ถ้าจะใช้คำว่า ‘ชั่วร้าย’ ก็อาจจะดูรุนแรงไปเสียหน่อยสำหรับเด็กน้อยอายุไม่ถึงสิบขวบที่ชอบเล่นเกมเป็นชีวิตจิตใจ แถมยังไม่ค่อยประสีประสากับศีลธรรมของโลก และอยากจะลองชนะเกมตรงหน้าด้วยวิธีนอกกฎเกณฑ์ดูสักครั้ง
เชื่อว่าเด็กน้อยเมื่อสิบกว่าปีก่อน (หรืออาจจะหลายสิบปี) ที่โตมาจนถึงตอนนี้น่าจะยังจำการแหกกฎของตัวเองกันได้ แต่ละคนรู้สูตรหรือกลวิธีโกงเกมจากไหนกันบ้าง? จากรุ่นพี่ตามร้านเกม จากนิตยสารเกม หรืออาจจากการกดไปมั่วๆ แล้วเผลอกดติดก็มี
พอโตขึ้นเราเริ่มสังเกตได้ว่ากลวิธีโกงแบบเดิมๆ ไม่มีในเกมสมัยใหม่อีกต่อไปแล้ว เรื่องนี้เกมเมอร์ทุกคนต่างเข้าใจ เหตุผลเพราะเมื่อเกมยุคใหม่มีระบบออนไลน์ให้เราได้ปฏิสัมพันธ์กับผู้เล่นคนอื่น การโกงเดี๋ยวนี้จึงไม่ใช่แค่มีไว้ทดสอบระบบสำหรับนักพัฒนาเกม หรือเป็นแค่การโกงในพื้นที่ส่วนตัวที่ไม่มีผลกระทบกับใครอีกต่อไป ผลของการโกงเกมในปัจจุบันส่งผลร้ายกับคอมมูนิตี้นักเล่นเกมมากกว่าแต่ก่อนหลายเท่า
ถึงแม้ว่าจริงๆ แล้วการโกงเกมจะยังไม่หายไปไหน—ต่างกันแค่วิธีการและความรุนแรงของผลกระทบ—แต่ปฏิเสธไม่ได้ว่า ‘สูตรโกง’ ในยุคเก่านั้นมีเสน่ห์บางอย่าง เช่น ความรู้สึกของการใส่คำสั่ง การบอกเล่ากันปากต่อปาก ได้กลายเป็นความทรงจำของเกมเมอร์ที่เคยผ่านช่วงเวลานั้นมาแล้ว
การโกงเกมถือว่าชั่วร้ายมั้ย? คำตอบอาจไม่ตรงไปตรงมานักในยุคหนึ่ง (อ่านประเด็นนี้ได้ที่ thematter.co) แต่ในวันนี้ เราแค่อยากชวนทุกคนมานึกถึงสูตรโกงเกมเก่าๆ ที่ต่อให้เวลาผ่านไปเท่าไหร่ก็ยังไม่ลืม
“show me the money” – StarCraft

การมีทรัพยากรมากกว่าศัตรูเท่ากับเป็นการการันตีชัยชนะในสงคราม สำหรับเกมวางแผนการรบแบบเรียลไทม์ หรือ RTS (real-time strategy) ทรัพยากรเป็นตัวแปรที่จะกำหนดว่าผู้เล่นจะชนะหรือแพ้ เพราะการมีทรัพยากรเหนือกว่าหมายถึง การสร้างกองทัพได้มากกว่า ไปจนถึงอัพเกรดเทคโนโลยีได้สูงกว่า
แต่ถ้าใครอยากหาวิธีลัดในเกมวางแผนระดับตำนานอย่าง StarCraft (1998) เพียงแค่กด Enter เพื่อเปิดกล่องข้อความ และพิมพ์ประโยค “show me the money” ลงไป เพียงเท่านี้คุณก็จะได้ทรัพยากร 10,000 แร่เพรช และ 10,000 แก๊ส มาฟรีๆ สูตรโกงนี้เป็นหนึ่งในอีกหลายสูตรโกงที่ทีม Blizzard ผู้พัฒนาเกมใส่เอาไว้เพื่อทดสอบการตัวเกม ว่ากันว่าวลี show me the money มาจากประโยคเด็ดของภาพยนตร์เรื่อง Jerry Maguire (1996) ในฉากหนึ่งที่นักแสดง คิวบา กู๊ดดิง จูเนียร์ พูดกับ ทอม ครูซ
“rosebud;!;!;!;!;!” – The Sims

