กระแส Y2K กลับมาฮิตต่อเนื่องตั้งแต่ปลายปี 2022 ข้ามยาวมาถึงต้นปี 2023 และถ้าพูดถึงหนึ่งในภาพยนตร์เรื่องดังจากยุคนั้นก็ต้องมีหนังญี่ปุ่น All About Lily Chou-Chou (2001) อันมีองค์ประกอบของความ Y2K อย่างเต็มเปี่ยม ไม่ว่าจะเนื้อหาที่ว่าด้วยอินเทอร์เน็ต ความสัมพันธ์ในโลกออนไลน์ หรือการเป็นหนังญี่ปุ่นเรื่องแรกๆ ที่ถ่ายด้วยกล้องดิจิทัลทั้งเรื่อง ทว่าแม้ผลงานเรื่องนี้จะออกมา 20 กว่าปีที่แล้ว ทุกวันนี้มันก็ยังถูกพูดถึงอยู่เรื่อยๆ และกลายเป็นกระแสอีกครั้งเมื่อหนังกำลังจะมาฉายทางสตรีมมิงเจ้าดังอย่าง Netflix ในเดือนกุมภาพันธ์ 2023
ผู้เขียนเลยขออาสาพาไปไล่เรียงถึงการเดินทางร่วม 2 ทศวรรษของ All About Lily Chou-Chou ว่าเหตุใดมันถึงกลายเป็นหนังที่ไม่เคยหลุดจากกระแส ผู้คนทั่วโลกต่างยกให้มันเป็นดวงใจ หลายคนบอกว่ามันคือหนังที่ ‘เปลี่ยนชีวิต’ แม้พวกเขาจะเห็นตรงกันว่านี่คือหนังสุดดาร์กที่บีบหัวใจจนไม่ขอดูซ้ำเป็นรอบที่ 2 (ตัวอย่างหนัง https://www.youtube.com/watch?v=BWT7nFQBvjY )
ประวัติศาสตร์สาธารณะของ All About Lily Chou-Chou
จุดเริ่มต้นของ All About Lily Chou-Chou เกิดจากผู้กำกับ ชุนจิ อิวาอิ (เจ้าของผลงานอย่าง Love Letter และ April Story) เริ่มทดลองเขียนนิยายออนไลน์ทางเว็บบอร์ด และให้คนอ่านสามารถเข้ามาตอบข้อความหรือช่วยกันแต่งเรื่องต่อได้ เมื่อมีวัตถุดิบพอสมควร อิวาอิก็ปิดเว็บบอร์ดและเริ่มถ่ายทำภาพยนตร์
เนื้อเรื่องของ All About Lily Chou-Chou ว่าด้วยยูอิจิ เด็กหนุ่มวัย 14 ปีที่คลั่งไคล้นักร้องสาวลึกลับนามว่า ‘ลิลี่ ชูชู’ ในโลกอินเทอร์เน็ต ยูอิจิคือยูสเซอร์ผู้รู้ลึกเรื่องลิลี่ แต่ในโลกความจริงเขาคือเด็กมัธยมที่ถูกบูลลี่ หนังออกฉายครั้งแรกในญี่ปุ่นเมื่อ 6 ตุลาคม 2001 ทำรายได้สัปดาห์แรกไปราว 514 ล้านเยน ส่วนในต่างประเทศได้ฉาย ณ เทศกาลภาพยนตร์โตรอนโต้และเบอร์ลิน เสียงตอบรับจากนักวิจารณ์ค่อนข้างเป็นบวก โดยเฉพาะการนำเสนอความโหดร้ายแต่งดงาม และโครงสร้างการเล่าเรื่องอันสับสนทว่าร้อยเรียงอย่างประณีตราวบทกวี
ในช่วงต้นยุค 2000s ที่ยังไม่มีอินเทอร์เน็ตความเร็วสูงและบริการสตรีมมิ่ง นักดูหนังชาวไทยได้ชม All About Lily Chou-Chou จากวิดีโอหรือวีซีดีผี (ช่วงนั้นดีวีดียังไม่เป็นที่แพร่หลาย) หนังเป็นกระแสปากต่อปากพอสมควรทั้งในหมู่นักดูหนังนอกกระแส, ผู้ที่ชื่นชอบหนังญี่ปุ่น ไปจนถึงคนดูหนังทั่วไป ช่วงปี 2003-2004 จึงมีกระทู้โพสต์ถึงหนังเรื่องนี้ในเว็บพันทิปเป็นระยะ
