การสูญเสียคนที่เรารักเป็นสิ่งแสนยากที่เราต่างต้องเผชิญ วันที่ 13 ตุลาคม พ.ศ. 2559 เป็นอีกหนึ่งวันที่พสกนิกรชาวไทยต่างโศกเศร้าและรำลึกนึกถึงการเสด็จสวรรคตพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวภูมิพลอดุลยเดชฯ
เราต่างรู้ว่าชีวิตคนเราแสนสั้น การจากลาและการสูญเสียเป็นธรรมดาโลก เป็นสิ่งที่เราทุกคนต้องเผชิญ แต่ในทางความรู้สึกแล้ว การรับมือกับความสูญเสีย การที่วันหนึ่งเราต้องจ้องมองไปยังข้าวของและพื้นที่ที่เคยมีอีกชีวิต อีกลมหายใจที่สำคัญกับเราอยู่ ในวันที่อีกลมหายใจมลายหายเป็นอื่น
วันที่ใครอีกคนหายไปจากชีวิตและความเศร้าถาโถมใส่ เราอาจลืมไปว่าไม่ได้มีเพียงเราเท่านั้นที่ต้องบอกลา ‘หนังสือ’ จึงเป็นเพื่อนสำคัญที่เราสามารถหยิบขึ้นมาอ่าน ให้เราได้แบ่งปัน รับรู้ เรียนรู้และอาจช่วยซึมซับรับรู้ความเศร้าของเราด้วยได้ การอ่าน คือ การปล่อยตัวเราไปสู่ประสบการณ์และเรื่องเล่าของคนอื่น เรื่องเล่าที่บอกเราว่าเราไม่ได้สูญสลายอยู่คนเดียว เรื่องเล่าที่บอกว่าสุดท้ายคนที่อยู่จะต้องรอด ในที่สุดเราจะอยู่ได้ วันหนึ่งเราจะเข้าใจ เยียวยา และผ่านพ้นความโศกเศร้าไปได้
A Grief Observed – C.S. Lewis
งานเขียนระดับคลาสสิก จากความรู้สึกที่เข้มข้นของ ซี. เอส. ลูอิส A Grief Observed เป็นงานเขียนที่ลูอิสเขียนขึ้นหลังสูญเสียภรรยาอันเป็นที่รัก ผลงานรวมจดหมายชุดนี้ถือเป็นหนึ่งในงานเขียนที่ดีที่สุด ตรงไปตรงมา และเข้มข้นรุนแรงที่สุด ลูอิสระบายและตั้งคำถามถึงชะตากรรม ชีวิตของมนุษย์ และกระบวนการที่มนุษย์อีกคนหนึ่งอันตรธานไปจากชีวิต ความรู้สึกที่ไม่ว่าจะเป็นนักเขียนระดับโลกหรือใครก็ตามผู้กำลังสูญเสีย ต่างสัมผัสและเข้าใจกันได้
The Year of Magical Thinking – Joan Didion
The Year of Magical Thinking ถือว่าเป็นงานเขียนสำคัญของงานประเภท ‘บันทึกจากการสูญเสีย’ (loss memoir) Joan Didion เป็นนักเขียนคนสำคัญชาวอเมริกันบันทึกเรื่องราวและความรู้สึกจากการสูญเสียสามีและอาการป่วยของลูกสาวที่หนักขึ้นเรื่อยๆ งานเขียนชิ้นนี้เล่าเรื่องราวความพยายามเข้าใจและรับมือกับความเจ็บปวด พูดถึงความหมายของการที่เสียคนที่เรารักไป และสิ่งสำคัญที่เราเรียนรู้จากงานเขียนของเธอ คือ เราไม่ได้โดดเดี่ยวและรับมือกับความเศร้าเพียงลำพัง
Tuesdays with Morrie – Mitch Albom
Mitch Albom เป็นนักเขียนที่พูดเรื่องการสูญเสียแลความตายให้เราเข้าใจโดยที่ยิ้มไปทั้งน้ำตาได้ Tuesdays with Morrie พูดถึง Morrie Schwartz อาจารย์และนักสังคมวิทยาที่รู้ตัวว่ากำลังจะเสียชีวิตจากโรคร้าย งานเขียนชิ้นนี้เป็นการบันทึกเรื่องราวและความรู้สึกที่มิตช์ได้ไปสัมผัสและพูดคุยกับมอร์รี เป็นงานเขียนและบทเรียนจากห้วงสุดท้ายของชีวิต บทเรียนจากผู้เข้าใกล้ความตายที่ทำให้เราเข้าใจการมีชีวิตมากขึ้น Tuesdays with Morrie ถือเป็นงานเขียนระดับตำนานที่ติดอันดับขายดีตลอดกาล ได้รับการตีพิมพ์ซ้ำและนำไปสร้างเป็นภาพยนตร์ สำหรับฉบับภาษาไทย ได้รับการแปลในชื่อ ‘วันอังคารแห่งความทรงจำกับครูมอร์รี’
The Guardians: An Elegy – Sarah Manguso
เราเคยผ่านตาถึงการจากไปของใครบางคน คนที่เราอาจจะเคยเห็นแค่บนโลกออนไลน์ เป็นคนเรารู้จักเมื่อนานมาแล้ว เรารับรู้การจากไป แน่นอนว่าเรารู้สึกเศร้าจากการจากไปของใครเคยที่รู้จักอย่างห่างๆ The Guardians: An Elegy เป็นงานเขียนที่ผู้เขียนเขียนถึงเพื่อนที่เสียชีวิตไปด้วยน้ำเสียงที่แปลกออกไป-แต่เราเข้าใจได้-เป็นความรู้สึกเศร้าที่ไม่ใช่ในฐานะคนใกล้ชิด เป็นความทรงจำที่เหินห่าง … แปลก ประหลาด แต่เชื่อว่าเราเองก็พอเข้าใจความรู้สึกที่ว่า เมื่อรับรู้การจากไปของใครซักคน
Mourning Diary – Roland Barthes
เรารู้จัก Roland Barthes ในฐานะนักปรัชญาและนักสัญวิทยาผู้วางรากฐานความคิดเรื่อง ‘มายาคติ’ นอกจากงานเชิงวิชาการแล้วยังมีงานเขียนที่บันทึกเรื่องราวและความรู้สึกของบาทส์ในวันที่แม่ตาย งานเขียนชิ้นนี้เพิ่งได้รับการตีพิมพ์ในปี 2010 สิบปีหลังจากที่บาทส์เสียชีวิตจากการถูกรถชน
Looking for Alaska – John Green
John Green เจ้าพ่องานเขียนแนวเรียกน้ำตา นอกจาก The Fault in Our Stars งานเขียนสร้างชื่อน้ำตาท่วมแล้ว Looking for Alaska เป็นผลงานชิ้นแรกของกรีน เป็นหนังสือที่ว่าด้วยการตามหาความหมายของชีวิต และความรู้สึกที่ยากลำบากจากการสูญเสียเพื่อนและคนรักในวัยแรกรุ่น เป็นงานที่ควรอ่านและพกติดตัวไว้ในช่วงเวลาที่เราสูญเสียใครบางคนไปจากชีวิต
