ดวงจันทร์ถูกจัดอยู่ใน ‘สถานที่เฝ้าระวัง ปี 2025’ โดยกองทุนอนุสรณ์สถานโลก (World Monuments Fund หรือ WMF) เนื่องจากอาจถูกคุกคาม จากกิจกรรมบนดวงจันทร์ที่เพิ่มขึ้นอย่างรวดเร็ว นับเป็นครั้งแรกที่สถานที่นอกโลก ได้รับการขึ้นบัญชีดังกล่าว
เป็นเวลาหลายปีแล้ว ที่กองทุนอนุสรณ์สถานโลก–องค์กรไม่แสวงผลกำไร เพื่อการอนุรักษ์สถานที่สำคัญทางวัฒนธรรม ได้ติดตามและเผยแพร่บัญชี ‘สถานที่เฝ้าระวัง’ (World Monuments Watch) โดยทุกๆ สองปี นับตั้งแต่ 1996 WMF จะประกาศรายชื่อแหล่งมรดก ที่ต้องได้รับการปกป้อง เพื่อสร้างความตระหนักรู้ พร้อมทั้งกระตุ้นให้เกิดการอนุรักษ์สถานที่เหล่านั้นอย่างเร่งด่วน
เช่นเดียวกับปี 2025 ที่ WMF ได้ประกาศสถานที่เฝ้าระวัง 25 แห่งทั่วโลก (และนอกโลก) ที่อาจตกอยู่ในความเสี่ยง โดยหนึ่งในสถานที่ที่ได้รับความสนใจอย่างมากคือ ดวงจันทร์
“ความเสี่ยงที่มากขึ้น ท่ามกลางกิจกรรมบนดวงจันทร์ที่เพิ่มขึ้น” เบเนดิกต์ เดอ มงต์ลอร์ (Bénédicte de Montlaur) ประธาน WMF กล่าวถึงสาเหตุที่ดวงจันทร์ถูกขึ้นบัญชีดังกล่าว พร้อมระบุว่ากิจกรรมต่างๆ บนดวงจันทร์นั้น “ดำเนินการ โดยขาดมาตรการอนุรักษ์ที่เหมาะสม” นำไปสู่ความกังวลว่า มรดกสำคัญต่างๆ บนดวงจันทร์อาจถูกปล้น ถูกรื้อถอน หรือเกิดความเสียหาย จากอุตสาหกรรมอวกาศเชิงพาณิชย์ ที่กำลังเติบโต
นอกจากนี้ ดวงจันทร์ยังมีแหล่งมรดก (ซึ่งรวมทั้งวัตถุและสถานที่) หลายรายการ ที่เป็นหลักฐานสะท้อนถึง ประวัติศาสตร์ของมนุษย์บนดวงจันทร์ ซึ่งตามข้อมูลของ WMF แหล่งมรดกต่างๆ บนดวงจันทร์ อาจมีมากกว่า 100 รายการ รวมถึง Tranquility Base–บริเวณที่มนุษย์ไปเหยียบเป็นครั้งแรกในปี 1969 พร้อมกับรอยเท้าของนักบินอวกาศนีล อาร์มสตรอง (Neil Armstrong) และวัตถุอื่นๆ จากภารกิจอะพอลโล 11
“เป็นครั้งแรกที่ดวงจันทร์ถูกรวมอยู่ในรายชื่อสถานที่เฝ้าระวัง” มงต์ลอร์ระบุว่า การขึ้นบัญชีนี้จะป้องกันไม่ให้ดวงจันทร์เกิดความเสียหาย จากกิจกรรมของภาคเอกชนและรัฐบาลในอวกาศ พร้อมทั้ง “ทำให้มั่นใจได้ว่าสิ่งเหล่านี้จะคงอยู่ต่อไป สำหรับคนรุ่นต่อไป”
สำหรับรายชื่ออื่นๆ ส่วนใหญ่เป็นสถานที่ซึ่งอยู่ในเขตขัดแย้ง–อย่างแหล่งมรดกในยูเครนและกาซา สถานที่เสี่ยงต่อวิกฤตการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ ภัยธรรมชาติ จนถึงภาวะนักท่องเที่ยวล้นเมือง
นับตั้งแต่ WMF เริ่มเผยแพร่รายชื่อสถานที่เฝ้าระวัง องค์กรดังกล่าวได้บริจาคเงินกว่า 120 ล้านดอลลาร์ หรือกว่า 4 พันล้านบาท ให้กับโครงการต่างๆ ในสถานที่เฝ้าระวังราว 350 แห่ง ทำให้การขึ้นบัญชีดวงจันทร์ครั้งนี้ ไม่เพียงแต่ทำให้เราตระหนักถึงภัยคุกคามบนดวงจันทร์ แต่ยังสร้างความหวังในการอนุรักษ์แหล่งมรดกสำคัญบนดวงจันทร์อีกด้วย
อ้างอิงจาก