ไปกันต่อกับการโกงเงินในเกม ถ้าใครเคยเล่นเกมจำลองโลกเสมือน The Sims และเคยโกงเงินเพื่อสร้างบ้านและชีวิตในฝันน่าจะคุ้นเคยกับสูตรโกงนี้เป็นอย่างดี นั่นคือ “rosebud” ข้อความที่ถ้าพิมพ์ลงไปแล้วจะสามารถเสกเงิน 1,000 ซิโมเลียน (§) ให้กับเรา และถ้าใครอยากได้เงินมากกว่านั้น “motherlode” คืออีกสูตรที่เสกเงินให้ผู้เล่นได้ถึง 50,000 ซิโมเลียนในครั้งเดียว
แต่ถ้าใครรู้กลเม็ดอีกนิดหน่อยจะรู้ว่า การพิมพ์เครื่องหมาย “;!;!;!;!;!” ต่อท้าย (ยาวแค่ไหนก็ได้) สูตรโกงที่พิมพ์ไปก่อนหน้าจะเป็นการทำซ้ำคำสั่งที่ดังกล่าว ดังนั้นถ้าพิมพ์ “rosebud;!;!;!;!;!” หรือ “motherlode;!;!;!;!;!” ลงไป เราก็จะได้เงินมหาศาลโดยไม่ต้องป้อนสูตรโกงเดิมหลายครั้งให้เมื่อมือ
“HESOYAM” – GTA: San Andreas

การเป็นอันธพาลมันลำบาก ต้องระวังทั้งคู่อริและตำรวจที่จ้องจะจับเราเข้าคุก ดังนั้นเตรียมพร้อมรับมือไว้ก่อนก็น่าจะดี
ในเกม GTA San Andreas (2004) เราที่รับบทเป็น คาร์ล ‘ซีเจ’ จอห์นสัน ต้องเข้าไปพัวพันกับอาชญากรรมที่เกิดขึ้นในเมือง ลอสซานโตส (Los Santos) ไม่ว่าจะเป็นการยิงปะทะกับแก๊งคู่ปรับ ลักลอบขนของ ขับรถหนีตำรวจ และนอกจากจะท้าทายกฎหมายในเกม ผู้เล่นก็สามารถท้าทายระบบด้วยการใช้สูตรโกงเช่นกัน “HESOYAM” คือสูตรโกงที่ครบเครื่องของเกมนี้ในเวอร์ชั่น PC เมื่อป้อนคำสั่งเข้าไปตัวละครของเราจะกลับมามีพลังชีวิตเต็มหลอดพร้อมเกราะ และเงินในกระเป๋าอีก 250,000 ดอลลาร์ฯ ในทันที
เกมตระกูล GTA นับว่าขึ้นชื่อเรื่องสูตรโกงที่ใส่เข้ามาในเกม และ HESOYAM คือหนึ่งในสูตรโกงขึ้นหิ้งที่หลายคนมักจำได้เสมอ
“WhosYourDaddy” – Warcraft III

