หนึ่งในอาการข้างเคียงจากการติดเชื้อไวรัส Covid-19 คือประสาทรับรู้กลิ่นผิดเพี้ยนไป ไม่สามารถแยะกลิ่นของสิ่งต่างๆ ได้ โดยจากงานวิเคราะห์อภิมานที่ตีพิมพ์ลงในวารสาร Oxford Academic ระบุว่า ร้อยละ 77 ของผู้ป่วย Covid-19 มักพบอาการไม่สามารถแยกแยะกลิ่นของสิ่งต่างๆ ได้ ซึ่งคำแนะนำจากแพทย์และงานวิจัยหลายชิ้นระบุว่า ผู้ที่มีอาการดังกล่าวควร ‘ฝึกดมกลิ่น’ ใหม่อีกครั้ง
.
ในงานวิจัยที่ตีพิมพ์เมื่อเดือนมกราคมปี 2021 ลงในวารสารการแพทย์ JIM ได้ลองให้ผู้ป่วยโรค Covid-19 จำนวน 1,363 ราย จากโรงพยาบาล 18 แห่งทั่วยุโรปที่ไม่สามารถแยกแยะกลิ่นได้หลังติดเชื้อไวรัส ลองฝึกดมกลิ่นวันละ 2 ครั้ง ผลการเก็บข้อมูลปรากฎว่า ผู้ป่วยส่วนใหญ่สามารถกลับมาแยกแยะกลิ่นได้ภายหลังผ่านไป 2 เดือน ขณะที่ร้อยละ 40 กลับมาได้กลิ่นภายในสองอาทิตย์ และผู้ป่วยร้อยละ 95 กลับมาได้กลิ่นหลังผ่านไป 6 เดือน
.
ในงานวิจัยที่ตีพิมพ์ลงวารสารการแพทย์นานาชาติ Forum of Allergy & Rhinology ก็แนะนำคล้ายกัน โดยให้ผู้ป่วยที่มีอาการแยกแยะกลิ่นไม่ได้ ฝึกดมกลิ่นของสี่อย่างที่มีกลิ่นเฉพาะตัวชัดเจนและแยกแยะได้ง่าย อาทิ กระเทียม, กาแฟ, ใบมิ้นท์ และส้ม สองครั้งต่อวันจนกว่าจะกลับมาแยกแยะกลิ่นได้
.
ศาสตราจารย์ Carl Philpott จากมหาวิทยาลัยการแพทย์ East Anglia’s Norwich และหนึ่งในทีมวิจัยชิ้นข้างต้นกล่าวถึงผลการวิจัยว่า ร้อยละ 90 ของผู้ป่วยจะกลับมาสามารถแยกแยะกลิ่นได้หลังผ่านไป 6 เดือน “(การฝึกดมกลิ่น) มันจะช่วยฟื้นฟูศักยภาพด้าน neuroplasticity ซึ่งเป็นความสามารถของสมองในซ่อมแซมหรือปลับเปลี่ยนตัวเองหลังได้รับบาดเจ็บ” ศาสตราจารย์ Carl กล่าว
.
ในบทความ ‘Covid Stole Your Sense of Smell? Try Physical Therapy for Your Nose.’ ที่ตีพิมพ์ลงใน Newyork Times ระบุว่า การฝึกดมกลิ่นคล้ายกับการกายภาพบำบัดสำหรับประสาทรับกลิ่น กล่าวคือต้องอาศัยความอดทนและสม่ำเสมอในการปฏิบัติ โดยเป็นการฝึกแยกแยะกลิ่นวันละสองครั้งเป็นเวลาร่วมหลายเดือน เพื่อฟืนฟูประสาทรับกลิ่นให้กลับมาเหมือนเดิม
.
บทความดังกล่าวยังได้คุยกับแพทย์และผู้เชี่ยวชาญด้านกลิ่นซึ่งออกมาเป็นคำแนะนำว่า สำหรับคนที่อยากฝึกดมกลิ่น ให้เลือกของ 4 อย่างที่ตัวเองชอบ (บางคนอาจเข้ามือกับของกลิ่นฉุนมากกว่าก็ได้) และให้ลองสูดหายใจของแต่ละชิ้นสั้นๆ เป็นเวลา 20 วินาที และระหว่างที่กำลังฝึก ให้ลองคิดในหัวว่าก่อนหน้านี้เราเคยได้กลิ่นกลิ่นอย่างไรจากของตรงหน้า และตอนนี้เรารู้สึกอย่างไร ซึ่งโดยทั่วไปแล้ว การฟื้นฟูประสาทรับกลิ่นอาจต้องใช้เวลาราว 3 เดือน แต่อาจเร็วหรือสั้นกว่านั้นขึ้นอยู่กับปัจจัยหลายอย่าง อาทิ อายุ
.
ทั้งนี้ นักวิทยาศาสตร์กำลังทำการพิสูจน์ว่าโรค Covid-19 ส่งผลต่อการทำงานของระบบประสาทรับกลิ่นอย่างไรบ้าง แต่เบื้องต้น พวกเขาเชื่อว่าอาการดังกล่าวเกิดจากที่ระบบรับกลิ่นในร่างกายเราปั่นป่วนจากไวรัส “เหมือนระบบโทรศัพท์ในยุค 1950 ที่คนต่อสายโทรศัพท์จับคู่สายผิดไปหมด” Pamela Dalton นักวิจัยจากสถาบันวิจัยไม่แสวงหากำไร Monell Chemical Senses Center กล่าวกับ Newyork Times
.
.
อ้างอิง:
