ดอกไม้ พืชพันธุ์หลายชนิด นอกจากจะมีความสวยงามแล้ว ยังมีคุณสมบัติใช้เป็นยา หรือเป็นประโยชน์ต่างๆ ได้ ซึ่งพวกมันก็มักจะถูกมนุษย์เด็ด เก็บใบ หรือดอก ไปแปรรูปต่างๆ ซึ่งนักวิทยาศาสตร์ก็ค้นพบว่า ดอกไม้ในประเทศจีน มีการวิวัฒนาการตนเอง พรางตัว เพื่อหลีกเลี่ยงไม่ให้มนุษย์มองเห็น และเก็บดอกของพวกมันไปได้
ถือเป็นเวลาหลายพันปี ที่ดอก ‘Fritillaria delavayi’ จะเติบโตอย่างช้าๆ บนเนินหินของเทือกเขา Hengduan ที่ตั้งอยู่ทางตะวันตกเฉียงใต้ของจีน ซึ่งดอกไม้สีเขียวสดใสของต้นนี้ จะเบ่งบานหลังผ่านไป 5 ปี แต่เมื่อเบ่งบานได้ไม่นาน ดอกนี้ก็มักจะถูกเด็ดโดยฝีมือมนุษย์ เพื่อใช้ในแพทย์แผนจีน ซึ่งนักวิทยาศาสตร์พบว่า ดอกสีเขียวของมันได้เปลี่ยนไป และวิวัฒนาการไปเป็นใบไม้ และดอกไม้สีเทา-น้ำตาล คล้ายกับสีของก้อนหินที่พวกมันเติบโต เพื่อที่มนุษย์จะมองเห็นได้ยากขึ้น
ดร.หยางหนิว จากสถาบันพฤกษศาสตร์คุนหมิง และผู้เขียนงานวิจัยนี้เล่าว่า พืชที่มีพรางตัวนั้นหายาก แต่ก็ไม่ใช่ว่าไม่มีมาก่อน ในพื้นที่โล่งกว้าง และมีสิ่งปกคลุมเล็กน้อย เช่น ยอดเขา “เช่นเดียวกับพืชที่มีการพรางตัวอื่นๆ ที่เราได้ศึกษา เราคิดว่าวิวัฒนาการของการพรางตัวของพืชชนิดนี้ได้รับแรงผลักดันจากศัตรูทางธรรมชาติ หรือสัตว์กินพืช แต่เราไม่พบสัตว์ประเภทนี้” ดังนั้นนักวิทยาศาสตร์จึงมองว่า มนุษย์อาจจะเป็นเหตุผลที่ทำให้พืชชนิดนี้วิวัฒนาการพรางตัว
นอกจากนี้ ในการศึกษาของสถาบันพฤกษศาสตร์คุนหมิง และมหาวิทยาลัยเอ็กซิเตอร์ ยังพบว่า พืชในบริเวณที่มีคนเก็บเกี่ยวมาก จะมีการพรางตัวมากกว่าบริเวณอื่น ซึ่งบ่งชี้ว่ามนุษย์กำลังผลักดันการวิวัฒนาการอย่างรวดเร็วของสิ่งมีชีวิตชนิดนี้ ให้ไปสู่รูปแบบสีใหม่ ทั้งยังพบว่า ยิ่งพื้นที่ที่มีการเก็บเกี่ยวมากเท่าไหร่ สีของดอกจะยิ่งตรงกับสีพื้นมากขึ้นเท่านั้นจากการวัดโดยสเปกโตรมิเตอร์ด้วย
“เป็นเรื่องน่าทึ่งมากที่ได้เห็นว่ามนุษย์สามารถมีผลกระทบโดยตรง และอย่างมากต่อการเปลี่ยนสีของสิ่งมีชีวิตในป่าได้อย่างไรไม่เพียง แต่ต่อการอยู่รอดของพวกมันเท่านั้น แต่ยังรวมถึงวิวัฒนาการของพวกมันด้วย” ศาสตราจารย์มาร์ติน สตีเวนส์ จากศูนย์นิเวศวิทยาและการอนุรักษ์แห่งมหาวิทยาลัยเอ็กซิเตอร์กล่าว ซึ่งเขาเล่าว่าที่ผ่านมาพืชมักวิวัฒนาการเพื่อซ่อนตัวจากสัตว์ แต่ครั้งนี้ พวกมันตอบสนองกับมนุษย์
Fritillaria delavayi เป็นสมุนไพรยืนต้นที่ผลิใบตั้งแต่อายุยังน้อย ก่อนที่จะผลิดอกเดี่ยวหลังจากปีที่ 5 ในช่วงเดินมิถุนายน ซึ่งมันมีคุณสมบัติในแพทย์แผนจีนมานานกว่า 2,000 ปีแล้ว โดยเฉพาะกับการรักษาอาการไอ ซึ่งมีราคาที่สูงในช่วงไม่กี่ปีที่ผ่านมา ทำให้การเก็บเกี่ยวมีเพิ่มขึ้นในพื้นที่ด้วย
อ้างอิงจาก
https://www.sciencenews.org/article/plant-camouflage-people-china-traditional-medicine-fritillaria
#Brief #TheMATTER
