โรงแรมนิรนามที่ไร้แขกมาเยี่ยมเยือน ผีผู้หญิงชุดนางรำที่ตามติดไปชี้หน้าถึงที่บ้าน คดีฆาตกรรมที่แม่ลงมือชำแหละลูกสาวของตัวเอง เรื่องราวเหล่านี้ คือ ความสยองขวัญที่เกิดขึ้นจากการบอกเล่าเรื่องผีในรายการ The Ghost Radio
สังคมไทยกับเรื่องผีนี่ถือว่าขาดกันและกันไม่ได้ แม้หลายคนไม่ได้เชื่อในเรื่องลี้ลับ แต่การเปิดฟังรายการสดก่อนนอน หรือฟังย้อนหลังระหว่างทำงานก็ถือเป็นความบันเทิงแบบหนึ่งซึ่งได้ทั้งความสนุก ขนลุกขนพอง ตลอดจนช่วยให้เรานึกย้อนกลับมาเห็นถึงภาพสะท้อนของสังคมเราได้กลายๆ
The MATTER ส่งนักข่าวไปนั่งฟังเรื่องผีกันอีกครั้ง หลังจากที่เคยสำรวจข้อมูลจากรายการ The Shock มาแล้วรอบหนึ่ง คราวนี้ได้สำรวจผ่าน เรื่องผี 20 เรื่องที่ยอดวิวสูงสุดในรายการ The Ghost Radio (รวมเวลาแล้วกว่า 850 นาที) เพื่อดูว่า ‘แบบแผน’ และองค์ประกอบต่างๆ ของเรื่องเล่าในรายการนี้ว่าเป็นอย่างไร
คนเล่าสำคัญแค่ไหน? ต้องน่ากลัวในแบบไหนคนถึงนิยมฟัง? ใครคือบุคคลที่เข้ามาเฉลยปมต่างๆ ในตอนท้ายเรื่อง? นอกจากนี้ยังมีประเด็นความรุนแรงในครอบครัว รวมถึง ความขัดแย้งในจังหวัดชายแดนภาคใต้ที่สะท้อนผ่านเรื่องผีออกมาได้อย่างน่าสนใจ
TOP20 เรื่องผียอดวิวสูงสุดใน The Ghost Radio
การสำรวจครั้งนี้เก็บรวบรวมข้อมูลจาก เรื่องผี 20 เรื่องที่มียอดฟัง (วิว) สูงสุดใน youtube ช่อง The Ghost Radio โดยไม่ได้รับรวมคลิปที่เป็นรวมเรื่องฮิต
คลิปที่ยอดวิวมากสุดคือเรื่อง ‘ผีแม่ลูกอ่อน แรงรักแรงอาฆาต’ โดยพี่บ่าวตูนที่เล่าไว้ในรายการเมื่อวันที่ 17 ธันวาคม 2560 ซึ่งเป็นคลิปเดียวในช่อง Official ในตอนนี้ที่มียอดวิวเกิน 1 ล้าน เนื้อหาว่าด้วยประสบการณ์ตรงที่พี่บ่าวตูนที่ได้เจอกับเรื่องลี้ลับและหญิงสาวปริศนาในสมัยวัยรุ่น
รองลงมาคือเรื่อง ‘โรงแรมนิรนาม’ เล่าโดยคุณโบนัส เป็นเรื่องเกี่ยวกับการเข้าไปเจอประสบการณ์ประหลาดในโรงแรมลึกลับ แถมยังมีตัวละครเกี่ยวพันมากมาย และมีผู้คนหายตัวไปอยู่ในสถานที่ที่ไม่คาดคิด
อันดับต่อมาคือ ‘บ้านตามสั่ง’ เจ้าของเรื่องคือคุณแพร ซึ่งเนื้อเรื่องก็หลอนไม่แพ้กัน มีผีผู้หญิงใส่ชุดไทยเป็นนางรำ ซึ่งดูเหมือนจะมีความแค้นอย่างใหญ่หลวงกับคนที่มาลบหลู่จนถึงขั้นจะเอาชีวิต เรื่องนี้มีความยาวและเนื้อหาต่อเนื่องที่คุณแพรต้องเล่าต่อถึงบทสรุปในอีกตอน
คนเล่าสำคัญแค่ไหนใน The Ghost Radio?
ถ้าเปรียบเทียบว่า The Ghost Radio เป็นแบรนด์อย่างหนึ่ง สิ่งที่ทำให้แบรนด์นี้โดดเด่นคือการมีนักเล่าเรื่อง ‘ขาประจำ’ ที่วนเวียนมาเล่าประสบการณ์สยองขวัญให้พี่แจ๊คและผู้ฟังได้ติดตามกันอยู่บ่อยๆ
คนเล่าแต่ละคนก็มีสไตล์ และเรื่องราวที่ค่อนข้างแตกต่างกันพอสมควร เช่น พี่บ่าวตูน ที่ครองสถิติมีเรื่องติด TOP20 มากที่สุด มักเล่าด้วยความเป็นกันเอง น้ำเสียงและสำเนียงที่ไม่ซีเรียสหรือเครียดเกินไปนัก ขณะเดียวกัน สิ่งที่ทำให้ผู้ฟังคอยติดตามพี่บ่าวตูน คือ การหยิบข้อคิดอะไรบางอย่างออกมาสรุปให้คนฟังคิดตามในตอนท้ายของเรื่อง
รองลงมาจากพี่บ่าวตูน คือ คุณนุ๊ก (หรือหมวดนุ๊ก) ที่ส่วนใหญ่แล้วจะมาด้วยเรื่องราวที่เกิดขึ้นระหว่างการปฏิบัติหน้าที่ในจังหวัดชายแดนภาคใต้ และมีพื้นหลังของเรื่องเป็นเรื่องลี้ลับที่ตัวละครมีส่วนเกี่ยวข้องกับป่า หมู่บ้านร้าง และความขัดแย้งที่เกิดขึ้นในชายแดนภาคใต้
คนที่ครองอันดับสองร่วมกับคุณนุ๊ก คือ คุณโบนัส ด้วยสไตล์ของเรื่องเล่าที่เกิดขึ้นจากประสบการณ์ตรง จากการออกไปทำงานที่ต่างจังหวัดและต้องไปพบเจอกับเรื่องน่ากลัวต่างๆ ทั้งในโรงแรม หมู่บ้าน อีกทั้งยังมีเรื่องที่คนพูดถึงกันค่อนข้างมากอย่างการเจอผีที่โทรศัพท์ออกมาหาจากในโลงศพ (กลัวๆๆๆๆ)
นอกจากคนเล่าเรื่องในระดับท็อปแล้ว รายการ The Ghost Radio ยังมีขาประจำอีกหลายคนที่ผู้ฟังประทับใจ เช่น คุณคิง คุณภาคิน คุณอาร์มจอมหักมุม คุณบอยฉีดปลวก ป้าแมว ฯลฯ ซึ่งแต่ละคนก็จะมีสไตล์การเล่าและเนื้อหาที่แตกต่างกันออกไป
การมีขาประจำมาเล่าเรื่องผีในรายการ ถือเป็นเรื่องที่น่าสนใจไม่น้อยเลยทีเดียว และเป็นวิวัฒนาการของวงการเล่าเรื่องผีไทยที่จากเดิมเรื่องราวต่างๆ มักมาจาก ‘ขาจร’ ส่วนการมีขาประจำก็น่าจะช่วยการันตีความสนุกให้กับคนฟังได้
เส้นเรื่องแบบไหนเกิดขึ้นในเรื่องผี?