ดูเหมือนว่านักพัฒนาเกมของ Blizzard จะชอบเอาวลีเด็ดมาใช้เป็นสูตรโกงสำหรับเกมในเครือ หนึ่งในนั้นคือวลี “Who’s your daddy?” ที่มักใช้กันเพื่อแสดงความเหนือกว่า แปลเป็นไทยได้ประมาณว่า “รู้มั้ยแถวนี้ใครคุม” หรือ “กูนี่แหละของจริง” วลีนี้กลายมาเป็นคำสั่ง “WhosYourDaddy” ในเกมวางแผนการรบ Warcraft III (2002)
ผลลัพธ์หลังจากพิมพ์สูตร WhosYourDaddy ลงไปจะทำให้ยูนิตของผู้เล่นทรงพลังดั่งพระเจ้า ยูนิตที่เราควบคุมจะมีสถานะเป็นอมตะ และสามารถฆ่าศัตรูได้ด้วยการโจมตีเพียงครั้งเดียว เรียกว่าเก่งเวอร์สมกับวลีที่เอามาตั้งเป็นคำสั่งโกงเกมเลย
“กด O สองครั้ง, กดลูกศรซ้าย (←) หกครั้ง, และ กดปุ่ม L1 และ R2 ค้างไว้” – Mega Man X4

ร็อกแมนหรือเมกาแมนแล้วแต่คนจะเรียก ในเกมภาค Mega Man X4 (1997) ที่สามารถเล่นได้บนหลายเครื่องเกม เช่น PlayStation และ Sega Saturn ตามปกติแล้วผู้เล่นจะต้องเอาชนะบอสในแต่ละด่านเพื่อให้ได้เกราะใหม่ และได้ชิ้นส่วนเกราะจากแคปซูลของ Dr. Light ที่ซ่อนอยู่ในแต่ละด่านเท่านั้น
แต่ทางผู้พัฒนา Capcom ได้ฝังสูตรลับไว้สำหรับเกราะพิเศษ สำหรับตัวละคร X สูตรที่ว่าคือการ “กด O สองครั้ง, กดลูกศรซ้าย (←) หกครั้ง และ กดปุ่ม L1 กับ R2 ค้างไว้” หากป้อนคำสั่งได้ถูกต้อง หลังจากเข้าเกมไปแล้วตัวละคร X จะมีสีน้ำเงิน-สีม่วงแทนที่จะเป็นสีน้ำเงิน-ฟ้า และครั้งแรกที่เข้าไปเข้าแคปซูลของ Dr. Light เราก็จะได้เกราะ Ultimate Armor หรือที่เรียกกันว่า ‘เกราะดำ’ มาในทันที ตัวเกราะมีคุณสมบัติเพิ่มพลังป้องกัน การโจมตีบัสเตอร์ช็อตที่รุนแรง พลังชีวิตเต็มแม็กซ์ แถมมาด้วยสกิลพุ่งโจมตี เอาชนะบอสทุกตัวได้แบบสบายๆ
นอกจากนี้ ตัวละคร Zero ก็มีเกราะพิเศษเช่นกัน แต่การป้อนคำสั่งก็จะต่างไปจากของตัวละคร X
“sv_gravity [value]” – Half-Life

Half-Life (1998) เป็นอีกเกมที่มีสูตรโกงหลายคำสั่งอยู่ในตัว โดยก่อนจะป้อนคำสั่งในเกม ผู้เล่นต้องเปิดใช้งาน Developer Console ก่อน ถึงจะสามารถกด ~ เพื่อป้อนคำสั่งได้
สูตรโกงเด่นๆ ของ Half-Life ก็เช่น “impulse 101” คำสั่งที่จะมอบอาวุธและชุดเกราะให้ผู้เล่นแบบครบครัน แต่ถ้าให้พูดถึงคำสั่งที่ทำให้การเล่นเกมทั้งตลกและสนุกขึ้นคงจะเป็น “sv_gravity [value]” คำสั่งปรับแรงโน้มถ่วงของเกมที่สามารถป้อนค่าตัวเลขได้ตามต้องการ ยิ่งค่าตัวเลขน้อย แรงโน้มถ่วงยิ่งน้อย เช่น “sv_gravity 0” ตัวละครจะกระโดดได้สูง ตัวเบาจนเดินได้กลางอากาศ กลับกันถ้าเป็น “sv_gravity 999” เราจะตัวหนักจนกระโดดไม่ได้เลย
“A, B, A, C, A, B, B” – Mortal Kombat