หนังได้ฉายโรงในไทยอย่างเป็นทางการเมื่อ 10 กุมภาพันธ์ 2005 ที่ลิโด้ ในชื่อไทยว่า ‘ลิลี่ ชูชู แด่เธอตลอดไป’ ทำให้หนังยิ่งเป็นที่พูดถึงในวงกว้างขึ้นไปอีก มีกระทู้อินเทอร์เน็ตมากมายเกี่ยวกับหนังเรื่องนี้ ไม่ว่าจะความหดหู่ของหนัง, ข้อสงสัยในเนื้อหาบางตอน, การถกเถียงถึงการกระทำของตัวละคร ไปจนถึงการถามหาเพลงประกอบ ดนตรีประกอบในหนัง ในยุคที่ยังไม่มีบริการสตรีมมิ่งเพลง การจะหาซาวด์แทร็กหนังเรื่องนี้มาฟังต้องซื้อซีดีเถื่อน หรือโหลดMP3
ต่อมา All About Lily Chou-Chou ได้ออกแผ่นลิขสิทธิ์ทั้งวีซีดีและดีวีดีในไทย แต่ก็มีดราม่าว่าฉบับวีซีดีนั้นได้ตัดทอนเนื้อหาช่วงท่องเที่ยวเกาะโอกินาว่าออกไปราว 30 นาทีอย่างไม่ทราบสาเหตุ ส่วนแผ่นบลูเรย์ออกวางขายในญี่ปุ่นปี 2012 และบลูเรย์ฉบับซับไตเติ้ลภาษาอังกฤษเพิ่งจะวางจำหน่ายทางการในสหรัฐอเมริกาเมื่อปี 2019 นี่เอง
ตั้งแต่ทศวรรษ 2010s เป็นต้นมา ผู้คนสามารถเข้าถึง All About Lily Chou-Chou ได้ง่ายขึ้น จนกลายเป็นหนังที่ถูกพูดถึงในโซเชียลมีเดียอย่างไม่ขาดสาย มีกระทู้พูดคุยถึงหนังใน Reddit อย่างต่อเนื่อง, ยูสเซอร์ทวิตเตอร์แคปภาพจากหนังมาโพสต์กันแทบทุกวัน ส่วนในไทยก็มีโพสต์รีวิว/บรรยายความรู้สึกต่อหนังทางเฟซบุ๊กให้เห็นอยู่เนืองๆ หรือกระทั่งเหล่ายูทูบเบอร์ไทยยังทำคลิปสปอยล์หนังเรื่องนี้ (นั่นแปลว่ามันแมสแล้ว!) ผู้เขียนคิดว่าสาเหตุที่หนังยังเข้าไปประทับอยู่ในใจผู้คน ไม่ได้จมหายไปตามกระแสกาลเวลา อาจเป็นเพราะ
- หดหู่แบบป๊อปๆ: แม้ All About Lily Chou-Chou จะขึ้นชื่อเรื่องความระทมขนาดไหน แต่ปฏิเสธไม่ได้ว่าความโหดร้ายต่างๆ นานาถูกนำเสนอออกมาอย่างน่าดึงดูดใจ ไม่ว่าจะการถ่ายภาพแบบฟุ้งแสงในหลายฉาก อันเป็นลายเซ็นของ โนโบรุ ชิโนดะ ตากล้องผู้ถ่ายหนัง (เขาเสียชีวิตเมื่อปี 2004), การใช้เพลงในหนัง ทั้งเพลงของ ลิลี่ ชูชู ที่เป็นเพลงติดหูง่าย, เพลงคลาสสิกของ โคลด เดอบุสซี และสำคัญที่สุดคือภาพพระเอกยืนฟังเพลงท่ามกลางทุ่งข้าวเขียวขจีอันเป็นภาพจำของเรื่อง อาจกล่าวได้ว่าขณะที่เนื้อหาของหนังมันแสนจะมืดหม่น แต่ ‘ภาพ’และ ‘เสียง’ ของหนังนั้นช่างสวยงามเหลือเกิน
