ความรู้ด้านการเงิน หรือ Financial Literacy เรียกได้ว่าเป็นหนึ่งในทักษะที่ขาดไม่ได้ในยุคปัจจุบัน โดยเฉพาะกับเด็กและเยาวชน ซึ่งเป็นเหมือนวัยแรกเริ่มที่จะสามารถบ่มเพาะทักษะทางด้านการเงิน เพื่อให้เกิดทักษะที่สามารถต่อยอดสร้างความมั่นคงทางการเงินในอนาคตได้
ธนาคารยูโอบี ประเทศไทย จึงได้ร่วมกับ โครงการร้อยพลังการศึกษา สร้างสรรค์หลักสูตรการเงินออนไลน์ ‘UOB Money 101: Teen Edition วัยรุ่นเก่งการเงิน’ มุ่งสร้างทักษะความรู้และภูมิคุ้มกันด้านการเงินให้กับนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาทั่วประเทศ ตลอด 4 ปีที่ผ่านมา มีนักเรียนกว่า 5,800 คนที่ได้เรียนวิชาการเงิน เรียกว่าเป็นการเสริมสร้างทักษะให้วัยรุ่นไทยเก่งเรื่องการเงินได้สำเร็จ แต่คงจะดีไม่น้อย หากความรู้การเงินที่ได้รับจะสามารถส่งต่อไปยังคนรอบตัวได้ จึงทำให้เกิดโครงการต่อยอด ‘Money Coach Junior Contest 2024’ ที่เปิดโอกาสให้เด็กนักเรียนเขียนแผนโครงการให้ความรู้ด้านการเงิน โดยนำเนื้อหาจากหลักสูตรที่ได้เรียน มาพัฒนาและส่งต่อความรู้ให้กับชุมชนและคนรอบตัวอย่างสร้างสรรค์
โดยโครงการได้เสียงตอบรับเป็นอย่างดี จากนักเรียนที่ได้ผ่านหลักสูตร UOB Money 101: Teen Edition วัยรุ่นเก่งการเงิน ก่อนที่จะคัดเลือกให้เหลือ 5 ทีมสุดท้ายที่จะมานำเสนอไอเดียและผลลัพธ์ของโครงการให้คณะกรรมการ นำโดย โค้ชหนุ่ม – จักรพงษ์ เมษพันธุ์ และกรรมการผู้ทรงคุณวุฒิจากธนาคารยูโอบี ประเทศไทย โครงการร้อยพลังการศึกษา และบริษัท เลิร์น เอ็ดดูเคชั่น จำกัด ได้รับฟังกันแบบสดๆ เพื่อค้นหาผู้ชนะ มาร่วมกันถอดไอเดียและแรงบันดาลใจแผนให้ความรู้การเงิน จาก 3 ทีมผู้ชนะไปพร้อมๆ กัน
รางวัลชนะเลิศ โครงการ Smart Money วัยเก๋า
โรงเรียนถ้ำปินวิทยาคม จ.พะเยา
เปลี่ยนวิธีคิดการใช้เงินให้กับวัยเก๋า จับจ่ายอย่างฉลาด เก็บออมอย่างถูกต้อง สร้างความสุขในวัยเกษียณ
เริ่มต้นกันที่โครงการที่ได้รับรางวัลชนะเลิศ ซึ่งมาพร้อมกับความแตกต่างในการเจาะกลุ่มเป้าหมายเป็นผู้สูงอายุ และยังโดดเด่นด้วยไอเดียหลักของโครงการอย่าง Need vs Want ที่ตั้งใจในการสร้างความตระหนักรู้เกี่ยวกับการแยกแยะระหว่างความจําเป็น (Need) และความต้องการ (Want) ในการจับจ่ายใช้สอย ประกอบกับการส่งเสริมแนวคิดการลงทุน และวิธีการใช้สินเชื่อและบัตรเครดิตอย่างรอบคอบ เรียกว่าเป็นการเลือกทั้งประเด็นและกลุ่มเป้าหมายที่น่าสนใจมากๆ
ความท้าทายของโครงการคือการที่น้องๆ สมาชิกต้องถ่ายทอดเนื้อหาให้กับกลุ่มผู้สูงอายุ จึงใช้วิธีการบรรยายประกอบเกมและกิจกรรมเชิงปฏิบัติการที่สนุกสนาน โดยแปลงชุดความรู้ที่มีความยากและซับซ้อนให้เข้าใจง่าย เพื่อให้ผู้สูงอายุสามารถนำไปปรับใช้ได้ สร้างความสุขกับการเรียนรู้ตลอดชีวิต และบริหารการเงินหลังเกษียณได้อย่างมีความสุข