คำสั่งโกงเกมมักมีจุดประสงค์ให้ผู้เล่นได้เปรียบ (หรืออาจจะเสียเปรียบ) เป็นส่วนใหญ่ แต่คำสั่ง “A, B, A, C, A, B, B” ในเวอร์ชั่นเครื่องเกม Sega Genesis ของเกม Mortal Kombat (1993) มีไว้เพื่อเพิ่มอรรถรสในการเล่นโดยเฉพาะ
คำสั่งเปิดโหมดเลือดสาด หรือ Blood Code จะปลดเอฟเฟ็กเลือดและฉากโหดที่เคยถูกเซ็นเซอร์ไว้ เปลี่ยนเลือดสีเทาในการต่อสู้และฆ่าฟันให้เป็นสีแดงฉาน การมีอยู่ของคำสั่งนี้นำไปสู่การถกเถียงเกี่ยวกับความรุนแรงในวิดีโอเกม และเป็นสาเหตุสำคัญในการก่อตั้งคณะกรรมการจัดเรตสื่อซอฟต์แวร์บันเทิง (Entertainment Software Rating Board—ESRB)
“IDDQD” – Doom

Doom (1993) เป็นเกมที่สามารถเล่นได้แทบจะทุกแพลตฟอร์มบนโลก แม้แต่ในไฟล์ PDF ก็ยังมีคนหาทางให้เกมนี้เล่นได้
สูตรโกงที่คนรู้จักกันดีของเกม Doom คือ “IDDQD” การป้อนคำสั่งก็ง่ายแสนง่าย ไม่จำเป็นต้องเรียกกล่องข้อความขึ้นมาด้วยซ้ำ เพียงแค่พิมพ์ IDDQD ลงไป ตัวละครในเกมก็จะเข้าสู่โหมดพระเจ้า (God mode) ไม่รับความเสียหายใดๆ จากศัตรู การระเบิด หรืออันตรายจากสภาพแวดล้อม หรือก็คือเป็นอมตะนั่นแหละ
“↑, ↑, ↓, ↓, ←, →, ←, →, B, A, Start” – Contra & เกมอื่นๆ

พูดถึงสูตรโกงเกมทั้งทีจะไม่พูดถึงสูตรโกงเกมระดับตำนาน “ขึ้น, ขึ้น, ลง, ลง, ซ้าย, ขวา, ซ้าย, ขวา, B, A, Start” หรือ Konami Code ก็คงไม่ได้ เชื่อว่าสูตรโกงนี้เหล่าเกมเมอร์น่าจะท่องได้ขึ้นใจ ก่อนท่องแม่สูตรคูณได้เสียอีก
Konami Code เป็นสูตรโกงที่สร้างโดยนักพัฒนาเกม คาซูฮิซะ ฮาชิโมโตะ (Kazuhisa Hashimoto) ในระหว่างที่กำลังพอร์ตเกม Gradius (1986) จากเครื่องอาร์เคดมาลงเครื่อง NES คาซูฮิซะพบว่าตัวเกมยากเกินไป เขาจึงสร้างคำสั่งนี้ขึ้นมาเพื่อทดสอบเกมและไม่ได้ลบมันออก หลังจากนั้น Konami ก็ตั้งใจใส่รหัสเดียวกันนี้ลงในเกมต่อๆ มา เช่น Contra (1987) ที่ตัวสูตรโกงจะมอบจำนวนชีวิตให้ผู้เล่น 30 ชีวิต
Konami Code เป็นตำนานและโด่งดังถึงขั้นที่เกมอื่นๆ ที่แม้จะไม่ใช่เกมของ Konami ก็เอาสูตรโกงนี้ไปแฝงอยู่ในตัวเกม