“ประวัติศาสตร์ไทยมักถูกสอนด้วยปีพุทธศักราช (พ.ศ.) ในขณะที่ประวัติศาสตร์โลกมักถูกสอนเป็นคริสต์ศักราช (ค.ศ.) ทำให้เวลาศึกษาประวัติศาสตร์ไทย ผู้เรียนอาจรู้สึกว่า ‘เหมือนอยู่แค่ที่ไทย ไม่ยึดโยงกับโลกภายนอก’ ดังนั้น การเปลี่ยนมาใช้ ค.ศ.อาจเป็นหนทางที่ง่ายที่สุด ในการทำให้ผู้คนเห็นเหตุการณ์ในอดีตด้วยมุมมองที่กว้างขึ้น” ผศ.ดร.พีระ เจริญวัฒนนุกูล กล่าวกับ The MATTER
เชื่อว่าผู้ที่เคยเรียนประวัติศาสตร์ อาจรู้สึกสับสนบ่อยครั้งระหว่างการนับปีด้วย พ.ศ. และ ค.ศ. จนชุดตัวเลข 543 ถูกจำขึ้นใจ เพราะเวลาต้องการรู้ว่าปี พ.ศ.ตรงกับ ค.ศ.อะไร ก็ลบด้วย 543 หรือ ต้องการทราบว่าปี ค.ศ.ตรงกับ พ.ศ.อะไรก็บวกด้วย 543 เมื่อได้รับคำตอบปุ๊บ หลายคนอาจรู้สึกถูกขยายเลนส์การมองภาพเหตุการณ์ในอดีตมากขึ้น
เช่น เหตุการณ์วินาศกรรม 9/11 หรือ เหตุการณ์ผู้ก่อการร้ายจี้เครื่องบินโดยสารของสหรัฐอเมริกา 4 ลำ เพื่อพุ่งชนตึกแฝดเวิลด์เทรดเซ็นเตอร์ในนครนิวยอร์ก อาคารเพนตากอนในรัฐเวอร์จิเนีย อย่างไรก็ดี เครื่องบินลำที่ 4 ตกลงที่ทุ่งที่รัฐเพนซิลเวเนีย เมื่อวันที่ 11 กันยายน พ.ศ.2544
ซึ่งหากลองมองตัวเลขปีดังกล่าว เราอาจนึกถึงปีเกิดของคนที่เรารู้จัก หรือหากมองในมุมประวัติศาสตร์ เราอาจจะนึกถึงการชนะเลือกตั้งของ ทักษิณ ชินวัตร ในนามของพรรคไทยรักไทย
ทว่าหากเราเปลี่ยนจาก พ.ศ.2544 เป็น ค.ศ.แทนก็จะตรงกับปี 2001 ที่นอกจากจะเกิดเหตุการณ์ 9/11 เราอาจจะนึกถึงการเกิดขึ้นของสงครามในอัฟกานิสถาน ซึ่งเป็นเหตุการณ์ที่เกี่ยวเนื่องกับวินาศกรรม 9/11 เพราะรัฐบาลสหรัฐฯ ได้ทำการบุกครองอัฟกานิสถานเพื่อกวาดล้างตาลีบันและอัลกออิดะฮ์ หรือกลุ่มที่มีส่วนเกี่ยวข้องกับการก่อโศกนาฏกรรมข้างต้น
นอกจากนี้ ปี 2001 หลายคนอาจจะนึกถึงภาพยนตร์แฟรนไชส์ที่ถูกปล่อยให้เริ่มรับชมกันในปีนี้ เช่น แฮร์รี่ พอตเตอร์ ภาคแรก หรือ แฮร์รี่ พอตเตอร์ กับศิลาอาถรรพ์ (Harry Potter and the Philosopher’s Stone) และ เดอะลอร์ดออฟเดอะริงส์ ภาคแรก ที่มีชื่อภาคว่า อภินิหารแหวนครองพิภพ (The Lord of the Rings: The Fellowship of the Ring) อีกด้วย
The MATTER จึงอยากชวนทุกคนมาลองเล่นเกมทายเหตุการณ์ที่ทั้งเกิดขึ้นพร้อมกันหรือคาบเกี่ยวกัน ด้วยการโยงเส้นระหว่าง 2 เหตุการณ์เข้าด้วยกัน หรือด้วยการจัดชุดตัวเลข เช่น ข้อ 1 คู่กับข้อ 6
เฉลยคำตอบ
1. โรเจอร์ เบคอน (Roger Bacon) ตรงกับ สร้างอาณาจักรสุโขทัย
