“ขนส่งถูกใจ ประชาชนช่างแม่ง” คือข้อความที่เฟซบุ๊กเพจชุมชนคนรักรถเมล์โพสต์ถึงประเด็นปัญหาเปลี่ยนเลขสายรถเมล์ในกรุงเทพฯ สำหรับใครที่ไม่รู้ ล่าสุด ขสมก. เพิ่งดำเนินการเปลี่ยนเลขสายรถเมล์ 36 สาย เช่น จากเดิมสาย 3 เปลี่ยนเลขเป็นสาย 2-37, สาย 36ก เปลี่ยนเป็นสาย 2-41, สาย 129 เปลี่ยนเป็น 1-14E เป็นต้น
แค่ยกตัวอย่าง 3 สายก็สับสนมึนงงไปหมด นี่ขนาดอ่านบนโลกออนไลน์นะ ถ้าเป็นเราไปยืนจากป้ายรถเมล์ เกียมโบกสายที่เคยชิน จู่ๆ น้องเปลี่ยนเลขสายใหม่ไม่เหมือนเดิม กว่าจะรู้ตัวอีกทีก็อาจโบกไม่ทันจนต้องรอใหม่อีกนานแสนนานก็ได้
เกิดอะไรขึ้นกับเลขสายรถเมล์ ปัญหาเปลี่ยนเลขสายใหม่คืออะไร The MATTER ติดต่อมารุต จันทน์โรจน์ หนึ่งในผู้ดูแลเพจ ชุมชนคนรักรถเมล์และเว็บไซต์ bangkokbusclub.com เพื่อขอคำอธิบาย
- ปัญหาเลขสายใหม่รถเมล์ คืออะไร
กรมการขนส่งทางบก (ขบ.) มีโครงการปฏิรูปเส้นทางรถเมล์ โดยแผนคือการกำหนดเส้นทางใหม่ ปรับปรุงบางเส้นทาง และกำหนดเลขสายขึ้นมาใหม่ซึ่งเป็นระบบแบ่งโซน จากเดิมที่เป็นเลขสายเรียงตามลำดับ ซึ่งองค์การขนส่งมวลชน (ขสมก.) เพิ่งประกาศเปลี่ยนไปใช้หมายเลขรถเมล์ใหม่ตามแผนปฏิรูป 36 เส้นทาง ส่งผลให้หลายสายมีป้ายที่ระบุเลขใหม่แตกต่างจากเดิม
มารุตอธิบายว่า เลขสายใหม่จะเป็นเลขที่แบ่งกรุงเทพฯ ออกเป็น 4 โซน และมีเลข 1-4 นำหน้า เช่น สายเดิม 510 เปลี่ยนเป็นสาย 1-19 เป็นต้น อย่างไรก็ดี เขาแสดงความคิดเห็นว่าการเปลี่ยนเลขสายไม่สอดรับกับการใช้งานจริงของประชาชน ทั้งยังพยางค์เยอะ อ่านยาก และมีปัญหาเรื่องการแบ่งโซนที่หยาบเกินไป
“ขสมก. รับโครงการปฏิรูปในช่วงปีที่ผ่านมา เขาก็เลยเปลี่ยนมาใช้เลขสายใหม่ ก่อนหน้านี้ใช้เลขใหม่และวงเล็บสายเลขเก่า คนก็งง ไม่ทันตั้งตัว ปรับตัวไม่ทัน ก็ด่า เลยปรับมาใช้เลขเก่าและวงเล็บเลขใหม่แทน ซึ่งมันก็ควรจะจบ แต่ปัญหาคือ ขสมก. ดันใช้ฟอนต์ TH Sarabun ที่ทำให้ป้ายอ่านยากขึ้น และอีกปัญหาคือ ขสมก. ทำทุกอย่างโดยไม่เคยประกาศบนรถเลย”
“ผมไม่ได้ซีเรียสว่าต้องประกาศในเว็บในเพจเพราะทุกคนไม่ได้เข้าถึง แต่ว่าการประกาศบนรถควรเป็นพื้นฐาน ซึ่งเขาไม่เคยประกาศอะไรบนรถเลย ปัญหาคือคนก็งง วันนี้ฉันนั่งสาย 59 วันรุ่งขึ้นสายนี้หายไปไหน กลายเป็น 1-8 แล้ว คนก็งงและโบกรถไม่ทัน” มารุต กล่าว
- ฟังความเห็นประชาชนก่อนเปลี่ยนเลขสายไหม
มารุตอธิบายประเด็นนี้ว่า ก่อนหน้านี้ ขบ. เคยทำแบบสำรวจ ผลคือคนไม่เอาเลขใหม่ แต่ผ่านมานับปีก็ยังไม่เกิดการแก้ไขปัญหาเพิ่มเติมแต่อย่างใด ซึ่งหากจะต้องแก้ปัญหาแก้เลขสายใหม่อีกที ก็อาจต้องรอเข้ากระบวนการประกาศราชกิจจานุเบกษาใหม่ว่าจะยกเลิกเลขแบบที่เพิ่งประกาศในตัวปัจจุบัน ซึ่งก็ต้องใช้เวลา
- ปัญหานี้สะท้อนอะไรในบ้านเรา
