ตั้งแต่เมื่อไหร่ก็ไม่รู้ที่การดูคอนเสิร์ตกลายเป็นสิ่งสำคัญที่สร้างบางสิ่งบางอย่าง และเป็นแหล่งกำเนิดของแรงบันดาลใจที่ประกอบร่างหลายสิ่งหลายอย่างให้โลกใบนี้
17 ปีให้หลังมานี้ โลกดนตรีกำลังมีปรากฏการณ์ใหม่ที่น่าตื่นเต้นเกิดขึ้น คือรายการโชว์ดนตรีที่เกิดขึ้นโดยมีฉากหลังเป็นโต๊ะทำงานเล็กๆ โชว์นั้นออกอากาศในทุกแพลตฟอร์มของ NPR Music ทั้งในช่องยูทูป, พอดแคสต์ และเว็บไซต์
รายการโชว์ดนตรีนั้น ชื่อว่า…Tiny Desk Concert
รายการนี้ก่อตั้งมาตั้งแต่ปี 2008 แบบไม่ได้ตั้งใจ ไม่ได้วางแผนล่วงหน้า แต่เหตุการณ์มันพาไปเอง เริ่มจาก บ็อบ บอยเล็น (Bob Boilen) และ สตีเฟน ทอมป์สัน (Stephen Thompson) ขณะนั้นทั้งสองทำงานที่ NPR (National Public Radio) อเมริกา
บ็อบกับสตีเฟนไปดูโชว์ดนตรีในเมืองออสติน เท็กซัส หนึ่งในโชว์ดนตรีที่ตั้งใจไปดูแสดงในบาร์แห่งหนึ่งซึ่งก็มีโชว์ดนตรีด้วย และมีทีวีที่เปิดดูเกมแข่งบาสไปด้วย ว่าง่ายๆ คือ นักร้องก็ร้องไป คนดูดนตรีก็ดูไป คนเชียร์บาสก็เชียร์ไป ทั้งหมดนี้นั่งอยู่ในบาร์เดียวกันนั่นแหละ
ไม่บอกก็รู้แล้วใช่ไหมว่านี่คือหายนะของศิลปินที่กำลังโชว์ร้องเพลงอยู่บนเวที ศิลปินคนนั้นชื่อลอรา กิ๊บสัน (Laura Gibson) ลอราให้สัมภาษณ์ทีหลังว่าเธอแทบอยากจะร้องไห้เลยล่ะวันนั้น ลอราบอกว่าเธอร้องเพลงด้วยความรู้สึกว่าแทบไม่มีใครได้ยินเธอเลย
แต่สตีเฟนและบ็อบได้ยิน…
(จริงๆ ก็ไม่ค่อยได้ยินหรอก แต่สตีเฟนและบ็อบอยากได้ยินเธอเล่นดนตรีและร้องสดจริงๆ น่ะ)
สตีเฟนจึงพูดทีเล่นทีจริงกับลอราในวันนั้นว่า “คุณน่าจะมาเล่นคอนเสิร์ตที่ออฟฟิศเราแทนที่จะเล่นที่นี่นะ”
สามสัปดาห์ให้หลัง ลอรามาที่ออฟฟิศของ NPR พร้อมกีต้าร์ 1 ตัว ทีมงาน NPR ก็จัดแจงตั้งไมค์ตั้งกล้องแบบง่ายๆให้ลอราโชว์เล่นกีต้าร์ ร้องเพลง มีพนักงานใน NPR มายืนดูและปรบมือให้ บรรยากาศเหมือนมีเพื่อนที่เล่นกีต้าร์เก่ง ร้องเพลงเพราะมาเยี่ยมที่ออฟฟิศ แล้วลอราก็ร้องเพลงเล่นกีต้าร์ให้ฟัง 4 เพลง
โชว์นั้นถูกกล้องวิดิโอบันทึกไว้และโพสต์ลงบนแพลตฟอร์มของ NPR Music และนั่นคือจุดเริ่มต้นของปรากฏการณ์ Tiny Desk Concerts คอนเสิร์ตที่ถึงแม้จะไม่ได้ค่าตัว แต่ศิลปินไหนๆ ก็อยากจะมาโชว์ที่นี่สักครั้ง
