วันที่ 9 ก.พ.2549 – คือจุดเริ่มต้นขององค์กรการเมืองที่ชื่อว่า พันธมิตรประชาชนเพื่อประชาธิปไตย (พธม.) ที่ต่อมาใช้สัญลักษณ์คือใส่เสื้อสีเหลืองในการชุมนุม จึงมักถูกเรียกว่า ‘กลุ่มคนเสื้อเหลือง’ โดยมีแกนนำรุ่นแรก ได้แก่ สนธิ ลิ้มทองกุล, พล.ต.จำลอง ศรีเมือง, พิภพ ธงไชย, สมศักดิ์ โกศัยสุข และสมเกียรติ พงษ์ไพบูลย์
กลุ่มพันธมิตรฯ เป็นภาคขยายการขับไล่รัฐบาลทักษิณ ชินวัตร ที่มีชนวนจากรายการเมืองไทยรายสัปดาห์ของสนธิถูกปลดพ้นผังรายการของสถานีโทรทัศน์โมเดิร์นไนน์ทีวี (ช่อง 9) สนธิจึงเริ่มต้นจัดรายการนอกสถานที่ ทั้งที่มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์และสวนลุมพินี ซึ่งเนื้อหาส่วนใหญ่จะวิพากษ์วิจารณ์การบริหารงานของรัฐบาลทักษิณ กระทั่งเกิดกรณีขายหุ้นชินคอร์ปของครอบครัวชินวัตร-ดามาพงศ์ (คุณหญิงพจมาน ภรรยาของทักษิณ นามสกุลเดิมคือดามาพงศ์) ให้กับเทมาเส็กของสิงคโปร์โดยไม่เสียภาษี จึงมีการนัดชุมนุมใหญ่ในวันที่ 4 ก.พ.2549 ภายใต้ชื่อการชุมนุม ‘กู้ชาติ’ ที่ลานพระบรมรูปทรงม้า ก่อนจะกลายเป็นกลุ่มพันธมิตรฯ ในเวลาต่อมา โดยแถลงเปิดตัวที่อนุสรณ์สถาน 14 ตุลาฯ (แยกคอกวัว)
แม้ชื่อของกลุ่มพันธมิตรฯ จะมีคำว่า ‘ประชาธิปไตย’ อยู่ด้วย แต่หลายข้อเสนอกลับถูกมองว่าสวนทาง เช่น ถวายคืนพระราชอำนาจ, การยื่นหนังสือถวายฎีกาผ่านประธานองคมนตรี, การส่งหนังสือถึง ผบ.ทบ.ขณะนั้นให้แสดงจุดยืน, ข้อเสนอนายกฯ พระราชทาน รวมถึงการใช้สีเหลืองเป็นสัญลักษณ์ (บางตัวมีข้อความ ‘เราจะสู้เพื่อในหลวง’) ช่วงหลังยังมีกรณีผ้าพันคอสีฟ้า ซึ่งคำนูณ สิทธิสมาน ส.ว.แต่งตั้ง เขียนเล่านัยยะไว้ในหนังสือ ปรากฎการณ์สนธิ:จากเสื้อสีเหลืองถึงผ้าพันคอสีฟ้า
การเคลื่อนไหวของกลุ่มพันธมิตรฯ เฟสแรก ยุติลงเมื่อ พล.อ.สนธิ บุณยรัตกลิน ผบ.ทบ.ขณะนั้น ยึดอำนาจในวันที่ 19 ก.ย.2549 ขณะทักษิณอยู่ต่างประเทศ
แล้วกลุ่มพันธมิตรฯ ก็ออกมาเคลื่อนไหวอีกเป็นเฟสสอง (เริ่มมี ‘มือตบ’ มาใช้ในการชุมนุม) หลังรัฐบาลสมัคร สุนทรเวช ชนะการเลือกตั้ง พร้อมกับเสนอแก้ไขรัฐธรรมนูญ ในปี 2551 โดยบุกยึดทำเนียบรัฐบาล และเข้ายึดสนามบินทั้งดอนเมืองและสุวรรณภูมิในเวลาต่อมา แม้สมัครจะถูกศาลรัฐธรรมนูญสั่งให้พ้นจากตำแหน่งเพราะคดีจัดรายการทำกับข้าว แต่ก็อยู่จนถึงวันที่ 3 ธ.ค.2551 ที่ศาลรัฐธรรมนูญสั่งยุคพรรคพลังประชาชน พรรคชาติไทย และพรรคมัชฌิมาธิปไตย จนทำให้สมชาย วงศ์สวัสดิ์ ที่มาแทนสมัครพ้นจากตำแหน่งนายกฯ ต่อมาจึงเกิดกลุ่ม ‘เพื่อนเนวิน’ (พรรคภูมิใจไทยปัจจุบัน) ซึ่งย้ายไปจับมือกับพรรคประชาธิปัตย์ จัดตั้งรัฐบาลอภิสิทธิ์ เวชชาชีวะ ที่มีข้อครหาว่าไปพูดคุยเรื่องการจัดตั้งรัฐบาลนี้ในค่ายทหาร แม้ผู้เกี่ยวข้องจะปฏิเสธ
จากนั้น การเคลื่อนไหวของกลุ่มพันธมิตรฯ ก็ค่อยๆ ลดความสำคัญลงไป แม้แกนนำบางคนจะไปจัดตั้ง ‘พรรคการเมืองใหม่’ ขึ้นมาเพื่อลงเลือกตั้งในปี 2554 ก็ไม่ประสบความสำเร็จ
แต่สิ่งที่ปฏิเสธไม่ได้ คือกลุ่มการเมืองที่ใช้สัญลักษณ์ ‘เสื้อสีเหลือง’ นี้ ถือเป็นหนึ่งในตัวละครสำคัญ ท่ามกลางวิกฤตการเมืองสีเสื้อ (ฝ่ายสนับสนุนทักษิณจะใช้ ‘เสื้อสีแดง’ ซึ่งเป็นสีของช่อง vote no ไม่รับร่างรัฐธรรมนูญ ตอนทำประชามติปี 2550) ที่ยืดเยื้อจนถึงปัจจุบัน และวนลูปที่การรัฐประหาร 2 ครั้ง โดยการรัฐประหารในปี 2557 ผู้นำกองทัพใช้บทเรียนในอดีตมาสร้างรัฐธรรมนูญที่แก้ไขได้ยาก วางกลไกสืบทอดอำนาจไว้อย่างซับซ้อน และตัวผู้นำการรัฐประหารเองก็ยังอยู่ในอำนาจมาจนถึงปัจจุบัน
อ้างอิงข้อมูลบางส่วนจาก
https://prachatai.com/journal/2006/02/7284
https://www.isranews.org/content-page/item/25640-article7.html
https://www.posttoday.com/politic/analysis/452915
#Brief #TheMATTER