จาก 20 เรื่องยอดวิวสูงสุด ส่วนใหญ่นั้นจะมีเส้นเรื่องที่คล้ายกันพอสมควร คือ เริ่มจากการปูพื้นหลังเรื่องราวว่าเกิดขึ้นเมื่อไหร่ ที่ไหน เป็นประสบการณ์ตรงหรือของคนอื่น ต่อมาสถานการณ์น่ากลัวก็จะเริ่มเกิดขึ้นหลังจากผีปรากฏตัวขึ้นมาครั้งแรก (ทั้งในรูปแบบเสียง กลิ่น และเป็นรูปร่างชัดเจน)
แต่ถึงอย่างนั้น ระดับความ Impact ของผีที่ออกมาในครั้งแรกนั้นจะยังไม่โหดมากนัก เพราะความโหดของผีจะเริ่มไต่ระดับขึ้นมาน่ากลัวเรื่อยๆ เช่น จากแค่มาแบบเสียงปกติก็จะเริ่มส่งเสียงกรี๊ดออกมาอย่างน่ากลัว อย่างในเรื่อง สายสุดท้ายหลังเที่ยงคืน หรือผีที่เริ่มอยู่ห่างๆ ก็หันมาทำร้ายคนในเรื่องโรงแรมนิรนามของคุณโบนัส
แบบแผนของเรื่องผีใน The Ghost Radio ยังมีเส้นเรื่องที่คล้ายกับหนังสยองขวัญกระแสหลักที่เรามักคุ้นชิน นั่นคือ เมื่อสถานการณ์เริ่มน่ากลัวขึ้นเรื่อยๆ จนถึงจุดสูงสุด ตัวละครในเรื่องก็จะหาวิธีคลี่คลายสถานการณ์ เช่น วิ่งหนี และ หาคนมาช่วยเหลือ โดยคนที่มักกุมความลับ-ความรู้ในเรื่องราวทั้งหมด ส่วนใหญ่แล้วจะเป็น ‘พระสงฆ์’ ที่ออกมาเฉลยปริศนาในตอนท้ายเรื่อง
ประเด็นนี้ก็น่าสนใจอยู่ไม่น้อยทีเดียว เพราะถ้าเรามองว่าสิ่งเหล่านี้มีฐานะเป็น ‘เรื่องเล่า’ แบบแผนที่เกิดขึ้นมันก็ดูเหมือนจะมีจุดร่วมกันไม่เพียงแค่หนังผีกระแสหลักในบ้านเรา แต่หนังต่างประเทศก็อาศัยเส้นเรื่องทำนองนี้เหมือนกัน กลายเป็นข้อที่น่าคิดต่อไปว่า หรือว่าเรื่องเล่าเหล่านี้อาจมีรากฐานหรือแก่นอะไรบางอย่างที่ร่วมกัน
เพศของผี
จากข้อมูลใน 20 เรื่อง พบว่า ผีส่วนใหญ่เป็นผู้หญิงโดยมีจำนวน 22 ตน (52.38%) ส่วนผีผู้ชายมี 18 ตน (42.86%) ขณะที่ 2 ตน (4.67%) ไม่ได้ระบุเอาไว้ว่าเป็นเพศไหน
ข้อมูลชุดนี้ ใกล้เคียงกับที่ The MATTER ได้สำรวจผ่านรายการ The Shock เมื่อครั้งที่แล้วซึ่งพบว่า มีผีผู้หญิงที่ออกมาทั้งหมด 55% ส่วนผีผู้ชายมี 45% โดยสาเหตุหลักของการตายคือถูกฆาตกรรมโดยมีสัดส่วนอยู่ที่ 55.56%
คำถามคือทำไมผีถึงเป็นผู้หญิงเสียเป็นส่วนใหญ่? ที่ผ่านมามีคำอธิบายเช่น เพราะสภาพความเป็นอยู่ของผู้หญิงในโลกความจริง ที่มักจะตกเป็น ‘ผู้ถูกกระทำ’ ในสังคมมากกว่าผู้ชาย เมื่อตายไปแล้ววิญญาณจึงปรากฏในโทนที่หม่นๆ และมีหลายตนที่ต้องการเรียกร้องความเป็นธรรม หรือ ฉายภาพความรุนแรงซ้ำให้กับคนที่บังเอิญมาอยู่สถานที่เกิดเหตุ