- โรเจอร์ เบคอน นักปรัชญา และผู้บุกเบิกวิทยาศาสตร์สมัยใหม่ชาวอังกฤษ ที่มีชีวิตระหว่าง ค.ศ.1220-1292 โดยผลงานอันน่าจดจำของเขา ได้แก่ การคิดค้นและประดิษฐ์เลนส์แว่นขยาย, แว่นสายตา, สูตรผสมดินปืน และที่สำคัญเบคอนยังสนับสนุนทฤษฎีโลกกลม จนเขาถูกกล่าวหาว่าเป็นคนนอกรีตโดยศาสนจักร
- ในเวลาที่คาบเกี่ยวกัน อาณาจักรสุโขทัยถูกสถาปนาขึ้นบนที่ราบลุ่มแม่น้ำยม ซึ่งเป็นอาณาจักรที่รุ่งเรืองเป็นอย่างมาก โดยเฉพาะสมัยพ่อขุนรามคำแหงมหาราช นอกจากนี้ อาณาจักรล้านนาก็ถือกำเนิดขึ้นในเวลาไร่เรี่ยกัน ซึ่งตั้งอยู่บริเวณภาคเหนือตอนบนของประเทศไทย
2. ภาพโมนาลิซา (Mona Lisa) ตรงกับ สมัยอยุธยาตอนต้น
- ภาพวาดที่โด่งดังระดับต้นๆ ของโลก หรือ โมนาลิซา ถูกรังสรรค์ขึ้นเมื่อปี ค.ศ.1503-1506 โดย เลโอนาร์โด ดา วินชี (Leonardo da Vinci) ศิลปินสำคัญในยุคเรเนซองส์ ที่เชื่อในพลังของมนุษย์มากขึ้น จนนำแนวคิดหลายอย่างในสมัยกรีกโรมันมาปรับใช้
- ในระหว่างเดียวกันนี้ เป็นรัชสมัยของสมเด็จพระรามาธิบดีที่ 2 กษัตริย์สุโขทัยและอยุธยาตอนต้น ซึ่งพระองค์ถือเป็นผู้นำที่ติดต่อกับชาติตะวันตกเป็นครั้งแรก หรือกับชาวโปรตุเกสนั้นเอง
3. การปฏิวัติฝรั่งเศส (The French Revolution) ตรงกับช่วง สมัยของพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช (รัชกาลที่ 1)
- การปฏิวัติฝรั่งเศส เกิดขึ้นในช่วงปี ค.ศ.1789 และสิ้นสุดลงในช่วงปลายทศวรรษที่ 1790 ซึ่งเหตุการณ์ดังกล่าวเกิดขึ้นเพราะพลเมืองชาวฝรั่งเศสไม่พอใจการปกครองที่นำไปสู่ความแล้งแค้น จึงทำการถอนรากถอนโคนสถาบันราชาธิปไตยและระบบศักดินา ทำให้กษัตริย์หลุยส์ที่ 16 (King Louis XVI) และมารี อองตัวแนตต์ (Marie Antoinette) ภรรยาของเขา ถูกประหารด้วยกิโยติน
- ส่วนไทยเป็นระยะเวลาของรัชกาลที่ 1 ในราชวงศ์จักรี ที่ให้ตั้งกรุงรัตนโกสินทร์เป็นราชธานีใหม่ แทนกรุงธนบุรี ด้วยเหตุผลทางด้านยุทธศาสตร์
4. วินเซนต์ แวน โก๊ะ (Vincent van Gogh) ศิลปินชาวดัตช์ ตรงกับ วันเสด็จพระราชสมภพของพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว (รัชกาลที่ 5)
- บุคคลสำคัญทางประวัติศาสตร์ทั้งสอง เกิดในปีเดียวกัน คือ ค.ศ.1853 ซึ่งวินเซนต์ แวน โก๊ะ ถูกยกย่องว่าเป็นบิดาแห่งศิลปะยุคสมัยใหม่ ภาพวาดอันโด่งดังของเขา ได้แก่ ราตรีประดับดาว (The Starry Night)
- และในรัชสมัยของรัชกาลที่ 5 พระองค์มีการปฏิรูปประเทศสยามให้ทันสมัย การปฏิรูปการปกครองและสังคม เช่น การเลิกทาส
5. ภาวะเศรษฐกิจตกต่ำครั้งใหญ่ทั่วโลก (Great Depression) ตรงกับ การปฏิวัติสยาม พ.ศ.2475