- โลกออนไลน์แสนดราม่า: ปมปัญหาอย่างหนึ่งในหนังเกิดขึ้นจาก ‘ความนิรนาม’ ในโลกอินเทอร์เน็ต ซึ่งแม้จะสร้างขึ้นตั้งแต่ 20 ปีที่แล้ว เอามาดูใหม่ในวันนี้มันก็ยังร่วมสมัย เพราะทุกวันนี้เรามักเจอเรื่องประเภทถูกแอคหลุมเอาเราไปแขวนในทวิตเตอร์, ตัวเราเองบางทีก็ต้องสร้างแอคเคาต์อวตารด้วยเหตุผลต่างๆ นานา หรือปัญหาเชิงอัตลักษณ์ของพระเอกที่ตัวตนของเขาใน ‘โลกจริง’ กับ ‘โลกเสมือน’ แตกต่างกันอย่างสิ้นเชิงก็เป็นสิ่งที่เราอินได้ มีคนมากมายหรือกระทั่งตัวเราที่คาแรกเตอร์ในชีวิตจริงกับในเน็ตแตกต่างกันแบบฟ้ากับเหว
- วัยรุ่นว้าวุ่น : ไม่ว่าจะวัยรุ่นเจนไหน จะเจนที่เล่นหมากเก็บหรือสมาร์ตโฟน วัยรุ่นทุกเจนมักมีปัญหาร่วมคล้ายกันคือ มีความสนใจ (หรือหมกมุ่น) ในอะไรบางอย่างที่หลายครั้งคนรอบข้างไม่เข้าใจ, มีปัญหาการเข้ากับเพื่อนฝูง ครอบครัว หรือสังคมส่วนใหญ่, รู้สึกสับสนค้นหาตัวตนไม่เจอ ฯลฯ
ซึ่ง All About Lily Chou-Chou นำเสนอภาพเหล่านี้ไว้อย่างชัดเจนและครบถ้วน จึงไม่น่าแปลกใจที่มันจะ ‘ทำงาน’ กับคนดูหนังรุ่นใหม่ๆ ต่อไปอย่างไม่รู้จบ
ในวาระที่ All About Lily Chou-Chou ออกฉายครบรอบ 20 ปี ช่วงปี 2021-2022 จึงมีอีเวนต์พิเศษมากมาย ไม่ว่าจะการฉายหนังในฉบับรีมาสเตอร์เป็นดิจิทัล, การรวมตัวพูดคุยกันระหว่างผู้กำกับและเหล่านักแสดงนำ ไปจนถึงการแสดงคอนเสิร์ตเพลงที่ประกอบหนัง
ภาพยนตร์เรื่อง After Yang (2021) อันว่าด้วยมนุษย์ที่มีสมาชิกครอบครัวเป็นหุ่นเอไอ ได้ทรีบิวต์ถึง All About Lily Chou-Chouอย่างชัดเจน อาทิ มีตัวละครใส่เสื้อที่สกรีนคำว่า Lily Chou-Chou หรือหนังเลือกจบด้วยเพลง Glide (เวอร์ชันคัฟเวอร์โดยนักร้องสาว Mitski) ซึ่งเป็นเพลงดังจากหนัง All About Lily Chou-Chou
All About Lily Chou-Chou ได้กลับมาฉายโรงในไทยอีกครั้งที่โรงภาพยนตร์ House Samyan ในเดือนกรกฎาคม 2022 โดยฉายทั้งระบบฟิล์ม 35 มม. (ที่คุณภาพของภาพไม่สู้ดีนักเพราะฟิล์มเก่ามากแล้ว) และระบบดิจทัล (DCP – Digital Cinema Package) ที่ภาพคมชัดกว่าเดิมมาก รวมถึงแก้ไขซับไตเติ้ลภาษาไทยใหม่ด้วย
All About Lily Chou-Chou จะเริ่มฉายทาง Netflix 11 กุมภาพันธ์ 2023 โดยช่วงแรกเรื่องย่อมีความผิดพลาด (เช่น การระบุว่าเป็น ‘ซีรีส์’ แทนที่จะเป็น ‘ภาพยนตร์’ หรือการเขียนว่าพระเอกมาจากโอกินาวะ ทั้งที่จริงๆ มันคือสถานที่ที่พระเอกกับเพื่อนๆ ไปท่องเที่ยวกัน) แต่ต่อมาทาง Netflix ก็ได้แก้ไขเรื่องย่อใหม่
ประวัติศาสตร์ส่วนตัวของผู้เขียนต่อ All About Lily Chou-Chou
