แม้ว่าหน้าตาจะดูเหมือนเยลลี่ แต่เจ้าหนอนโบราณที่ดูนุ่มนิ่มนี้ เป็นสิ่งมีชีวิตที่ดุร้ายที่สามารถพ่นของเหลวหนึบๆ ออกมาจากตัวเพื่อล่าเหยื่อ และล่าสุดได้รับการยกย่องให้เป็นแมลงแห่งปีของนิวซีแลนด์
‘Peripatoides novaezealandiae’ เป็นสัตว์ในวงศ์ของหนอนกำมะหยี่ หรือ Ngāokeoke ในภาษาเมารี สัตว์ไม่มีกระดูกสันหลังเหล่านี้มีขาอ้วนกลมเป็นแถวๆ และผิวหนังที่มีจุดเหมือนกาแล็กซี และถือเป็น ‘ฟอสซิลที่มีชีวิต’ โดยแทบไม่เปลี่ยนแปลงเลยเป็นเวลา 500 ล้านปี
“สายพันธุ์ของพวกมันมีมาแต่โบราณและเป็นเอกลักษณ์” ออน ลี ลิว ผู้ทำงานในทีมจัดเก็บของที่พิพิธภัณฑ์ Tūhura Otago กล่าว และสนับสนุนให้สัตว์ชนิดนี้คว้ารางวัลแมลงแห่งปีของประเทศ
“พวกมันดูนิ่มมากและเหมือนหนอนผีเสื้อที่เคลื่อนไหวช้า แต่พวกมันมีเคล็ดลับอันดำมืดในการเป็นนักล่าที่เก่งกาจจริงๆ และสามารถพ่นเมือกออกมาจากปากได้” ลิวกล่าว
หนอนกำมะหยี่ไม่ใช่หนอนผีเสื้อ แม้จะมีชื่อและลักษณะคล้ายคลึงกันก็ตาม แต่หนอนกำมะหยี่กลับถูกมองว่าเป็นส่วนหนึ่งที่ขาดหายไประหว่างหนอนกับแมลง และแตกต่างจากสัตว์ไม่มีกระดูกสันหลังชนิดอื่นมาก จึงมีการจัดอันดับหรือคลาสที่เรียกว่า Onychophora
Peripatoides novaezealandiae เป็นหนอนกำมะหยี่ชนิดหนึ่งจากประมาณ 30 ชนิดที่มีถิ่นกำเนิดในนิวซีแลนด์ พวกมันมักจะอาศัยอยู่บนพื้นป่า โดยจะพ่นของเหลวเหนียวๆ ลงบนเหยื่อก่อนที่เหยื่อจะค่อยๆ ละลายเป็นซุปและมันก็จะดูดกินเข้าไป เชื่อกันว่าหนอนกำมะหยี่มีอายุประมาณ 5 ปีและออกลูกครั้งละ 10 ถึง 20 ตัวต่อปี โดยจะออกลูกเป็นตัว
หนอนกำมะหยี่เหล่านี้เป็นสัตว์หายาก แม้ว่าสายพันธุ์ที่ได้รางวัลนี้จะเชื่อกันว่ามีประชากรเยอะแล้วก็ตาม แต่หนอนเหล่านี้ก็ตกอยู่ภายใต้ภับคุกคามอยู่เสมอ เช่น ต้องสูญเสียถิ่นอาศัยเพราะสัตว์นักล่า ตามข้อมูลของกรมอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติ จำนวนแมลงทั่วโลกลดลงอย่างรวดเร็วเนื่องมาจากการเกษตรแบบเข้มข้น การขยายตัวของเมือง และการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ
สมาคมกีฏวิทยาแห่งนิวซีแลนด์เปิดตัวการแข่งขันแมลงแห่งปีในปี 2023 โดยได้รับแรงบันดาลใจจากการแข่งขันนกแห่งปีที่ได้รับความนิยมอย่างล้นหลามของประเทศ รางวัลแมลงได้รับความนิยมเพิ่มขึ้นเรื่อยๆ โดยการแข่งขันในปีนี้มีผู้ลงคะแนนเสียงมากที่สุดจนถึงขณะนี้ เกือบ 10,000 คน
หนอนกำมะหยี่ชนะด้วยคะแนนโหวต 2,652 คะแนน นำหน้าตั๊กแตนตำข้าวสีเขียวแอปเปิลซึ่งเป็นสัตว์เฉพาะถิ่นเพียง 110 คะแนนเท่านั้น นอกจากนี้ยังมีแมลงวันไร้ปีกที่เกาะค้างคาว ทากที่รูปร่างเหมือนแตงกวา และผีเสื้อกลางคืนสีไลเคนที่สวยงาม รวมถึงทากทะเลที่ตั้งชื่อตาม Sméagol จาก The Lord of the Rings ด้วย
การแข่งขันครั้งนี้มีจุดมุ่งหมายเพื่อเน้นย้ำไม่เพียงแค่สถานะการอนุรักษ์ของแมลงและบทบาททางนิเวศวิทยาที่สำคัญที่แมลงเหล่านี้มี แต่ยังเพื่อส่งเสริมการเฉลิมฉลองด้วย
อ้างอิงจาก