- ภาวะเศรษฐกิจตกต่ำครั้งใหญ่ ที่เกิดขึ้นใน ค.ศ.1929-1939 เป็นปรากฏการณ์ที่ส่งผลกระทบหลายประเทศทั่วโลก เนื่องจากการพังทลายของตลาดหุ้นวอลล์สตรีทในสหรัฐอเมริกา ซึ่งความเสียหายทางการเงินครั้งนี้นำไปสู่ภาวะเศรษฐกิจตกต่ำ ที่กระจายไปทั่วโลกภายในเวลาอันสั้น
- ในเวลาคาบเกี่ยวกันนั้น หรือ ค.ศ.1932 เกิดการปฏิวัติสยาม 2475 ที่ทำให้ราชอาณาจักรสยามเปลี่ยนรูปแบบการปกครอง จากระบอบสมบูรณาญาสิทธิราชย์ไปเป็นระบอบประชาธิปไตยแบบรัฐสภา โดยการปฏิวัติได้รับอิทธิพลจากการเปลี่ยนแปลงทางประวัติศาสตร์โลก เช่น ภาวะเศรษฐกิจตกต่ำครั้งใหญ่ ที่สร้างผลกระทบกับไทยเป็นอย่างมาก จนคนส่วนหนึ่งต้องการที่จะเปลี่ยนแปลงรูปแบบการปกครอง
6. เหตุจลาจลสโตนวอลล์ (Stonewall riots) ตรงกับ จอมพลถนอม กิตติขจร ขึ้นดำรงตำแหน่งนายกฯ สมัยที่ 3
- การจลาจลสโตนวอลล์ เป็นเหตุการณ์ประท้วงรุนแรงโดยชุมชนเกย์และเลสเบี้ยน เพื่อตอบโต้การจู่โจมของตำรวจ เมื่อวันที่ 28 มิถุนายน ค.ศ.1969 ที่สโตนวอลล์อินน์ นครนิวยอร์ก ซึ่งเหตุการณ์นี้กลายเป็นสัญลักษณ์การเรียกร้องสิทธิของ LGBTQIAN+
- ในปีเดียวกัน จอมพลถนอม กิตติขจร ขึ้นดำรงตำแหน่งนายกรัฐมนตรีสมัยที่ 3 ซึ่งหลังจากนั้นไม่นาน เขาทำการรัฐประหารตัวเอง และยังมีการทุจริตเกิดขึ้น จนนำไปสู่การเกิดขึ้นของเหตุการณ์ 14 ตุลาฯ ที่นิสิต นักศึกษา และประชาชน ออกมาประท้วงเพราะเกิดความไม่พอใจกับรัฐบาลชุดนี้
7. เทย์เลอร์ สวิฟต์ (Taylor Swift) ยกเลิกเดอะเรดทัวร์ (The Red Tour) ในไทย ตรงกับ MH370 เครื่องบินมาเลเซียแอร์ไลน์สูญหาย
- สำนักข่าว AP รายงานว่า สาเหตุที่การแสดงของ เทย์เลอร์ สวิฟต์ ครั้งนี้ถูกยกเลิก เพราะการทำรัฐประหาร ในปี 2014 โดยคณะรักษาความสงบแห่งชาติ (คสช.) ที่นำโดย พล.อ.ประยุทธ์ จันทร์โอชา ที่หลังจากนั้นประชาชนต้องใช้ชีวิตภายใต้กฎเคอร์ฟิว จนนำไปสู่การยกเลิกคอนเสิร์ตครั้งแรกและครั้งเดียวในชีวิตของเทย์เลอร์จวบจนปัจจุบัน
- ย้อนไปเมื่อวันที่ 8 มีนาคม 2014 เครื่องบินโบอิง 777 ที่มีผู้โดยสาร 227 คน และลูกเรือ 12 คน เดินทางออกจากกรุงกัวลาลัมเปอร์ เพื่อมุ่งหน้าไปกรุงปักกิ่ง แต่เครื่องบินกลับเปลี่ยนทิศทางมุ่งหน้าไปยังมหาสมุทรอินเดียตอนใต้อันห่างไกล จนเกิดการคาดเดาว่าเครื่องบินเชื้อเพลิงหมด จนปัจจุบันยังไม่มีใครทราบคำตอบแน่ชัดว่าเกิดอะไรขึ้นกันแน่
การเปลี่ยนมาใช้ ค.ศ.อาจเป็นหนทางที่ง่ายที่สุด ในการทำให้ผู้คนเห็นเหตุการณ์ในอดีตด้วยมุมมองที่กว้างขึ้นหรือเปล่า?
