ในช่วงที่ผ่านมา จีนได้ออกกฎระเบียบใหม่ๆ มากมาย ทั้งการคุมบริษัทเทคโนโลยีขนาดใหญ่ การควบคุมการศึกษา จัดการกับกวดวิชา และล่าสุดยังออกออกระเบียบควบคุมวงการบันเทิง และแฟนคลับ ด้วยกฎมากมาย ที่ทำให้วงการบันเทิงในประเทศจีนอาจจะไม่เหมือนเดิมอีกต่อไป ซึ่งก็เริ่มมีเคสของนักแสดงหลายคน ที่ถูกแบน และลงโทษแล้วด้วย
The MATTER ชวนไปดูว่าการจัดระเบียบวงการบันเทิงของจีนมีการแบนอะไรบ้าง ดารา นักแสดง นักร้องจะต้องปฏิบัติตัวแบบไหน รายการทีวีอะไรที่ถูกสั่งห้าม วงการแฟนคลับนั้นเปลี่ยนไปยังไง รวมถึงว่าทำไมพรรคคอมมิวนิสต์จีนถึงออกกฎระเบียบเหล่านี้ออกมา
จัดระเบียบวงการบันเทิง
ซีรีส์จีนสุดปัง รายการเซอร์ไววัลไอดอลดังเป็นพลุแตก ดารามีแบรนด์ต่างชาติจ้างมากมาย โกอินเตอร์ระดับโลก ที่ผ่านมาตลาดวงการบันเทิงจีนนั้นมีกระแสตอบรับที่ดีมาก มีกลุ่มแฟนคลับทั้งในและนอกประเทศ แต่ล่าสุดเมื่อวันที่ 2 กันยายนที่ผ่านมา สำนักวิทยุและโทรทัศน์แห่งชาติ ที่ทำหน้าที่กำกับดูแลสื่อของจีน ก็ได้ประกาศ กฎระเบียบเพิ่มเติมของการแสดงศิลปะ ความบันเทิง และบุคลากรที่เกี่ยวข้อง ซึ่งถูกมองว่าเป็นความพยายาม clean up วงการบันเทิงของพรรคคอมมิวนิสต์จีน
โดยกฎนี้มีแผนทั้งหมด 8 ข้อ ซึ่งใช้กับทั้งตัวนักแสดง ไอดอล กับทั้งสถานีโทรทัศน์ต่างๆ ด้วย
ในแผนนี้ มีหัวข้อหนึ่งที่ถูกพูดถึงเป็นอย่างมาก คือ ‘การคว่ำบาตรเพื่อความบันเทิงที่มากเกินไป’ โดยได้กำหนดถึงมาตรฐานความงามที่ถูกต้องไว้ แต่จะแบนดารา นักแสดง โดยเฉพาะไอดอล มีที่ลักษณะออกสาว หรือเหมือนผู้หญิงมากเกินไป เช่น ไอดอลที่แต่งหน้ามากเกินไป ไม่ตรงกับความเผ็นผู้ชายที่แพร่หลายในวัฒนธรรมจีนดั้งเดิม รวมถึงยังห้ามการส่งเสริมดารา ศิลปินที่หยาบคายด้วย
แผนยังระบุถึงการแบนแนวโน้มที่ไม่ดีในอุตสาหกรรม ผู้ที่มีจุดยืนทางการเมืองที่ไม่เหมาะสม ผิดจากหลักการและค่านิยมที่พรรคคอมฯ ฝ่าฝืนกฎหมายหรือขัดต่อความสงบเรียบร้อยและศีลธรรมอันดีของประชาชนจะไม่ได้รับอนุญาตให้ปรากฏตัวในรายการบันเทิง นอกจากนี้ยังมีการห้ามอวย ชื่นชมความร่ำรวยมั่งคั่งของดารา และห้ามจ่ายเงินค่าตัวดารา ศิลปินในราคาสูง การสนับสนุนคนดังให้ทำงานการกุศล และการลงโทษเพิ่มเติมสำหรับสัญญาปลอม และการหลีกเลี่ยงภาษี
รูปแบบรายการต่างๆ ที่เคยเป็นที่นิยม ก็อาจจะหายไป ไม่มีอีกแล้วด้วย เพราในกฎใหม่นี้ ยังห้ามผู้แพร่ภาพกระจายเสียงและแพลตฟอร์มสื่อออนไลน์จากการทำรายการออดิชั่นเซอร์ไววัลพัฒนาไอดอล โดยในประกาศระบุว่า รายการออดิชั่นเหล่านี้เป็นการสนับสนุนวัฒนธรรมแฟนด้อมที่เป็นอันตรายด้วย รวมไปถึงห้ามลูกๆ ของดารา ในการปรากฎตัว ออกรายการวาไรตี้ และรายการเรียลลิตี้ ทั้งรูปแบบการโหวตจำนวนมหาศาลในรายการเรียลลิตี้โชว์ก็จะถูกห้ามเช่นกัน ยกเว้นการโหวตแบบสดที่ผู้ชมในห้องส่งเป็นผู้โหวต