แล้วรายการ Tiny Desk Concerts นี้พิเศษกว่าคนอื่นเขายังไง ทำไมศิลปินระดับโลก ทั้งคนที่เคยได้แกรมมี่ มีเพลงบนบิลบอร์ด ไปจนถึงศิลปินอินดี้วงเล็กๆ ต่างอยากมาจัดโชว์ที่โต๊ะเล็กๆ แห่งนี้สักครั้ง เสมือนกับว่ามันเป็นเมกกะแห่งวงการดนตรีที่ต้องมาให้ถึงในช่วงชีวิตการเป็นศิลปิน
เราคิดว่าคนที่จะรู้จักโชว์นี้ดีที่สุด อยู่กับมันมายาวนานที่สุด น่าจะให้คำตอบได้ดีที่สุด และคนคนนั้นคือ บ็อบ บอยเล็น ผู้ก่อตั้งโชว์ Tiny Desk Concert และอดีตผู้อำนวยการโชว์ Tiny Desk Concerts ซึ่งปัจจุบันบ็อบเกษียณแล้วแต่ยังคงจัดรายการวิทยุทุกวันพุธตอนเช้าที่ TakomaRadio ชื่อช่วงว่า My Tiny Morning Show
เราได้มีโอกาสคุยกับบ็อบในเวลา 9 โมงเช้าของวันพฤหัสวันหนึ่ง
ทำไมตั้งชื่อโชว์ว่า Tiny Desk Concerts?
ชีวิตผมผูกพันกับชื่อนี้ ผมเคยมีวงดนตรีชื่อ Tiny Desk Unit ช่วงประมาณยุค 70 นู่น พอลอรา มาโชว์ที่ NPR ผมและสตีเฟนอัดวิดิโอของลอราไว้ แล้วกำลังจะโพสต์วิดิโอนั้นลงไปใน NPR ก็มีคนเสนอขึ้นมาว่า ไหนๆ ผมก็มีชื่อ Tiny Desk วนเวียนอยู่ในชีวิตอยู่แล้ว และลอราก็นั่งเล่นกีต้าร์ที่โต๊ะทำงานผม เราเลยตั้งชื่อโชว์นี้ว่า Tiny Desk
แปลว่าโต๊ะทำงานที่เป็นฉากหลังนั่น คือโต๊ะทำงานของคุณหรอ?
ใช่ครับ NPR มีการย้ายออฟฟิศด้วยนะครับในปี 2013 ขนาดของโต๊ะผมก็ใหญ่ขึ้น แต่เวลาจะถ่ายโชว์ก็ใช้โต๊ะทำงานผมอยู่ดี เวลามีศิลปินมาถ่าย ผมต้องยกคอมไปทำงานที่อื่น หลีกทางให้คนที่จะมาโชว์ครับ
เราไม่เคยเห็นภาพคนดูที่ได้ชม Tiny Desk แบบสดๆ เลย ในห้องที่คุณใช้ถ่ายทำ จุคนดูได้เท่าไหร่?
เต็มที่ก็สัก 100 กว่าคนครับ แต่โดยปกติจะมีคนดูสักประมาณ 50-80 คน ซึ่งก็เป็นพนักงานของ NPR นี่แหละ ถ้ากล้องหันไปที่คนดูคุณจะเห็นว่าบางคนหูก็นั่งฟังโชว์ไปด้วย มือก็ต้องพิมพ์งานไปด้วย เพราะเดดไลน์ส่งงานมันงวดเข้ามาแล้ว ส่วนบางโชว์ที่คนมาดูเยอะๆ เพราะศิลปินเขาพาญาติ พาครอบครัว พาเพื่อนมาดูเยอะ คนดูเลยเยอะตามไปด้วย
คุณมีวิธีการเลือกศิลปินมาโชว์ที่ Tiny Desk ยังไง?
