‘ตลก’ ถือเป็น ‘สื่อมวลชน’ ไหม คือข้อถกเถียงที่น่าสนใจว่า นิยามอาชีพสื่อฯ จะครอบคลุมถึงบุคคลกลุ่มใดบ้าง ?
แม้จะมีอำนาจเพียงศึกษาข้อเท็จจริงต่างๆ ยังไม่ถึงขั้นพิจารณาร่างกฎหมายโดยตรง แต่ท่าทีของคณะกรรมาธิการ (กมธ.) ชุดหนึ่งในวุฒิสภา ที่แข็งขันในการหยิบร่าง พ.ร.บ.ส่งเสริมจริยธรรมและมาตรฐานวิชาชีพสื่อมวลชน พ.ศ. …. หรือ ‘ร่าง พ.ร.บ.สื่อ’ มาหารือ ก็เป็นสัญญาณว่า จะมีการผลักดันร่างกฎหมายนี้ในเร็วๆ นี้แน่ๆ
เรากำลังพูดถึง กมธ.สิทธิมนุษยชน สิทธิเสรีภาพและการคุ้มครองผู้บริโภค วุฒิสภา ที่มอบหมายให้อนุ กมธ.สิทธิเสรีภาพด้านสื่อสารมวลชนและสื่อสาธารณะเชิญผู้เกี่ยวข้องมาหารือ โดยนัดประชุมในช่วงบ่ายของวันนี้ (5 พ.ค.2565) และผู้สื่อข่าว The MATTER เข้าไปร่วมรับฟังด้วย
การประชุมอนุ กมธ.ที่มีนิพนธ์ นาคสมภพ ส.ว.แต่งตั้ง เป็นประธาน ตั้งประเด็นรับฟังความเห็นไว้ 2 เรื่อง 1.) นิยามของการเป็น ‘สื่อมวลชน’ ที่มีการเขียนไว้ในรัฐธรรมนูญฉบับปี 2560 มาตรา 35 และ พ.ร.บ.คุ้มครองข้อมูลส่วนบุคคล ฉบับปี 2562 มาตรา 4 ควรจะเป็นอย่างไร รวมถึง 2.) ท่าทีต่อร่าง พ.ร.บ.สื่อ
ประเด็นที่มีการถกเถียงกันในอนุ กมธ. มีอาทิ
– นิยาม “สื่อมวลชน” ควรจะหมายถึงคนกลุ่มใด เพราะปัจจุบันเทคโนโลยีเปลี่ยนแปลงไปเร็วมาก มีทั้งสื่อในองค์กรแบบดั้งเดิม สื่ออิสระ สื่อพลเมือง ฯลฯ หากกำหนดไว้แคบ จะกลายเป็นกรอบหรือไม่
– บริษัทพีอาร์ บริษัทโฆษณา หรือกระทั่งตลก ถือเป็นสื่อมวลชนหรือไม่ นอกเหนือจากองค์กรข่าว
– ข้อเสนอว่าใครจะเป็นสื่อมวลชนต้องขอ ‘ใบอนุญาต’ หรือการรับรองจากองค์กรใดหรือไม่ ซึ่งมีเสียงคัดค้านจำนวนมาก เพราะอาจทำให้รัฐเข้ามาแทรกแซงการทำงานได้
– หน่วยงานรัฐที่ทำงานสื่อสารด้วย เช่น กรมประชาสัมพันธ์ อสมท. ช่องห้า จะใช้หลักจริยธรรมเช่นเดียวกับสื่ออื่นๆ หรือไม่ เพราะอาจมีข้อจำกัดด้วยความเป็นราชการ
– จำเป็นจะต้องมีการออกกฎหมายเฉพาะสำหรับสื่อมวลชนหรือไม่ ประโยชน์ที่สังคมจะได้คืออะไรในยุคปัจจุบันที่ใครๆ ก็เป็นสื่อได้
ฯลฯ
วรินทร์ เทียมจรัส อนุ กมธ. อ้างว่า รัฐธรรมนูญกับร่าง พ.ร.บ.คุ้มครองข้อมูลส่วนบุคคล ให้การคุ้มครอง “สื่อมวลชน” ดังนั้นจะต้องมีกฎหมายที่ให้นิยามเอาไว้ หากไม่มี ถ้าเกิดเป็นคดีความขึ้นมาอาจเป็นปัญหา
ด้านนิพนธ์ระบุว่า ร่าง พ.ร.บ.สื่อ ปัจจุบันอยู่ระหว่างรอสภาผู้แทนราษฎรพิจารณา คาดว่าจะมาที่วุฒิสภาในสมัยประชุมหน้า “จะพยายามผลักดันออกมาให้ได้” โดยเขาอ้างว่า น่าจะเป็นประโยชน์กับสื่อมวลชน เป็นเกราะคุ้มครองการทำงาน
สำหรับร่าง พ.ร.บ.สื่อ The MATTER เคยสรุปไปแล้วว่า แม้เนื้อหาร่างล่าสุดซึ่งที่ประชุมคณะรัฐมนตรีเห็นชอบไปตอนต้นปี 2565 จะดีกว่าร่างก่อนๆ ที่เคยผลักดันสมัยรัฐบาล คสช. แต่ก็ยังมีหลายประเด็นน่าเป็นห่วง ทั้งการขยายนิยามสื่อมวลชนที่กว้างขวางรวมไปถึงอินฟลูเอนเซอร์ ยูทูบเบอร์ บล็อกเกอร์ ติ๊กต๊อกเกอร์ ฯลฯ, การกำหนดว่า สื่อมวลชนมีเสรีภาพได้ ‘ภายใต้’ หน้าที่ของปวงชนกับศีลธรรมอันดีของประชาชน, การกำหนดให้สภาวิชาชีพสื่อมวลชนที่จะตั้งขึ้นมาตาม พ.ร.บ.นี้จะได้เงินจากภาครัฐปีละ 25-200 ล้านบาท รวมถึงได้รับเงินอุดหนุนจากงบประมาณรายจ่ายประจำปี ซึ่งอาจทำให้รัฐใช้เรื่องการให้ทุนเข้ามาแทรกแซงได้, การอาจถูก ‘สอดไส้’ แก้ไขเนื้อหาให้แย่ลง เช่น เปิดทางให้มีเรื่องของใบอนุญาต โทษทางอาญา หรือกรรมการคุมสื่อที่มีตัวแทนจากภาครัฐ ฯลฯ
ทั้งนี้ ในวันที่ 19 พ.ค.2565 กมธ.สิทธิมนุษยชน สิทธิเสรีภาพและการคุ้มครองผู้บริโภค วุฒิสภา ที่มีสมชาย แสวงการ ส.ว.แต่งตั้งเป็นประธาน จะจัดงานสัมมนาเพื่อคุยถึงประเด็นนี้อีกครั้ง โปรดติดตามกันต่อไป
- ดูเนื้อหาร่าง พ.ร.บ.สื่อทั้งหมด ได้ที่: https://drive.google.com/file/d/1vjDJp8JqF6JtZObAae3ZojE8ul5i4jd_/view?usp=sharing
#Brief #TheMATTER
