เคยนอนเลื่อนดูรูปน้องหมาน้องแมวน่ารักๆ แล้วรู้สึกอยากอมน้องเข้าไปทั้งตัวไหม?
ไม่ว่าจะเพราะพฤติกรรมสุดกวน ความขี้อ้อน หรือหน้าตาที่น่ารักน่าชัง ก็ล้วนแล้วแต่เป็นเหตุผลที่ทำให้เราอดรู้สึกเอ็นดูเหล่าสัตว์เลี้ยงน่ารักอย่างน้องหมาน้องแมวได้ไม่ยาก ซึ่งนั่นก็ทำให้ไม่ว่าจะเลื่อนฟีดโซเชียลมีเดียไหนๆ ก็มักจะเจอความน่ารักของสัตว์เลี้ยงที่บรรดาแม่ๆ เอามาเสิร์ฟให้พี่เลี้ยงออนไลน์อย่างเราๆ อยู่เสมอ
แต่ไม่รู้เทพเจ้าดลใจหรือเหล่าน้องๆ เล่นของใส่ หลายครั้งที่เลื่อนฟีดดูคลิปของน้องๆ หมาแมวหรือสัตว์โลกน่ารักไปมา เราดันรู้สึกมันเขี้ยว อยากอมน้องๆ ขึ้นมาเสียอย่างนั้น แถมดีไม่ดีหลายครั้งเราก็อยากมุดหน้าจอเข้าไปจกพุง บีบแก้มสักทีสองทีด้วยเหมือนกัน
เอ๊ะ นี่เรากำลังเป็นอะไร ความรู้สึกเหล่านี้มันเกิดจากไหน ทำไมเราอยากแสดงปฏิกิริยาต่อความน่ารักเหล่านี้ด้วยการบีบ รัด จก หรือฟัดได้กันนะ?
เพราะสมองมันซับซ้อน เราเลยอยากฟัด
ทำความเข้าใจกันก่อน มันไม่แปลกเลยที่เราจะเห็นความน่ารักแล้วเกิดอาการอยากอม อยากงับ หรืออยากฟัด เมื่อความรู้สึกเหล่านี้คือความรู้สึกที่เกิดขึ้นได้โดยทั่วไป อย่างในงานวิจัยจากมหาวิทยาลัยเยลในปี 2015 ก็ได้ให้ข้อมูลเกี่ยวกับความรู้สึกตอบสนองเหล่านี้ไว้ว่า มีผู้ใหญ่กว่า 50-60% ที่มักรู้สึกอยากงับ อยากหยิก หรือแม้กระทั่งเล่นแรงๆ กับสิ่งมีชีวิตสุดน่ารัก ซึ่งปฏิกิริยาตอบสนองต่อความน่ารักในรูปแบบนี้มันมีชื่อเรียกว่า ‘Cute Aggression’ หรือความรุนแรงที่เกิดจากความน่ารักนั่นเอง
แต่ทั้งที่ความน่ารักน่าเอ็นดูของสัตว์โลกมันเกินต้านขนาดนี้ ทำไมเรากลับแสดงออกไปไม่ตรงกับที่คิดได้ล่ะ?
นั่นก็เพราะความซับซ้อนของสมองที่ทำให้เราแสดงออกอย่างรุนแรงกว่าที่รู้สึก อธิบายง่ายๆ ก็คือแทนที่เราเห็นอะไรน่ารักๆ แล้วสมองจะสั่งให้เราแสดงปฏิกิริยาเชิงบวก ตอบโต้สิ่งน่ารักนั้นด้วยรอยยิ้ม เสียงหัวเราะ หรือสายตาเอ็นดู แต่สมองกลับสั่งให้แสดงออกไม่ตรงกับสิ่งที่รู้สึก เพื่อสื่อสารอารมณ์ที่ท่วมท้นจนกลายเป็น cute aggression ซึ่งการตอบสนองแบบนี้ก็เป็นส่วนหนึ่งของพฤติกรรมที่เรียกว่า ‘Dimorphous Expression’ หรือการแสดงออกที่ไม่ตรงกับใจ
แล้วต้องน่ารักแบบไหนต่อมความมันเขี้ยวถึงทำงาน? จากการสำรวจปฏิกิริยาในสมองของผู้ใหญ่ต่อความน่ารักของสัตว์เลี้ยง ในงานวิจัยจากมหาวิทยาลัยแคลิฟอร์เนีย ริเวอร์ไซด์พบว่า cute aggression เกิดขึ้นกับรูปภาพของเด็กทารกและลูกสัตว์เล็กๆ โดยพบว่า เมื่อผู้ใหญ่ได้เห็นภาพทารกและลูกสัตว์แล้ว จะรู้สึกอยากทะนุถนอมปกป้อง แต่ไม่สามารถทำได้จริง จึงก่อให้เกิดปฏิกิริยาที่ตรงกันข้ามกับความรู้สึกของตัวเอง