บางส่วนมาจากผม แต่ส่วนใหญ๋มาจากพนักงานของ NPR ครับ เราต้องการแสดงให้เห็นรสนิยมทางดนตรีของพนักงานที่นี่ว่าแต่ละคนมีเทสต์ยังไงบ้าง วิธีการก็ง่ายๆ ถ้าพนักงาน NPR คนไหนชอบศิลปินคนใด ก็เดินเข้ามาบอกผมเลยว่าชอบศิลปินคนนี้ อธิบายให้ผมฟังหน่อยว่าทำไมถึงชอบ ทำไมศิลปินคนนี้ควรต้องมาโชว์ที่ Tiny Desk
ถ้าเขาสามารถโชว์ให้ผมเห็นได้ว่าเขาชอบศิลปินคนนี้เพราะเหตุผลบางสิ่งบางอย่างจริงๆ เราก็จะเชิญเขามา ผมไม่เคยคิดจะเชิญศิลปินคนไหนมาเพียงเพราะเห็นว่า เราจะได้ยอดวิวที่สูง เราจะได้ฟีดแบคแรงๆจากคนดูเลยครับ เราไม่เคยมีความคิดแบบนั้นเลย
แล้วถ้ามีพนักงาน NPR เพียงไม่กี่คนชอบศิลปินคนนั้นล่ะ คุณจะยังเชิญศิลปินคนนั้นมาไหม?
ต่อให้มีพนักงาน NPR เพียงแค่คนเดียวชอบศิลปินคนนั้น แต่ เขา/เธอ ชอบศิลปินคนนั้นมากจริงๆ ผมก็เชิญมาครับ
คุณคิดว่าอะไรทำให้ Tiny Desk พิเศษ?
เราอยากให้คนดูได้เห็นสิ่งที่เขาไม่เคยได้เห็นศิลปินทำที่ไหนมาก่อน สักประมาณ 85-90% ของโชว์ถูกถ่ายแบบลองเทค ครั้งเดียวจบ ไม่มีตัด ไม่มีคัท อาจจะมีข้อผิดพลาดอะไรเล็กๆ น้อยๆ นิดหน่อย ระหว่างโชว์ แต่มันคือธรรมชาติ มันคือเสน่ห์ของโชว์ดนตรี
ไมค์ที่เราใช้ เราจะตั้งไมค์ให้ไม่บังหน้าศิลปิน คนดูจะได้เห็นหน้า ปาก การขยับของทุกส่วนบนใบหน้าของศิลปินทั้งหมด หรือถ้าคุณได้ดูตอนที่ T-Pain มาโชว์ คุณจะเห็นว่าเขาไม่ได้ใช้ออโต้จูนเลยครับ เพราะเราไม่อนุญาตให้ใช้ แล้วผลก็ออกมาย่างที่เห็น คือหลังจากนั้นถ้า T-Pain ไปโชว์ที่ไหนแล้วใช้เซทติ้งแบบนี้ เขาจะเรียกว่าโชว์แบบ Tiny Desk
คุณเคยคาดหวังไหมว่า Tiny Desk จะกลายเป็นปรากฏการณ์และมาไกลขนาดนี้?
แน่นอนว่าไม่เคยเลยครับ ผมไม่เคยคิดว่าวันที่ลอรามาที่ NPR จะเป็นจุดเริ่มต้นของสิ่งทั้งหมดที่คุณเห็น ณ ตอนนี้เลย
ต้นเหตุอาจเกิดจากความบังเอิญ แต่เราคงได้เห็นแล้วว่าความบังเอิญทั้งหมดนั้นกำลังก่อให้เกิดบางสิ่งบางอย่างกับวงการโชว์ดนตรี ทั้งความเรียล ความไม่เพอเฟ็กต์ที่บางครั้งก็ดูสมบูรณ์แบบดี และอาจจะกำลังทำให้เกิดอีกหลายสิ่งหลายอย่างขึ้นอีกในอนาคตของวงการเพลงก็เป็นได้