ไม่เพียงเท่านั้น กฎบังเรียกร้องให้มีการกำกับดูแลคนในวงการบันเทิง บังคับใช้ใบอนุญาตผู้จัดรายการโทรทัศน์ จัดให้มีการฝึกอบรมวิชาชีพ และศีลธรรม และมองว่าผู้ให้ความบันเทิงไม่ควรใช้อาชีพ และชื่อเสียงของตนเพื่อแสวงหาผลกำไร แต่ต้องส่งเสริมความเห็นอย่างมืออาชีพในวงการบันเทิง ยืนกรานทิศทางและค่านิยมทางการเมืองที่ถูกต้อง วิจารณ์ค่านิยมปลอม น่าเกลียด และชั่วร้าย ทั้งยังชี้ว่า วงการบันเทิงจีนต้องให้ความสำคัญกับ ‘วัฒนธรรมจีนดั้งเดิม วัฒนธรรมการปฏิวัติ และวัฒนธรรมสังคมนิยม’
ในช่วงที่ผ่านมา นอกจากการออกกฎระเบียบที่เคร่งครัด และเปลี่ยนวงการบันเทิงจีนฉบับนี้แล้ว เรายังได้เห็นการลงดาบคาดโทษดาราดังในจีนหลายราย อย่างเช่น นักแสดงสาว เจิ้งส่วงที่ถูกปรับเงิน 299 ล้านหยวน (46.1 ล้านเหรียญสหรัฐ) ฐานเลี่ยงภาษีโดยการเซ็นสัญญาเท็จ หรือนักแสดงชายจาง เจ๋อฮั่น ที่ถูกขึ้นบัญชีดำ และแบนในจีน จากการไปเที่ยวศาลเจ้ายาสุกุนิ และร่วมงานแต่งงานที่ศาลเจ้าโนกิ ในญี่ปุ่น ซึ่งทั้งสองแห่งเป็นสถานที่ฝังศพของทหารญี่ปุ่นช่วงสงครามโลกครั้งที่ 2 ที่เคยบุกรุก และเข่นฆ่าชาวจีนจำนวนมาก
รวมไปถึงเคสของ เจ้า เหว่ย ดาราหญิงผู้มีชื่อเสียงจากการรับบทนำ ในภาพยนตร์ชุดเรื่อง ‘องค์หญิงกำมะลอ’ ที่ถูกลบชื่อ ผลงาน และบ้านแฟนคลับจากอินเทอร์เน็ตทั้งหมดด้วย
กฎฉบับนี้ออกมาโดยคาดหวังว่า ดารา และสื่อของจีน จะไม่แสดงค่านิยมตะวันตก และนิยมความหรูหราฟุ่มเฟือย แต่หวังว่าสื่อ และผู้มีชื่อเสียงจะส่งเสริมภาพลักษณ์ของการรักชาติ และความรักต่อรัฐบาลคอมมิวนิสต์
ควบคุมแฟนด้อม
ไม่เพียงแค่ควบคุมสถานีโทรทัศน์ แพลตฟอร์มต่างๆ แต่ในช่วงเวลาไล่เลี่ยกัน ในปลายเดือนสิงหาคม หน่วยงานบริหารไซเบอร์เสปซของจีย ยังได้ออก มาตรการเฉพาะ 10 ข้อ เพื่อควบคุมวัฒนธรรม ‘แฟนคลับ’ ในวงการบันเทิงด้วย โดยจะจัดการกับวัฒนธรรมแฟนคลับที่เป็นพิษ การเคลื่อนไหวของแฟนๆ ที่บูชา และใช้จ่ายเงินกับไอดอล หรือศิลปินมาเกินไป ที่ทำให้เกิดค่านิยมที่บิดเบี้ยว การกลั่นแกล้งกันในโลกออนไลน์ และการระดมทุนที่ผิดกฎหมาย
โดยได้มีการประกาศลบการจัดอันดับที่เกี่ยวกับคนดังทั้งหมดจากแพลตฟอร์มออนไลน์ต่างๆ ทั้งจัดอันดับคนดัง หัวข้อยอดนิยม หรือจำนวนสมาชิกแฟนด้อม ให้เหลือเพียงอันดับของ เพลง ภาพยนตร์ โทรทัศน์ และผลงานอื่นๆ ของดารา ศิลปินเท่านั้น ทั้งยังเสริมว่าฟังก์ชั่นของแพลตฟอร์มออนไลน์ เช่น การลงชื่อเข้าใช้ของแฟนๆ การกดถูกใจ และความคิดเห็นควรได้รับน้ำหนักน้อยลง แต่ควรให้ความสำคัญที่ผลงานมากขึ้น
