ช้างแอฟริกันสูงวัย 5 ตัวที่สวนสัตว์โคโลราโดจะยังคงอยู่ที่นั่นต่อไป หลังจากที่ศาลสูงสุดสหรัฐฯ ระบุว่า สัตว์เหล่านี้ไม่มีสิทธิทางกฎหมายที่จะเรียกร้องให้ปล่อยตัวพวกมัน เนื่องจากพวกมันไม่ใช่มนุษย์
เมื่อวันอังคารที่ผ่านมา ศาลฎีกาของรัฐโคโลราโดได้ตัดสินให้ มิสซี คิมบา ลัคกี้ ลูลู และจัมโบ ยังคงต้องอยู่ที่สวนสัตว์ Cheyenne Mountain ในเมืองโคโลราโดสปริงส์ หลังกลุ่มสิทธิสัตว์ The Nonhuman Rights Project (NRP) ยื่นฟ้องในปี 2023 ขอให้ย้ายช้างเหล่านี้ไปยังเขตรักษาพันธุ์ช้าง
กลุ่มนักเคลื่อนไหว ใช้กฎหมาย habeas corpus ซึ่งปกติจะใช้ในการขอให้ศาลตรวจสอบการกักขังบุคคลโดยไม่ชอบด้วยกฎหมาย มาใช้กับช้างทั้ง 5 ตัว โดยพวกเขาระบุว่าช้างเหล่านี้ถูกกักขังอย่างไม่เป็นธรรม
NRP ระบุว่า สัตว์เหล่านี้มีสิทธิในเสรีภาพ เนื่องจากเป็นสัตว์ที่มีความซับซ้อนทางอารมณ์และมีความฉลาด โดยอ้างคำให้การของนักชีววิทยาด้านสัตว์ 7 คน ว่าช้างเป็นสัตว์สังคมที่เคลื่อนไหวได้คล่องตัวสูง มีทักษะทางปัญญาหลายอย่างที่เหมือนกับมนุษย์ เช่น ความเห็นอกเห็นใจและการรับรู้ตนเอง
ดังนั้น เมื่อถูกขังไว้ในสวนสัตว์ ช้างอาจรู้สึกเบื่อหน่ายและเครียด ซึ่งอาจส่งผลให้สมองได้รับความเสียหายได้ โดย NRP ยังระบุว่า ช้างเหล่านี้แสดงอาการว่ามี “บาดแผลทางจิตใจ ความเสียหายของสมอง และความเครียดเรื้อรัง’
ซึ่งสวนสัตว์ Cheyenne Mountain ปฏิเสธข้อกล่าวหา โดยอ้างว่าช้างได้รับการดูแลอย่างดีเยี่ยม และยังเป็นประเด็นที่ได้รับการสนับสนุนจากศาลชั้นต้นอีกด้วย
เพื่อตอบคำถามว่าคำร้องนี้ทำได้จริงหรือเปล่า ศาลสูงของโคโลราโด จึงจะต้องตัดสินว่าช้างสามารถถือเป็น ‘บุคคล’ ตามกฎหมายได้หรือไม่ หากเป็น ช้างก็จะมีสิทธิเสรีภาพเหมือนมนุษย์ และสามารถใช้กฎหมาย habeas corpus ได้ แต่สุดท้ายแล้ว ศาลก็ตัดสินว่าช้างไม่ได้มีสถานะบุคคตามกฎหมาย
มาเรีย เบอร์เคนคอตเตอร์ (Maria Berkenkotter) ผู้พิพากษาศาลฎีกาของรัฐกล่าวเสริมในการตัดสินของเธอว่า ยังไงช้างก็ไม่มีสถานะบุคคล “ไม่ว่าช้างจะมีสติปัญญา จิตวิทยา หรือสังคมที่ซับซ้อนเพียงใดก็ตาม” แม้ช้างแอฟริกันสูงวัยทั้ง 5 เชือกนั้นสง่างาม แต่ศาลก็ไม่สามารถตัดสินให้ยื่นคำร้องได้อยู่ดี
หลังจากคำตัดสินของศาลสูง สวนสัตว์ Cheyenne Mountain เรียกคดีของ NRP ว่า ‘ไร้สาระ’ และกล่าวว่าคดีนี้ทำให้สวนสัตว์สิ้นเปลืองทั้งเวลาและเงิน
สวนสัตว์กล่าวหาว่า NRP ใช้ระบบศาลบังหน้าเพื่อหาเงินบริจาค และอ้างว่าเป้าหมายของกลุ่มคือ “บิดเบือนความจริงเพื่อให้ผู้คนบริจาคเงินให้กับองค์กรของตน โดยเผยแพร่คดีในศาลเพื่อสร้างความฮือฮาอย่างต่อเนื่อง พร้อมกับการเรียกร้องอย่างไม่หยุดยั้งให้ผู้สนับสนุนบริจาคเงิน”
ด้าน NRP แสดงความเห็นต่อคำตัดสินว่า “ยังคงความไม่ยุติธรรมอย่างชัดเจน โดยระบุว่า หากบุคคลใดไม่ใช่มนุษย์ พวกเขาก็ไม่มีสิทธิในเสรีภาพ”
“เช่นเดียวกับขบวนการเรียกร้องความยุติธรรมทางสังคมอื่นๆ การสูญเสียในช่วงแรกเกิดขึ้นได้เมื่อเราท้าทายสถานะเดิมที่หยั่งรากลึก ซึ่งทำให้มิสซี คิมบา ลัคกี้ ลูลู และจัมโบต้องทนทุกข์ทั้งทางจิตใจและร่างกายตลอดชีวิต” กลุ่ม NRP กล่าวในแถลงการณ์
นี่ไม่ใช่ครั้งแรกที่ NRP มีความพยายามในการขอให้ปล่อยช้างออกจากสวนสัตว์ โดยในปี 2022 เจ้าช้างแฮปปี้ ก็ได้รับคำตัดสินจากศาลให้อยู่ในสวนสัตว์บรองซ์ในนิวยอร์กต่อไป ด้วยเหตุผลว่าช้างตัวนี้ไม่ใช่บุคคลตามกฎหมายเช่นกัน
อ้างอิงจาก
https://www.bbc.com/news/articles/c15znkk12xjo
https://www.reuters.com/legal/elephants-cannot-sue-get-out-zoo-colorados-top-court-rules-2025-01-22/
#ช้าง #สิทธิสัตว์ #สหรัฐอเมริกา #TheMATTER