ตัวตนของเราอยู่ที่ตรงไหน?
คำถามที่นักปรัชญา นักวิทยาศาสตร์ นักวิชาการ และคนทั่วไปทั่วโลกตามหามาตลอดการมีอยู่ของมนุษย์ มันเป็นคำถามที่อาศัยหลากหลายปัจจัยในการตอบ ไม่ว่าจะความชัดเจนในตัวตนของตัวเอง ไปจนความเข้าใจในปรัชญา ในมนุษย์คนอื่นๆ และดูเหมือนว่าเด็กใหม่ไฟแรงอย่าง ChatGPT โดย OpenAI อาจจะเป็นแคนดิเดตที่เหมาะกับโจทย์โจทย์นี้
เราเลยมาลองถามมันเกี่ยวกับการทดลองความคิด ‘เรือของเธซิอุส’ การทดลองความคิดที่นำพาให้นักปรัชญาและคนทั่วไปได้ถกเกี่ยวกับความเปลี่ยนแปลงในตัวตนของพวกเขามาอย่างยาวนาน จะเกิดอะไรขึ้นเมื่อเอไอที่ใกล้เคียงกับมนุษย์แต่ยังกังขาได้จะตอบเกี่ยวกับเรื่องนี้ยังไงบ้าง
คำอธิบายเกี่ยวกับเรือของเธซิอุส
เรือของเธซิอุสเป็นการทดลองความคิดที่เชื่อว่าริเริ่มมาในสมัยกรีกโบราณ และได้รับการเผยแพร่โดยพลูทาร์กในหนังสือ Plutarch’s Lives โดยมันเป็นการทดลองที่เทียบการผุพัง การซ่อมแซม และการแทนที่ชิ้นส่วนของเรือลำหนึ่งกับชีวิตและตัวตนของสิ่งใดๆ ตัวตนอยู่ที่ไหน? ลักษณะทางกายภาพ ประสบการณ์ที่มันผ่านมา ชื่อเสียงเรียงนาม หรืออะไรอย่างอื่นที่แตกต่างออกไป
คำตอบของนักปรัชญาเกี่ยวกับเรือของเธซิอุส
เรือของเธซิอุสเป็นการทดลองที่ไม่มีคำตอบที่แน่นอนตายตัว เนื่องจากคำตอบของแต่ละคนนั้นขึ้นอยู่กับปรัชญาและแนวคิดในอีกหลากหลายแง่มุมของผู้ตอบคำถามนั้นๆ
นักปรัชญาหลายๆ คนอาจไม่เคยตอบเกี่ยวกับเรือของเธซิอุสตรงๆ แต่ ChatGPT สามารถตรวจจับได้ว่านักปรัชญาคนใดเคยพูดเกี่ยวกับธรรมชาติของตัวตนและการเปลี่ยนแปลงแล้วนำแนวคิดเหล่านั้นมาปรับเข้ากับโจทย์ที่เราชวนมันคุยอยู่ด้วยได้
ตัวอย่างที่เป็นรูปธรรม หาตัวตนของ ‘ยูทูบ’ ผ่านเรือของเธซิอุส
ยกตัวอย่างที่ใกล้ตัวกันขึ้นมาหน่อย เรามักปวดหัวเมื่อโซเชียลมีเดียที่เราสิงสถิตอยู่เปลี่ยนหน้าตาของพวกมันไปทุกๆ วันจนเราก็เผลอถามตัวเองว่า “เราจะเล่นมันไปอยู่ทำไมนะ?” ความเปลี่ยนแปลงเหล่านี้เปลี่ยนไปทำไม? และเปลี่ยนขนาดนี้นี่ยังนับเป็นเว็บเดิมอยู่หรือเปล่า? แง่มุมที่ ChatGPT เสนอมานั้นมีความน่าสนใจเพราะมันกำลังเล่าว่าบางทีความเปลี่ยนแปลงเหล่านั้นเกิดขึ้นเพื่อรับใช้ภารกิจและจุดมุ่งหมายของแพล็ตฟอร์มในโลกที่เปลี่ยนไปอย่างไม่สิ้นสุดมากกว่า
แผ่นไม้และอัปเดต
ถ้าการเปลี่ยนแผ่นไม้คือการซ่อมแซม เรือที่ชื่อ ChatGPT ก็มีการเปลี่ยนแผ่นไม้ทุกวันด้วยการอัปเดตเซตข้อมูลของมันอยู่ตลอดเวลา และหากสักวันเซตข้อมูลที่มีอยู่โดนแทนที่เสียหมดมันจะยังเป็นเอไอตัวเดิมอยู่หรือไม่? คำตอบของมันน่าสนใจว่ามันพยายามเตืนใจเราว่าตัวตนของมันไม่ใช่เพียงข้อมูลที่มันให้ แต่เป็นระบบการทำงานและพฤติกรรมของมันด้วย
โครงสร้างคือตัวตน?
ในขณะที่มันปฏิเสธการมี “ตัวตน” ของมัน ChatGPT ก็ยังเทียบเคียงการทำงานภายในของตัวมันเป็นสิ่งที่ใกล้เคียงกับตัวตนมากที่สุด ซึ่งเมื่อพูดแบบนั้นก็อาจทำให้เรานึกมองย้อนไปยังคำตอบต่างๆ ของมันแล้วนึกถึงตัวตนและความเป็นมนุษย์ของตัวเองไปได้พร้อมๆ กัน
