ณ ตอนที่เขียนต้นฉบับอยู่นี้อนิเมชั่นเรื่อง Your Name ของ Makoto Shinkai คงเป็นหนังทำเงินมากที่สุดของญี่ปุ่นประจำปี 2016 ไปแล้ว เพราะในเดือนตุลาคมหนังทำเงินไปถึง 13,000 ล้านเยน (ใช่แล้วครับหนึ่งหมื่นสามพันล้านเยน!) จากการฉายเพียงแค่เดือนกว่าๆ และกลายเป็นอนิเมชั่นญี่ปุ่นที่รายได้สูงสุดตลอดกาลอันดับห้า เป็นรองเพียง Spirited Away (2001), Howl’s Moving Castle (2004), Princess Mononoke (1997), Ponyo (2008) (หนังค่าย Ghibli ล้วน)
ไม่ว่า Shinkai จะทำหนังกี่เรื่องต่อกี่เรื่อง เขามักทำหนังว่าด้วยความสัมพันธ์ของเด็กวัยรุ่น ทว่าตัวละครหนุ่มสาวของเขามักต้องประสบเงื่อนไขทาง ‘ระยะทาง’ และ ‘เวลา’ อาทิ หญิงสาวผู้เดินทางไปนอกโลกที่พยายามส่ง sms หาคนรัก (Voices of a Distant Star (2003)) หรือเด็กหนุ่มนั่งรถไฟฝ่าพายุหิมะไปหาแฟนสาว (5 Centimeters Per Second (2007)) ส่วน Your Name ว่าด้วยชายหญิงอาศัยอยู่คนละเมืองที่ดันสลับร่างกัน แถมยังซับซ้อนไปอีกเมื่อทั้งคู่อยู่ในช่วงเวลาที่ต่างกันสามปี
ตอนที่ผู้เขียนทราบว่าหนังใช้มุก ‘สลับร่าง’ ก็ยังปรามาสในใจว่าเชยจัง แต่เมื่อได้ชมภาพยนตร์ก็ไม่แปลกใจว่าทำไมหนังถึงฮิตระดับหมื่นล้านเยน สิ่งที่ Shinkai ทำได้ดีคือการค่อยๆ ทำให้ผู้ชมคล้อยตามไปกับความผูกพันของตัวละครที่อยู่คนละสถานที่และเวลา อีกทั้ง Shinkai ยังบิลด์อารมณ์ได้ดีไม่ฟูมฟายเกินไป หลังจากที่ The Garden of Words (2013) ผลงานก่อนหน้าถูกวิจารณ์ว่า ความดราม่า ‘หนักมือ’ เกินไป
งานด้านภาพของ Shinkai ยังโดดเด่นเสมอ เขามักใช้ต้นแบบจากสถานที่จริงจนทำให้ภูมิทัศน์ต่างๆ ดูมีชีวิตชีวา แต่สิ่งที่โดดเด่นที่สุดใน Your Name คือเพลงประกอบ (จัดทำโดยวง Radwimps) อันที่จริงก็น่าตำหนิอยู่บ้างที่หนังพึ่งเพลงเยอะไปหน่อย จนหลายช่วงกลายเป็นมิวสิกวิดีโอขนาดยาว แต่เพลงของ Radwimps ก็สื่อความหมายได้ดี อย่างเพลงหนึ่งที่มีเนื้อร้องทำนองว่า “ฉันหัวเราะเมื่อเศร้า ฉันร้องไห้เมื่อสุข เพราะหัวใจมันตามฉันทัน” คงมีแต่ญี่ปุ่นที่แต่งเพลงป๊อปที่เป็นปรัชญาแบบนี้ได้ และเพลงเองก็เป็นปัจจัยสำคัญที่ทำให้หนังทำเงินถล่มทลาย
โดยปกติแล้วผู้เขียนไม่ค่อยชอบหนังที่จบแฮปปี้เอ็นดิ้งนัก และมักหวังให้ตัวละครไม่สมหวัง แต่ต้องสารภาพว่าขณะที่ดู Your Name ลุ้นเอาใจช่วยพวกเขาตลอด เพราะ Shinkai ทำให้เรารักตัวละครของเขาได้ ส่วนชะตากรรมของทั้งสองจะเป็นอย่างไร ขอเชิญผู้อ่านติดตามในโรงภาพยนตร์ครับ
จากคอลัมน์ Top Shelf: Movie โดย คันฉัตร รังษีกาญจน์ส่อง
giraffe magazine 49 – alienation issue