และถ้ามองผ่านสายตาแบบสตรีนิยม ก็อาจจะวิเคราะห์ได้ว่า การกลับมาหลอกหลอนของผีสะท้อนได้ถึงโครงสร้างของสังคมชายเป็นใหญ่ ที่ผู้หญิงถูกตรึงอยู่ในฐานะผู้ถูกกระทำมาตลอดในตอนที่มีชีวิต แต่จะมีพลังอำนาจมากขึ้นและสร้างความปั่นป่วนให้กับโลกของชายเป็นใหญ่ได้ในตอนที่ตายไปแล้ว
พล็อตเรื่องที่น่าสนใจ
ท่ามกลางเรื่องราวที่แตกต่าง กลับมีรายละเอียดที่เป็นจุดร่วมกันบางประการในเรื่องผีหลายเรื่องที่ติดอันดับ
พล็อตแรกคือ ประเด็นเกี่ยวกับผู้หญิงและความรุนแรงในครอบครัว โดยข้อมูลที่พบคือจาก 20 เรื่องนั้นมีประเด็นความรุนแรงที่เกิดขึ้นในครอบครัวทั้งหมด 8 เรื่อง เช่น เรื่องบ้านตามสั่ง โรงแรมนิรนาม หมู่บ้านป้าเพ็ญ ที่มีความรุนแรงและความขัดแย้งเกิดขึ้นในครอบครัว ก่อนที่จะเกิดเป็นเหตุฆาตกรรม ขณะที่เรื่องผีแม่ลูกอ่อน แรงรักแรงอาฆาต เป็นความขัดแย้งที่ผีผู้หญิงลากอดีตสามีไปนอนในหลุมศพ ส่วนเรื่องห้องสนิม ก็เป็นความรุนแรงที่แม่ทำการชำแหละศพลูกสาวตัวเอง ก่อนที่ร่างกายจะถูกนำไปฉาบใส่แท่งปูน
ความรุนแรงในครอบครัว ถือเป็นปัญหาใหญ่ที่เกิดในสังคมไทย และหลายครั้งเหยื่อก็อยู่ในสถานการณ์ที่ต้องฝืนใจอยู่ความรุนแรงเช่นนั้นโดยที่ไม่สามารถขอความช่วยเหลือได้ จนอาจเหลือเพียงโอกาสในการเป็นวิญญาณเท่านั้น ที่พวกเขาจะสามารถเรียกร้องความเป็นธรรม
พล็อตอีกแบบได้แก่เรื่องผีที่ชายแดนภาคใต้และการรับรู้ตัวตน จุดร่วมกันระหว่างเรื่องของหมวดนุ๊กทั้งสองเรื่อง (หมู่บ้านร้างชายแดน กับ ผมเตือนคุณแล้ว) และหนึ่งเรื่องจากคุณเอ๊กซ์ (เรื่องที่ยังไม่รู้) คือพฤติกรรมของวิญญาณที่ชี้ทางพาให้เจ้าหน้าที่ไปดูศพของตัวเอง อีกทั้งยังมีเนื้อเรื่องที่เล่าบนฉากหลังของความขัดแย้งและความรุนแรงในจังหวัดชายแดนภาคใต้ มีตัวละครที่เป็นทั้งชาวพุทธและมุสลิม
การถูกนับ/ไม่ถูกนับ และ เสียงที่ได้ยิน/ไม่ได้ยิน ของผู้คนในชายแดน ก็เป็นหัวข้อหนึ่งในแวดวงวิชาการไทย ในกรณีนี้เราก็ได้เห็นว่ามันสะท้อนผ่านเรื่องเล่าสยองขวัญด้วยเหมือนกัน
รวมสถานที่สุดฮิต จุดเกิดเหตุเรื่องผี
ถ้าผีมีอยู่จริงตามเรื่องเล่า พวกเขาก็อาจอยู่ใกล้ตัวเรากว่าที่คิด สถิติที่พบคือบ้านถือเป็นจุดฮิตที่คนจะเจอผีมากที่สุด โดยมีคนเจอผีในบ้าน 9 เรื่องจากทั้งหมด 20 เรื่อง เช่น จากเรื่องห้องสนิม พี่สาวข้างบ้าน เกินคาดคิด เจอเพราะจำเป็น และเรื่องเล่าของลุงแดง รองลงมาคือเจอผีในวัด 4 เรื่อง เจอที่โรงแรมและในป่า 3 เรื่อง นอกจากนั้นจะเป็นสถานที่อื่นๆ คือ ที่ทำงาน ตลาด ถนน กลางหมู่บ้าน และบริเวณรถ