นอกจากนี้ยังแบนแพลตฟอร์มออนไลน์ที่ตั้งค่าฟังก์ชั่นการลงชื่อเข้าใช้แบบชำระเงินสำหรับแฟนๆ หรือเพิ่มจำนวนการลงชื่อเข้าใช้ด้วยการสมัครสมาชิกด้วย ไปถึงกิจกรรมส่งเสริมการขายทุกรูปแบบที่ใช้รูปแบบการแข่งขันระหว่างคนดัง หรือแฟนๆ ก็จะถูกแบนด้วย
ด้านเอเจนซี่ และค่ายของดารา ศิลปินเอง ยังมีกฎระเบียบที่เข้มงวดมากขึ้นในแง่ของการปล่อยเนื้อหา การโปรโมตเชิงพาณิชย์ และการจัดการแฟนคลับของคนดัง เอเจนซี่ต้องชี้นำกลุ่มแฟนคลับ และห้ามบ้านเบส แฟนด้อมต่างๆ ทะเลาะกัน ซึ่งจะนำมาสู่ปัญหาการกลั่นแกล้ง และความวุ่นวายในภายหลัง ทั้งจะมีการจัดการบัญชีแฟนคลับจะแข็งแกร่งขึ้น
เนื้อหาที่เป็นอันตรายซึ่งเกี่ยวข้องกับแฟนๆ ที่โต้เถียงกันในเรื่องดารา ศิลปิน การทะเลาะเบาะแว้ง และการเผยแพร่ข่าวลือจะถูกลบออก รวมถึงบ้านเบสแฟนด้อมต่างๆ ที่จัดตั้งขึ้นต้องรองรับวัตถุประสงค์เหล่านี้ ในด้านข่าวเกี่ยวกับการก็อสซิป อื้อฉาว ของดาราคนดัง และเนื้อหาที่ถือว่าหยาบคายหรือรุนแรงก็จะถูกแบนด้วย
หลังจากที่ประกาศนี้ออกมา Weibo แพลตฟอร์มโซเชียลมีเดียรายใหญ่ของจีนก็ได้ประกาศถอดการจัดอันดับรายชื่อดารา ที่แฟนๆ มักทุ่มเทเงิน และเวลาเพื่อให้ชื่อศิลปินติดอันดับสูงขึ้นออก เช่นเดียวกับเสิร์ชเอ็นจิ้น Baidu และ 360 ที่เอาอันดับรายชื่อเหล่านี้ออกเช่นกัน ขณะที่ Weibo ยังได้ลบโพสต์ที่ละเมิดกฎทางวาจา และเผยแพร่ข้อมูลการระงับบัญชีทุกสัปดาห์ตั้งแต่เดือนมิถุนายน เพื่อจัดการกับการละเมิดทางวาจาและข่าวลือเกี่ยวกับแวดวงแฟนคลับด้วย
ในด้านของแอพฯ ต่างๆ ในโทรศัพท์มือถือ ที่ใช้สำหรับการระดมทุนของแฟนคลับ การติดตามกิจกรรมของไอดอล ศิลปัน และโหวตจัดอันดับไอดอลในรายการต่างๆ ถูกลบออกจากแอพสโตร์แล้วด้วย
วงการบันเทิงที่เฉิดฉาย และวงการแฟนด้อมที่มหาศาลของจีน อาจจะเปลี่ยนไปจากการพยายามจัดการของพรรคคอมมิวนิสต์จีน ซึ่งบริษัทบัญชีระดับโลก PwC คาดการณ์ว่ารายรับรวมของอุตสาหกรรมบันเทิงและสื่อของจีนในปี 2564 จะอยู่ที่ประมาณ 358.6 พันล้านดอลลาร์สหรัฐฯ และจะสูงถึง 436.8 พันล้านดอลลาร์สหรัฐภายในปี 2568
แต่ก็ยังไม่เป็นที่แน่ชัดว่าการออกกฎใหม่นี้ จะกระทบวงการบันเทิงของจีนมากน้อยแค่ไหน ถึงอย่างนั้นวงการบันเทิงเกาหลีใต้ ที่ไปตีตลาดจีนได้จำนวนมหาศาลในช่วงที่ผ่านมาก็มีการคาดการณ์แล้วว่า จะได้รับผลกระทบจากกฎเหล่านี้ไปเต็มๆ และอาจจะต้องมีการปรับกลยุทธ์การโปรโมทต่างๆ ในประเทศนี้ด้วย
อ้างอิงจาก
https://www.globaltimes.cn/page/202108/1232634.shtml
https://global.chinadaily.com.cn/a/202109/03/WS61319644a310efa1bd66d27f.html
https://www.globaltimes.cn/page/202108/1232642.shtml
https://www.bbc.com/news/business-58394906