STROKE โรคชื่อคุ้นแต่หลายคนอาจไม่คุ้นเคย
นั่นก็เพราะปล่อยปละละเลยเพราะคิดว่าเป็นโรคของผู้สูงอายุเท่านั้น แต่เอาเข้าจริง โรคหลอดเลือดสมองเป็นมือวางอันดับ 2 ของอัตราการเสียชีวิตของคนไทยรองจากมะเร็ง ความน่าตกใจผ่านสถิติยังบอกเราอีกว่าจำนวนผู้ป่วยโรคนี้ที่อายุต่ำกว่า 60 ปี กำลังเพิ่มขึ้นเรื่อยๆ แสดงว่าอายุไม่ใช่ข้อบ่งชี้ของการเกิดโรคนี้อีกต่อไป
นี่เป็นสัญญาณเตือนล่วงหน้าว่า ไม่ว่าคุณจะเป็นใคร คนทำงานหรือวัยรุ่น เด็กหรือผู้ใหญ่ ใครๆ ก็เป็นโรคนี้ได้ และบทความนี้จะพาคุณเตรียมตัวเตรียมสติรับมือกับโรคที่จะเกิดขึ้นเฉพาะหน้า เพื่อช่วยลดอัตราเสี่ยงการเป็นอัมพาตและเสียชีวิตจากโรคนี้ รู้ไว้ก่อน แล้วทุกอย่างจะไม่มีคำว่าสายเกินแก้
ใครคือกลุ่มเสี่ยงบ้าง?
เพราะโรคนี้เกิดจากการไหลเวียนของออกซิเจนไปสู่เนื้อสมอง พาลทำให้คนคิดว่าต้องเกิดแค่จากหลอดเลือดที่เสื่อมตามวัย หากแต่ทุกปัจจัยในการใช้ชีวิตล้วนมีผลส่งต่อไปสู่การเกิดโรคนี้ทั้งนั้น ไม่ว่าจะเป็นความผิดปกติของหลอดเลือดแต่กำเนิด อุบัติเหตุ หรือแม้แต่แรงกระแทกจากภายนอกจนเกิดการฉีกขาดของหลอดเลือดก็เป็นจุดเริ่มต้นของโรคได้ แล้วใครคือกลุ่มเสี่ยงบ้าง?
สโคปลงมาให้แคบอีกนิดก็จะแบ่งได้จากโรคประจำตัว กับพฤติกรรมการใช้ชีวิต กลุ่มแรกคือโรคประจำตัว ก็จะเป็นผู้ที่มีโรคเบาหวาน หลอดเลือดคอตีบแคบ ความดันโลหิตสูง โรคหัวใจเต้นผิดจังหวะ โรคลิ้นหัวใจ กล้ามเนื้อหัวใจขาดเลือด ภาวะหัวใจโต ผู้ที่มีประวัติครอบครัวเป็นโรคหัวใจและหลอดเลือด รวมทั้งกลุ่มผู้ใช้ฮอร์โมนเอสโตรเจน กลุ่มที่สองเป็นความเสี่ยงที่เกิดจากวิธีการใช้ชีวิต ได้แก่ คนสูบบุหรี่ ดื่มแอลกอฮอล์ อ้วน ไขมันในเลือดสูง นอนกรนหรือหยุดหายใจขณะนอนหลับ รวมทั้งการเล่นกีฬาหรืออุบัติเหตุที่มีการบิดหรือสะบัดคอแรงๆ ก็มีความเสี่ยงทำให้หลอดเลือดที่คอฉีกขาดได้โดยไม่รู้ตัว
โรคหลอดเลือดสมองเกิดจากอะไร?