“เหตุผลที่เลือกเป็นกลุ่มผู้สูงอายุ เพราะเราค้นพบข้อมูลของหนี้สินครัวเรือนที่มีเปอร์เซ็นต์สูงมากๆ และประชากรของผู้สูงอายุเพิ่มขึ้นสูงอย่างต่อเนื่องทุกๆ ปี เราจึงเลือกที่จะให้ความรู้ทางการเงินกับผู้สูงอายุ เราเลือกใช้สื่อมาทำให้น่าสนใจ และพยายามสอดแทรกเนื้อหาให้ผู้สูงอายุไม่เครียดกับเนื้อหาและสร้างความไว้วางใจให้ได้ ตอนแรกก็มีความกังวลว่าเขาจะสนุกกับเราไหม แต่พอหลังโครงการ ก็ได้รับฟีดแบ็กจากผู้สูงอายุอยากให้ไปทำกิจกรรมแบบนี้อีก ทำให้พวกเราได้เรียนรู้ว่า ปัญหาทางการเงินคือสิ่งที่ทุกคนต้องเจอ ถ้าลองเปิดใจรับความรู้ทางการเงิน จะสามารถต่อยอดในอนาคตได้อย่างแน่นอน ไม่ว่าจะวัยไหนก็ตามครับ”
รางวัลรองชนะเลิศอันดับ 1 โครงการ หารายได้มุ่งสู่อนาคต To The Bright Future
โรงเรียนบ่อพลอยรัชดาภิเษก จ.กาญจนบุรี
ปลูกฝังแนวคิดหารายได้ ฝึกทักษะอาชีพใหม่ เพิ่มช่องทางหารายได้เสริม มั่งคั่งอย่างยั่งยืน
ต่อกันด้วยโครงการที่ได้รับรางวัลรองชนะเลิศอันดับ 1 ตัวแทนนักเรียนชั้นม.ต้น หนึ่งเดียวของการประกวด แต่ผลงานกลับชนะใจกรรมการ โดยหยิบเอาข้อมูลเชิงลึกของผู้ปกครองของนักเรียน ในพื้นที่จ.กาญจนบุรี ส่วนใหญ่ที่มีอาชีพรับจ้างหรือมีรายได้เพียงทางเดียว ทำให้ไม่เพียงพอต่อค่าใช้จ่ายที่เกิดขึ้น มาสร้างสรรค์เป็นไอเดียหลักของโครงการ ทีมได้นำเสนอทฤษฎีการหารายได้และเสนอแนวทางในการหารายได้ที่เหมาะสม โดยคำนึงถึงข้อจำกัดด้านเวลาและทรัพยากรของกลุ่มเป้าหมายเพื่อให้สร้างรายได้เสริมได้อย่างยั่งยืน
กระบวนการทำงานของโครงการ น้องๆ ได้ก่อตั้งชุมนุมที่ให้ความรู้เกี่ยวกับการหารายได้ในรูปแบบต่างๆ มุ่งเน้นไปที่นำเสนอแนวทางในการหารายได้ที่เหมาะสม ให้กับเพื่อนนักเรียนด้วยกัน ความน่าสนใจของโครงการคือการเลือกใช้สื่อโซเชียลมีเดียยุคใหม่อย่าง TikTok และเพจ Facebook รวมไปถึงการจัดกิจกรรมในชุมนุมที่ใช้เครื่องมืออย่างการเล่นเกมตอบคำถาม ก่อนที่ปลายทางจะมีการฝึกทักษะอาชีพ ทั้งการปลูกพืชผักสวนครัวและการทำอาหาร เรียกว่าเป็นการสร้างแรงบันดาลใจในการหารายได้ เพื่อมุ่งสู่อนาคตได้อย่างแท้จริง
“ด้วยเศรษฐกิจทุกวันนี้ รายจ่ายก็ค่อนข้างเยอะ เราก็เลยสร้างโครงการนี้มาเพื่อให้ทุกคนที่ใช้เงินฟุ่มเฟือยได้ลองบริหารเงินให้ดีกว่านี้ ตามชื่อ To The Bright Future คือถ้าเรารู้เกี่ยวกับเรื่องการเงิน เราจะได้มีอนาคตที่สดใส จากการบริหารการเงินได้อย่างดี หลังจากจบการประกวดคิดว่าน่าจะทำต่อ เพราะว่าผลตอบรับดีมาก มีเพื่อนๆ พี่ๆ น้องๆ ให้ความสนใจมากๆ เลย อยากให้ทุกคนได้มีอนาคตที่สดใสไปด้วยกันค่ะ”
รางวัลรองชนะเลิศอันดับ 2 โครงการ Money Flow เศรษฐีนักลงทุน
โรงเรียนพระแท่นดงรังวิทยาคาร จ.กาญจนบุรี
ลงทุนปลอดภัย ห่างไกลความเสี่ยง เข้าใจสินทรัพย์ สร้างทัศนคติวางแผนการเงินอย่างเข้าใจ
