“ที่เขาบ่น ที่เขางี่เง่า ที่เขาบ่น ที่เขางี่เง่า” เคยสงสัยกันไหมนะว่าทำไมเราถึงขี้บ่น และกลายเป็นคนที่บ่นในสิ่งต่างๆ อยู่เสมอ? เราจะเข้าใจพฤติกรรมการบ่นได้ยังไงบ้างนะ?
บทความชื่อ ‘The Three Types of Complaining’ ในเว็บไซต์ Psychology Today ได้อธิบายถึงการบ่นผ่านมุมมองด้านจิตวิทยาเอาไว้ว่า จริงๆ แล้วนักวิชาการก็ได้ศึกษาถึงการบ่นกันมาพอสมควร ทั้งหาเหตุผลว่า ทำไมเราถึงบ่น เราจะบ่นกันเมื่อไหร่ และการบ่นจะเกิดขึ้นในบริบทไหนบ้าง?
โดยเบื้องต้นเลย ซึ่งน่าจะเป็นสิ่งที่หลายคนรู้อยู่แล้วก็คือ การบ่นนั้นสามารถเข้าใจได้ง่ายๆ ว่า หมายถึงการสื่อสารความรู้สึกไม่พอใจของเราออกไป และมันมักจะเกิดขึ้นในกรณีที่คนสองคน (หรือมากกว่านั้น) ไม่พอใจในพฤติกรรมของกันและกัน
แต่เหตุผลในเบื้องลึกกว่านั้นล่ะมีไหม? คำตอบคือ “มี” นะ
นักจิตวิทยา ระบุว่า การบ่นนั้นเกิดขึ้นในบริบทที่เกิดเหตุการณ์ด้านลบขึ้นมา โดยสถานการณ์นั้นมันไม่ได้เป็นไปตามที่เราคาดหวัง หรือพูดในอีกทางหนึ่งได้ว่า ‘การบ่น’ กับ ‘ความคาดหวัง’ นั้นค่อนข้างสัมพันธ์กันพอสมควร เช่น เราบ่นว่าทำไมหนังเรื่องที่เพิ่งดูมันแย่ เพราะเราอาจจะตั้งความหวังนั้นเอาไว้ก่อนแล้วพอควร
ทั้งนี้การบ่นหรือคนชอบบ่นยังแบ่งได้อยู่ 3 รูปแบบเป็นอย่างน้อย รูปแบบแรกคือ คนที่บ่นแบบที่ไม่เคยพอใจในอะไรสักอย่าง นักจิตวิทยาเรียกกลุ่มนี้ว่า ‘chronic complainers’ ซึ่งรูปแบบนี้ดูจะรุนแรงสุด เพราะบ่นทุกอย่างไปแบบไม่มีทิศทางอะไรเลย
ส่วนนักบ่นอีกแบบคือ ‘venting’ โดยในรูปแบบนี้จะเป็นคนที่มี ‘วาระ’ ในการบ่นมากกว่าแบบแรก คือไม่ได้บ่นไปเสียทุกอย่าง แต่ก็ยังให้สิ่งที่ตัวเองจะสื่อไปถึงอีกฝ่าย อย่างไรก็ดี เขาก็ยังสามารถเปิดรับความเห็นอกเห็นใจจากอีกฝ่ายมากกว่าด้วย
ถึงอย่างนั้น การบ่นมันก็มีข้อดีอยู่ด้วยเหมือนกันนะ โดยการบ่นในแบบที่สามคือ ‘instrumental complaint’ ที่เป็นการบ่นเพื่อให้เกิดการแก้ปัญหา (problem solving) คือรู้ข้อจำกัดในตัวเองและผู้ฟังด้วยว่ารับได้แค่ไหน
อย่างไรก็ดี ก็มีคนที่แนะนำเหมือนกันว่า ถ้าจะให้การบ่นได้ผลดี อาจจะต้องตั้งต้นให้บ่นอย่างมีขอบเขต รู้ประเด็น และเป้าหมายเพื่อให้สิ่งที่เราบ่นออกไปนั้นได้รับการแก้ไข รวมถึงไม่บ่นซ้ำๆ เดิมๆ จนทำให้ความรู้สึกอีกฝ่ายไม่สนใจในสิ่งที่เราอยากบอก
อ้างอิงจาก
https://www.psychologytoday.com/intl/blog/significant-results/201706/the-three-types-complaining
#Brief #TheMATTER