อันที่จริงผู้เขียนรู้สึกเขินอายอยู่บ้างที่จะเล่าเรื่องส่วนตัวเหล่านี้ หากคิดว่ามันเป็นเกร็ดเล็กเกร็ดน้อยที่ผู้คนที่ชื่นชอบหรือเคยดู All About Lily Chou-Chou อาจสนใจ เลยขออนุญาตเล่าสู่กันฟังนะครับ
ผู้เขียนคลั่งไคล้ All About Lily Chou-Chou มากในระดับที่ด้นด้นไปยังทุ่งข้าวในใช้ถ่ายทำในหนัง (แฟนๆ มักเรียกกันว่า ‘ทุ่งอีเธอร์’ โดยอีเธอร์เป็นคำศัพท์เฉพาะในหนัง หมายถึงพลังงานที่อยู่ในเพลงของ ลิลี่ ชูชู) โดยทุ่งข้าวนี้อยู่ ณ เมืองอาชิคางะ จังหวัดโทจิกิ ห่างจากโตเกียวประมาณ 1 ชั่วโมงกว่า ผู้เขียนไปยังทุ่งข้าวนี้ครั้งล่าสุดเมื่อปี 2015 และรู้สึกขนลุกมาก เพราะทุกอย่างยังคงสภาพเดิม ไม่ต่างจากในหนังเลย อย่างไรก็ดี การเดินจากสถานีไปทุ่งข้าวค่อนข้างไกล เหมาะสำหรับพวกคนหาทำเท่านั้น (ฮา)
รุ่นน้องของผู้เขียนท่านหนึ่งทำงานเป็นล่ามภาษาไทย-ญี่ปุ่นตามกองถ่ายภาพยนตร์และโฆษณา ครั้งหนึ่งเธอเดินทางไปทำงานที่ญี่ปุ่นและเจอกับโปรดิวเซอร์ที่รู้จักกับผู้กำกับ ชุนจิ อิวาอิ เธอพยายามให้โปรดิวเซอร์นัดเจอกับอิวาอิให้หน่อย เพราะอยากขอลายเซ็นอิวาอิมาฝากผู้เขียน แต่ช่วงนั้นคุณอิวาอิติดงานพอดี เลยโทรศัพท์คุยกับรุ่นน้องแทน พอเธอเล่าให้ฟังว่ามีนักดูหนังชาวไทยไปตามรอยทุ่งอีเธอร์ คุณอิวาอิดูอึ้งพอควร แต่ก็ฝากขอบคุณมา
หลายปีต่อมา หนึ่งในนักแสดงหญิงเรื่อง All About Lily Chou-Chou มาถ่ายทำโฆษณาที่ประเทศไทย รุ่นน้องคนเดิมทำงานเป็นล่ามดูแลเธอ แน่นอนว่ารุ่นน้องก็เล่าให้นักแสดงคนนี้ฟังถึงวีรกรรมของผู้เขียนที่ถ่อไปทุ่งอีเธอร์ นักแสดงหญิงตกใจจนอุทานออกมาว่า “ป่านนี้แล้ว ยังอุตส่าห์มีคนไปอีกนะคะ” (ไม่แน่ใจเหมือนกันว่าพูดด้วยน้ำเสียงชื่นชมหรือกลัว) แต่เธอพูดถึง All About Lily Chou-Chou ว่า “เป็นหนังที่น่ากลัว แต่ก็ประทับใจจนลืมไม่ลง”
วันหนึ่งขณะอยู่ในร้านสะดวกซื้อ ผู้เขียนสังเกตว่าผู้หญิงที่ต่อแถวข้างหน้าใช้ล็อคสกรีนมือถือเป็นรูปทุ่งอีเธอร์จาก All About Lily Chou-Chou เลยลองถามเธอว่าชอบหนังเรื่องนี้เหรอครับ เราพูดคุยถูกคอ แลกไลน์ ออกเดต คบหากัน แล้วก็เลิกรากันไปในที่สุด ทุกวันนี้เราสองคนไม่ได้ติดต่อกันอีกต่อไปแล้ว เมื่อเวลาผ่านไปผู้เขียนก็ยิ่งลืมเลือนเรื่องราวของเธอมากขึ้นทุกที (เธอเองก็คงเช่นกัน) แต่สิ่งหนึ่งที่จำได้แม่นยำคือตลอดการใช้เวลาร่วมกัน เธอไม่เคยเปลี่ยนรูปล็อคสกรีนทุ่งอีเธอร์ของเธอเลย