ปิดท้ายกันที่รางวัลรองชนะเลิศอันดับ 2 กับโครงการสุดสร้างสรรค์ ที่หยิบเอาข้อมูลเชิงลึกของผู้ปกครองของนักเรียนในพื้นที่ของโรงเรียน ที่ขาดความรู้เรื่องการลงทุนและความเสี่ยงจากการลงทุนในแต่ละสินทรัพย์ มาพัฒนาต่อยอดเป็นไอเดียหลักของโครงการ ที่มีเป้าหมายในการให้ความรู้พื้นฐานเกี่ยวกับการเงินและการลงทุนที่เหมาะสม
ความน่าสนใจที่สุด คือการใช้เครื่องมืออย่าง บอร์ดเกม มาประยุกต์ความรู้เรื่องการเงินเข้าไป โดยใช้ชื่อว่า ‘Money Flow เศรษฐีนักลงทุน’ ที่นำแรงบันดาลใจมาจากเกมเศรษฐี บอร์ดเกมสุดคลาสสิก มาเพิ่มองค์ประกอบและรายละเอียดเกี่ยวกับประเภทของการลงทุนแบบต่างๆ เข้าไป ให้รูปแบบเกมสนุกและสมบูรณ์มากยิ่งขึ้น พร้อมทั้งสอดแทรกความรู้เข้าไปในตัวเกมได้อย่างสร้างสรรค์ ทั้งความรู้เรื่องการคำนวณความเสี่ยง ดอกเบี้ย และกำไรขาดทุนจากการลงทุนในแต่ละสินทรัพย์ สร้างทัศนคติวางแผนทางการเงินและการลงทุนผ่านการตัดสินใจในเกมได้อย่างลงตัว
“จุดเริ่มต้นของเราที่ทำบอร์ดเกม เพราะว่าพวกเราชอบเล่นบอร์ดเกมกันอยู่แล้ว ก็เลยอยากนำความรู้จากหลักสูตร UOB Money 101 มาใช้ในบอร์ดเกม เพื่อนๆ ที่ได้เล่น จะได้รู้เกี่ยวกับการลงทุนในรูปแบบต่างๆ เช่น สลากออมทรัพย์นั้นมีความเสี่ยงต่ำกว่าหุ้น รู้สึกภูมิใจมากๆ เพราะว่าพวกเราก็ใช้เวลาคิดในการทำนานพอสมควร บอร์ดเกมนี้น่าจะสร้างประโยชน์ให้กับเพื่อนๆ ในโรงเรียนได้ และพอได้ทำจริงจัง ทำให้เราได้รู้รายละเอียดเกี่ยวกับการลงทุนที่ลึกลงไปอีก ทำให้เรามีแนวทางในการที่จะเอาไปปรับใช้ในอนาคตได้ค่ะ”
“ตอนที่เราเริ่มต้นทำหลักสูตรสำหรับโครงการนี้ Money 101: Teen Edition เรามีความคิดว่าลูกหลานของเราควรจะเรียนเรื่องการเงินอะไร เพราะสิ่งที่อยู่ในหัวผมเสมอคือเราทำงานให้ทีมในฝั่งแก้ปัญหาการเงินไทยมานาน และเราพบว่างานสร้าง สำคัญและง่ายกว่างานซ่อม เราอยากทำโครงการที่มีหลักสูตรให้เด็กได้เรียน คิดว่าเขาควรจะรู้อะไร แต่ไม่คิดว่าจะต่อยอดมาได้ไกลขนาดนี้ ต่อยอดจนออกมาเป็น Money Coach Junior Contest 2024 ได้เห็นเด็กๆ กลุ่มที่มีความตั้งใจอยากเผยแพร่ความรู้ด้านการเงินต่อ ซึ่งการที่เด็กคนหนึ่งรู้เรื่องการเงิน ไม่ใช่แค่เขาดูแลตัวเองได้ แต่เขายังสามารถนำความรู้ไปบอกเพื่อนๆ พ่อแม่ ปู่ย่าตายายได้ ทำให้วงความรู้ด้านการเงินกว้างไกล จากมุมแรกที่เราส่งความรู้ให้กับเด็กๆ แต่วันนี้เป็นภาพที่เด็กๆ นำเอาความรู้กลับมาเล่าให้เราฟัง”
เสียงจาก โค้ชหนุ่ม – จักรพงษ์ เมษพันธ์ ผู้ร่วมออกแบบหลักสูตร UOB Money 101: Teen Edition วัยรุ่นเก่งการเงิน ที่สะท้อนถึงความสำเร็จของโครงการ
ซึ่งไม่เพียงแค่สร้างหลักสูตรให้เด็กๆ ได้เรียนรู้และนำไปใช้ แต่ยังต่อยอดให้เกิดการส่งต่อความรู้ทางการเงินอย่างต่อเนื่อง ขยายวงกว้างออกไปสู่ครอบครัวและสังคม
