ต้นไม้เครียดได้ หิวน้ำเป็น ไม่ต่างจากมนุษย์หรือสิ่งมีชีวิตอื่นๆ และเมื่อถึงเวลาเหล่านั้น มันก็ส่งเสียงได้ ไม่ต่างจากสิ่งมีชีวิตอื่นๆ เช่นกัน (เพียงแต่เป็นเสียงที่มนุษย์ไม่ได้ยิน)
งานวิจัยที่เพิ่งตีพิมพ์ในวารสาร Cell โดยนักวิจัยจากมหาวิทยาลัยเทลอาวีฟ (Tel Aviv University) ในอิสราเอล ค้นพบว่า พืชอย่างต้นมะเขือเทศและต้นยาสูบ หากมีความเครียด จากการหิวน้ำหรือโดนตัดราก จะส่งเสียงดังแป๊กๆ ในความดังเท่ากับมนุษย์คุยกัน ที่ความถี่ประมาณ 35-50 ครั้งต่อชั่วโมง ส่วนต้นไม้ที่ไม่เครียด ส่วนใหญ่ก็จะเงียบไม่มีเสียงใดๆ
สำหรับสาเหตุที่มนุษย์จะไม่ได้ยินเสียงของพืชนั้น เป็นเพราะมันคือคลื่นเสียงความถี่สูง (ultrasound) มีความถี่อยู่ที่ 40-80 กิโลเฮิร์ตซ์ (หูมนุษย์จะได้ยินสูงสุดที่ประมาณ 20 กิโลเฮิร์ตซ์) อย่างไรก็ดี นี่เป็นเสียงที่สัตว์บางชนิดอาจจะได้ยินได้ เช่น ค้างคาว หนู และผีเสื้อกลางคืน จนมีการตั้งคำถามว่า เสียงพวกนี้อาจจะส่งผลกระทบต่อพฤติกรรมของพวกมันด้วยหรือเปล่า?
การตั้งคำถามที่ว่านี้ถือเป็นทิศทางการวิจัยที่น่าสนใจ เพราะก่อนหน้านี้ ก็เคยมีการบันทึกการสั่นแบบคลื่นเสียงความถี่สูงในพืชมาก่อนแล้ว แต่นี่เป็นครั้งแรกที่พบว่าเสียงของมันเดินทางผ่านอากาศ (airborne) ได้ด้วย ซึ่งก็อาจจะเป็นหลักฐานว่าพืชใช้เสียงเป็นช่องทางในการสื่อสารกับพืชต้นอื่นๆ แมลง หรือสัตว์อื่นๆ ด้วยเช่นกัน
พืชส่งเสียงได้ยังไง? จริงๆ แล้วนักวิทยาศาสตร์ยังไม่เข้าใจกลไกของมันอย่างชัดเจน ที่แน่ๆ คือ พืชไม่มีกล่องเสียงหรือปอด ทฤษฎีที่เชื่อถือกันในปัจจุบันคือ เสียงเกิดจาก ‘ไซเลม’ (xylem) หรือท่อลำเลียงน้ำ ซึ่งจะดูดน้ำไปตามลำตัวพืชคล้ายหลอด แต่พอมันแห้ง เช่นเวลาขาดน้ำ ก็จะเกิดเป็นฟองอากาศขึ้นมา ทำให้เกิดเสียงแป๊กๆ แต่อย่างไรก็ดี นักวิจัยก็ยังบอกว่า เรื่องนี้ต้องมีการศึกษาอย่างจริงจังต่อไป
“ข้อเท็จจริงที่ว่าพืชส่งเสียงนั้น เปิดช่องทางโอกาสใหม่ๆ จำนวนมาก สำหรับการสื่อสาร การดักฟัง และการใช้ประโยชน์จากเสียงเหล่านี้” ยอสซี โยเวล (Yossi Yovel) ผู้ร่วมวิจัยและนักนิเวศวิทยาประสาท (neuro-ecologist) จากมหาวิทยาลัยเทลอาวีฟ กล่าว
ขณะที่ ลิแลค ฮาดานี (Lilach Hadany) ผู้ร่วมวิจัยและนักชีววิทยาวิวัฒนาการจากมหาวิทยาลัยเทลอาวีฟ บอกว่า “ตอนนี้เรารู้แล้วว่าพืชส่งเสียง คำถามต่อไปคือ แล้วใครเป็นคนฟัง?
“เรากำลังศึกษาหาปฏิกิริยาที่มีต่อเสียงเหล่านี้จากสิ่งมีชีวิตอื่นๆ อยู่ ทั้งสัตว์และพืช และเรากำลังสำรวจถึงความสามารถของพวกเรากันอยู่ ว่าจะตรวจจับและตีความเสียงเหล่านี้ในสภาพแวดล้อมที่เป็นธรรมชาติอย่างถึงที่สุดได้อย่างไร” คือคำอธิบายของฮาดานี ถึงสิ่งที่ทีมนักวิจัยกำลังจะศึกษาต่อไป
ลองไปฟังเสียงจากพืชที่นักวิจัยบันทึกไว้ได้ที่: youtu.be
อ้างอิงจาก