มารุตชี้ว่า เหตุการณ์เปลี่ยนเลขสายรถเมล์ใหม่สะท้อนว่าผู้ถือใบอนุญาตอย่าง ขบ. และผู้เดินรถอย่าง ขสมก. ไม่รับฟังประชาชนผู้ใช้งานอย่างแท้จริง อาจองว่าประชาชนเป็นเพียงผู้ที่เข้าไปด่า ทั้งที่บางทีประชาชนเพียงอยากสะท้อนปัญหาเท่านั้น
“ขสมก. ก็ไม่กล้าประกาศอะไรลงเพจ ไม่กล้าประกาศอะไรติดรถ ต้องไปหน้างานจริงถึงจะประกาศอีกที ซึ่งผู้โดยสารก็ปรับตัวไม่ทัน ส่วนกรมขนส่งทางบกก็เงียบเหมือนกัน ไม่แก้ปัญหาอะไรเลย ประชาชนจะต้องตามข่าวจากไหนละ ตามข่าวจากเพจบางกอกบัสหรอ เพจรถเมล์ไทยหรอ พวกเราไม่ใช่ official นะ พวกเราแค่เป็นคนติดตามรถเมล์และเอาข่าวมาบอกเท่านั้นเอง”
“จะเปลี่ยนอะไรก็ไม่บอกประชาชนก่อน คนจะรู้ไหมว่าคันนี้คือรถเมล์คันเดิมที่ขึ้นเมื่อวาน” มารุต ระบุ
แอดมินเพจชุมชนคนรักรถเมล์เผยว่า เหตุการณ์ลักษณะนี้สะท้อนว่าแทบทุกหน่วยงานรัฐเพิกเฉยเสียงประชาชน ไม่นำเสียงประชาชนมาปรับแก้ และไม่ทำตามเสียงของผู้ใช้งานจริง
- เปลี่ยนเลขสาย ปรับระบบ พัฒนาแบบนี้ไม่ดีหรอ
มารุตตอบทันทีว่า หากจะปฏิรูปก็ควรทำให้หมด และดูให้รอบครอบว่าขาดอะไร ใครได้หรือเสียประโยชน์ และจะเยียวยาอย่างไร ไม่ใช่ทำครึ่งๆ กลางๆ
การเปลี่ยนเลขสายไม่ใช่เรื่องที่ผิด และคนที่สนับสนุนการเปลี่ยนเลขสายก็ไม่ผิดในทัศนคติของมารุต เขาระบุว่า การเปลี่ยนเลขสายอาจมีประโยชน์ต่อผู้โดยสารหน้าใหม่ที่เห็นเลขโซนแล้วรู้ได้ว่ารถคันนี้จะไปที่ไหน ส่วนเขาในฐานะผู้โดยสารเก่าก็ไม่ขัดข้องเช่นกัน แต่มองว่าต้องแบ่งโซนที่ละเอียดกว่านี้
“แบ่งให้ละเอียดกว่านี้ ไม่ใช่แบ่งหยาบๆ เขาไม่ได้แบ่งโซนตามแผนที่ ไม่ได้แบ่งตามการใช้งานจริงของคน” มารุต กล่าว
ส่วนข้อเสีย มารุตแสดงความคิดเห็นด้วยว่า การเปลี่ยนเลขสายอาจทำให้ผู้โดยสารกลุ่มเดิมใช้งานมากยิ่งขึ้น ทำงานเอกสารยากขึ้น และทำป้ายยากมากขึ้น แต่หากอยากเลือกทางนี้จริง ก็ควรจะประกาศให้เป็นทางการ และพัฒนาแผนการปรับเลขสายให้ดียิ่งขึ้น
- ทางออกคืออไร ต้องเปลี่ยนเลขสายแบบไหนถึงถูกใจประชาชน?
ไม่ต้องห่วง ในฐานะประชาชนที่ชื่นชอบรถเมล์ มารุตและเพื่อนๆ เสนอทางออกไว้ 4 วิธี ซึ่งเขาบอกกับเราด้วยว่า หาก ขบ. ต้องการใช้วิธีเหล่านี้ก็ไม่ติดขัด
วิธีที่ 1 คือ ใช้เลขสายเก่าเดิมแทบทั้งหมด ส่วนเส้นทางใหม่ให้รันต่อจากเลขเดิม หรือแทรกเลขที่ขาด
วิธีที่ 2 คือ ใช้เลขสายเก่าในบางสาย เลขสายไหนซ้ำให้ใช้เลขใหม่ ลำดับเลขสายจากเลขแรกถึงเลขสุดท้าย
วิธีที่ 3 คือ นำวิธีที่ 1 และ 2 มารวมกัน ใช้เลขเก่าได้ แต่เลขต้องไม่ซ้ำกัน ถ้าเลขซ้ำต้องใช้เลขใหม่
วิธีที่ 4 คือ แบ่งโซน โดยกำหนดโซนขึ้นใหม่อย่างละเอียด และใช้เลขสองหลักหน้าบอกโซน
อ่านวิธีการกำหนดเลขสายทั้งหมด และดูตัวอย่างเลขสายรถเมล์ที่จะถูกปรับไปตามแต่ละวิธีที่มารุตและเพื่อนเสนอไว้เต็มๆ ได้ที่: https://www.facebook.com/marut.jantaroj/posts/pfbid02mB2nQWczefwsYYGCzkQFHE7S7uguhEQsmpUiMkALcHJkPfY83yMQBYN2nJQNhTL7l
