงสัยในการใช้ชีวิตของตัวเอง หรือรู้สึกว่าเรากำลังถูกตรวจสอบในแง่ต่างๆ ที่เราอาจรู้สึกว่าไม่ทันตั้งตัว
ความซับซ้อนอีกด้านคือ การฝันถึงห้องสอบเป็นเหตุการณ์ในอดีต ซึ่งตรงข้ามกับความเป็นจริงที่เราทุกคนน่าจะผ่านการสอบ ผ่านการเรียนมาแล้ว แต่ทำไมเราถึงย้อนกลับไปสู่บางจุดในอดีตด้วยเงื่อนไขอื่นๆ? ตรงนี้เองนักจิตวิทยามีคำอธิบายว่า เป็นเพราะจิตใจของเราอาจมีความกังวลต่อการเปลี่ยนแปลง โดยที่เราเองไม่ทันได้เตรียมตัว หรือคิดว่าไม่ได้เตรียมรับมืออย่างดี การย้อนภาพอดีตและให้เงื่อนไขใหม่จึงเป็นการสร้างบรรยากาศความกังวล การคิดถึงเงื่อนไข หรือความเป็นไปได้อื่นๆ ซึ่งสัมพันธ์กับประสบการณ์ในอดีตที่เราคุ้นเคยอย่างการสอบแบบไม่ได้เตรียมตัว
จมน้ำ จมลงในทะเล
น้ำและไฟเป็นสัญลักษณ์ที่เราอาจจะฝันถึงได้บ้าง ถ้ามองจากมุมจิตวิเคราะห์ ซึ่งอ่านนัยของสัญลักษณ์ในความฝัน นักจิตวิเคราะห์อย่างคาร์ล ยุงเองก็พูดถึงการจมน้ำที่อาจหมายถึงการถูกท่วมทับของสภาวะ หรือความรับผิดชอบที่เรากำลังรับมืออยู่ การฝันถึงการจมน้ำอาจหมายถึงความกังวล การรับมือ หรือรับภาระหลายอย่างพร้อมๆ กัน ในบางความหมาย การท่วมของน้ำก็อาจหมายถึงการที่เราแยกความรู้สึกออกจากการใช้ชีวิตหรือการทำงาน การไหลบ่าของน้ำจึงอาจสัมพันธ์กับการทะลักของความรู้สึก ของสิ่งที่เราคิดว่าเราจะกักเก็บได้ แต่ในความจริงคือทำไม่ได้และต้องกลับมาทำในความฝัน
เห็นงู
ความฝันเกี่ยวกับงูเป็นหนึ่งในฝันเก่าแก่ และเป็นฝันที่ปรากฏร่วมกันในระดับมนุษยชาติ ถ้าเป็นบ้านเราตามตำราคู่มือทำนายฝัน การฝันเห็นงูมักเกี่ยวกับเรื่องคู่ครอง เช่น มองเห็นงูให้มองหาเนื้อคู่ หรือถ้าถูกงูเห่ากัดก็ให้เตรียมแจกการ์ดแต่งงานได้เลย ในมุมของการตีความความฝัน งู หมายถึงสิ่งอันตรายหรืออาจไม่อันตราย แต่เป็นสิ่งที่เราต้องระวังและสังเกต ลินดา มัสตรันเจโล (Linda Mastrangelo) นักจิตวิทยาและผู้บริหารศูนย์ศึกษาความฝัน (Institute for Dream Studies) บอกว่างูในความฝันอาจหมายถึงคำเตือนของจิตไร้สำนึก (Subconscious) ที่เตือนให้เราให้ความสนใจ หรือระวังกับอะไรบางอย่างที่เราอาจมองข้ามไปหรือไม่สังเกตให้ดี
ประเด็นเรื่องฝันเห็นงูในคำอธิบายทางจิตใจ และการศึกษาความฝันยังค่อนข้างละเอียด คือมีการแบ่งย่อยลงไปได้อีกหลายรูปแบบ งูอาจเชื่อมโยงกับความเป็นพิษ เราอาจเจอกับคนที่เป็นงูพิษอยู่แล้วต้องคอยระวัง การถูกงูรัดก็อาจหมายถึงการตกอยู่ในห้วงของความสัมพันธ์ที่ไม่ดีจากครอบครัว หรือคนรอบข้างอื่นๆ
ถูกแมลงรุมต่อย
ความฝันสำคัญหนึ่งคือ การฝันถึงสิ่งที่น่าขยะแขยงหรือสิ่งสกปรก การฝันถึงฝูงแมลง การถูกฝูงหนอนแมลงไต่ การถูกแมลงกัด ไปจนถึงสิ่งสกปรก เช่น หนู การติดโรค สิ่งสกปรกที่รุกรานและลุกลามขึ้น ทั้งหมดนี้อาจสัมพันธ์กับความกังวลเรื่องสุขภาพ เพราะมีรายงานน่าสนใจว่า ในช่วงโรคระบาด ผู้คนมีความฝันเกี่ยวกับการถูกแมลงไต่และถูกแมลงกัดเพิ่มมากขึ้น
อ้างอิงจาก