อย่างที่ทราบว่าปลายทางคือสมองที่ขาดออกซิเจนไปเลี้ยง สาเหตุส่วนใหญ่ 80% เกิดจากระหว่างทางที่หลอดเลือดลำเลียงเลือดไปเลี้ยงสมอง ซึ่งก็มีทั้งระหว่างทางที่เป็นทางตัน นั่นก็คือลิ่มเลือดที่ก่อตัวจากเส้นเลือดส่วนอื่นๆ ลอยตามกระแสเลือดจนไปอุดตันที่สมอง และระหว่างทางที่ถูกบีบให้แคบลง ง่ายๆ ก็คือผนังหลอดเลือดที่มีไขมันเกาะจนแข็งและลิ่มเลือดก็ก่อตัวจากผนังหลอดเลือดจนเส้นทางลำเลียงเลือดตีบแคบลง จนนำไปสู่การอุดตันในที่สุด
สาเหตุอีก 20% ที่เหลือเกิดจากส่วนปลายทางเองที่มีปัญหา นั่นก็คืออาการเลือดออกในสมอง เลือดเมื่อรวมตัวกันมีมวลมากๆ จนเกิดการแข็งตัวจึงกดทับและเบียดเนื้อสมองจนเสียรูปร่าง และอาจไปถึงขั้นทำลายเนื้อเยื่อสมอง สมองจึงไม่สามารถทำงานได้ตามปกติเพราะถูกเบียดเบียนจากมวลแปลกปลอม
F.A.S.T
นอกจากหมายความว่าถ้าพบโรคนี้ต้องเร็ว! ยังเป็นตัวย่อบอกถึงอาการของโรคหลอดเลือดสมอง ซึ่งเมื่อพบอาการอย่างใดอย่างหนึ่ง ควรรีบนำส่งโรงพยาบาลทันที
F – Face ปากเบี้ยว ยิ้มแล้วมุมปากตก บวกกับอาการปวดศีรษะรุนแรงจนล้มวูบ
A – Arm แขนขาอ่อนแรง เดินเซ
S – Speech พูดจาเริ่มไม่ชัด หรือพูดลำบาก
T – Time เวลาไม่รอ รีบกดโทรศัพท์ส่งแพทย์ด่วน
Magic Number 24
24 ชั่วโมง คือ Magic Number สำหรับโรคหลอดเลือดสมอง และเป็นตัวเลขสำคัญสำหรับการรักษาผู้ป่วยให้ทันท่วงที เวลาดีที่สุดควรถึงมือแพทย์ภายใน 4 ชั่วโมงครึ่ง ทางแพทย์จะให้ยาสลายลิ่มเลือด rtPA ทางหลอดเลือดดำสำหรับภาวะสมองขาดเลือดจากหลอดเลือดอุดตัน ตัวยาจะเข้าไปทำการสลายลิ่มเลือดที่อุดตันและเป็นสาเหตุให้เลือดไปไม่ถึงสมอง ช่วยให้เลือดไปเลี้ยงสมองได้โดยไม่มีการกีดขวาง
หากมาถึงโรงพยาบาลช้ากว่า 4 ชั่วโมงครึ่งแต่ไม่เกิน 24 ชั่วโมง แล้วแพทย์วินิจฉัยพบว่าเซลล์สมองยังไม่ตาย แพทย์จะรักษาด้วยการสอดสายสวนหลอดเลือดแดง เพื่อเปิดหลอดเลือดที่อุดตันขนาดใหญ่ ซึ่งวิธีนี้สามารถทำได้โดยไม่ต้องผ่าตัดใหญ่เพื่อเปิดกะโหลกศีรษะ
โรคหลอดเลือดสมองถือเป็นภัยอันตรายที่เมื่อมีอาการแล้วควรเร่งรักษา เพราะหากสมองขาดเลือดเพียง 1 นาที เท่ากับเซลล์สมองตายประมาณ 1,000,000 เซลล์ อันเป็นสาเหตุของการเสียชีวิต หรือเกิดภาวะอัมพฤกษ์ อัมพาต ดังนั้นมาป้องกันโรคร้ายนี้ด้วยการตรวจคัดกรองความเสี่ยงอย่างน้อยปีละครั้ง
เพราะเราอยากให้สังคมไทยปลอดภัยจากโรคหลอดเลือดสมอง ด้วยความห่วงใยจากศูนย์สมองและระบบประสาทกรุงเทพ โรงพยาบาลกรุงเทพ เกิดเหตุฉุกเฉินติดต่อ Alarm Center ทีมบริการเคลื่อนย้ายผู้ป่วยโรคหลอดเลือดสมองตลอด 24 ชั่วโมง โทร. 0-2310-3011 หรือ 1719 แพคเกจตรวจหาปัจจัยเสี่ยงโรคหลอดเลือดสมอง อัมพฤกษ์ อัมพาต bit.ly/2O7nUvD