ซึ่งลักษณะของความน่ารักน่าอมเช่นนี้ตรงกับแนวคิด ‘Baby Schema’ ของ คอนราด ลอเรนซ์ (Konrad Lorenz) ที่ว่า ลักษณะของทารกที่มีความ ‘แก้มยุ้ย ปากนิด จมูกหน่อย’ ทำให้มนุษย์ให้ความสนใจและดูแลมากกว่าสิ่งอื่นๆ ไปด้วย โดยความสนใจใส่ใจนี้อาจไปเชื่อมโยงกับการทำงานของสมองที่จะทำให้เราโฟกัสกับสิ่งมีชีวิตน่ารักเหล่านี้เป็นพิเศษ
ซึ่งงานวิจัยชิ้นนี้ได้ทำการเก็บข้อมูลจากการทำงานของคลื่นไฟฟ้าในสมองก่อนจะพบว่า ภาพทารกและลูกสัตว์นั้นสามารถกระตุ้นระบบประมวลผลทางอารมณ์ พร้อมๆ กับให้ความรู้สึกเพลิดเพลิน มีความสุขไปด้วย นั่นเป็นเพราะว่าเมื่อร่างกายเผชิญกับสภาวะทางอารมณ์ที่ท่วมท้นเกินกว่าปกติ สมองจึงต้องสั่งการเพื่อควบคุมระดับอารมณ์ให้กลับมาเป็นปกติโดยใช้ความรู้สึกเชิงลบอย่างความรู้สึกอยากกัด อยากบีบเข้ามาจัดการ
เพราะความมันเขี้ยวเกี่ยวพันกับการมีชีวิตรอด
แม้ cute aggression จะเป็นความรู้สึกที่เกิดขึ้นกับตัวผู้ใหญ่เป็นหลัก แต่ก็มีผลต่อการอยู่รอดของทารกหรือสิ่งมีชีวิตเล็กๆ ที่น่ารักไม่น้อยทีเดียว นั่นก็เพราะ การแสดงออกอย่างรุนแรงนี้ทำให้ทารกเรียนรู้ที่จะตอบสนองกับอาการมันเขี้ยว และแยกแยะความรู้สึกนี้กับความโกรธจริงๆ ในฐานะการเรียนรู้อารมณ์ของผู้คน ขณะเดียวกัน ความรู้สึกเช่นนี้ก็กลายมาเป็นแรงผลักดันหนึ่งที่ทำให้มนุษย์ไม่ละทิ้งสัญชาตญาณของตัวเองท่ีจะปกป้องสิ่งมีชีวิตด้วยกันเอง
ไม่เพียงเท่านั้น การแสดงออกไม่ตรงกับใจนี้ก็มีความสำคัญในเชิงวิวัฒนาการของมนุษย์อย่างไม่น่าเชื่อ โดย ดร. โอริอานา อารากอน (Oriana Aragon) นักจิตวิทยาแห่งมหาวิทยาลัยเคล็มสัน สหรัฐอเมริกา ผู้ศึกษาความมันเขี้ยวได้อธิบายไว้ว่า การแสดงออกที่ซับซ้อนไม่ตรงกับใจเป็นการให้ข้อมูลเพิ่มถึงอารมณ์ความรู้สึกของเราอย่างชัดเจน เพื่อทำให้ผู้คนคาดเดาได้ว่าเรามีแนวโน้มจะทำอะไรต่อไปได้บ้าง และหาทางออกเพื่อการอยู่ร่วมกันอย่างเป็นปกติสุข
หากยังเห็นภาพไม่ชัด ดร. โอริอานาอธิบายว่า เวลาเราไปเดินที่สวนสาธารณะแล้วเห็นน้องหมาน่ารักๆ ตัวหนึ่ง การหยุดเดินแล้วส่งยิ้มให้อาจบ่งบอกความรู้สึกเชิงบวกได้ไม่มากพอ และทำให้เจ้าของไม่แน่ใจว่าเรารู้สึกดีอยู่หรือเปล่า cute aggression จึงบ่งบอกระดับความรู้สึกของเราได้มากกว่า
ดังนั้น ถ้าเราจะเห็นมีมน้องหมาน้องแมวแล้วจะรู้สึกมันเขี้ยวก็เป็นเรื่องธรรมดา เพราะมันเกิดมาพร้อมกับความเอ็นดู ซึ่งเป็นรูปแบบหนึ่งของความรัก และไม่แปลกเลยถ้าเราจะอยากอมหมาแมว ก็เพราะน้องๆ ก็น่ารักจนห้ามใจให้ไม่เอ็นดูไม่ไหวยังไงล่ะ
อ่านถึงตรงนี้แล้วก็เลื่อนดูคลิปน้องหมาน้องแมวต่อได้อย่างสบายใจเลยนะ!
อ้างอิงจาก