The Wise Man : ผู้กุมความรู้เรื่องลี้ลับ
เหมือนกลายเป็นธรรมเนียมไปแล้ว ที่เรื่องผีต่างๆ มักต้องการคำอธิบาย และจุดเฉลยของเรื่องราว อย่างที่กล่าวไว้ข้างต้นว่า แบบแผนของเรื่องเล่าใน The Ghost Radio มีความคล้ายคลึงกับหนังผีที่เราเคยดูกัน ในมุมที่ต้องมีการสรุปเรื่องราวทั้งหมดว่าปริศนาและความลี้ลับที่เกิดขึ้นนั้นมาคืออะไรกันแน่ คือถ้าปล่อยให้มันค้างคาใจก็ยังไงๆ อยู่เนอะ
ในจักรวาลของ The Ghost Radio นั้นบทบาทของผู้กุมความรู้และเฉลยความลับของเรื่องผี ส่วนใหญ่แล้วจะเป็น ‘พระสงฆ์’ ที่ล่วงรู้อะไรหลายๆ อย่างที่คนทั่วไปไม่รู้ เช่น ความต้องการของผี สาเหตุการตายของผี รวมถึงการมีบทบาทเป็นผู้ช่วยเหลือในยามที่คนวิ่งหนีจากผีอีกด้วย
นอกจากนี้ ผู้เฉลยความลับยังรวมไปถึงบุคคลที่มีความรู้ในแวดวงศาสนาและสิ่งลี้ลับเป็นพิเศษ เช่น สัปเหร่อ หมอดู ฤาษี อาจารย์ด้านไสยศาสตร์ หรือแม้แต่ผีเป็นคนมาเฉลยความลับให้เอง
ในแง่นี้ เราอาจมองได้ว่า สถานการณ์ที่เกิดขึ้นในเรื่องเล่า มันสะท้อนถึงขอบเขตอันจำกัดที่รัฐไทยจะเป็นที่พึ่งทางใจให้กับประชาชนได้ พูดให้ชัดคือ ตำรวจอาจจะไม่สามารถเป็นที่พึ่งให้กับการเจอผีให้กับคนทั่วไปได้ อาจเพราะเรื่องผีเป็นสิ่งที่ ‘รัฐ’ จัดการได้ยากมากกว่าโจรหรืออาชญากร
รองลงมาจากพระสงฆ์ คือ พ่อ-แม่ ที่รู้ความลับหรือรู้ข่าวการตายของคนรู้จักและคนข้างบ้าน แต่ถึงอย่างนั้นก็ไม่ได้เอ่ยปากบอกกับคนในบ้านตรงๆ ตั้งแต่แรก รูปแบบทำนองนี้เกิดขึ้นชัดในเรื่อง พี่สาวข้างบ้าน ที่เล่าโดยคุณภาคิน ที่พ่อแม่รู้ข่าวการเสียชีวิตแล้วแต่ไม่ยอมเล่าให้ลูกฟัง จนลูกต้องเจอผีแล้วมาถาม ก่อนที่พวกเขาจะเล่าให้ฟังในตอนจบ
พี่แจ็คพูดอะไรตอนเจอเรื่องน่ากลัว?
แจ็ค—วัชรพล ฝึกใจดี (หรือที่จำกันได้ในอดีตว่า แจ๊ค สายสิญจน์) เป็นทั้งพิธีกร ผู้ฟัง และผู้ควบคุมจังหวะอารมณ์ของเรื่องเล่าใน The Ghost Radio เราอาจปฏิเสธไม่ได้เลยว่า บทบาทของพี่แจ็คก็มีส่วนสำคัญอย่างมากต่ออารมณ์และความน่ากลัวของคนฟัง
จุดเด่นอย่างหนึ่งของพี่แจ็คอยู่ตรงที่รีแอคชั่นเมื่อมีเรื่องน่ากลัวมากๆ เกิดขึ้น เราจึงแอบจดบันทึกประโยคที่พี่แจ็คอุทานออกมาไว้เล่นๆ บางส่วน
ไม่เพียงแค่ประโยคอุทานที่ช่วยทำให้เรากลัวไปอีกสองระดับ หากแต่พี่แจ็คยังมีวิธีพูดคุยกับคนที่โทรเข้ามาเล่าอย่างน่าสนใจ เช่นถ้าหากเป็นนักเล่าขาประจำ พี่แจ็คก็จะมีประโยคติดปากว่า “คิดถึงจังเล้ยยยยยยย”
