ตื่นมาแล้วคัดจมูก แสบตา มองไปนอกหน้าต่างอากาศก็ดูขมุกขมัว เอ๊ะ วันนี้ค่าฝุ่นเท่าไหร่นะ?
หลายคนเข้าใจดีว่า การมาของ ‘pm2.5’ ไม่ควรจะเป็นเรื่องปกติ แต่ประเด็นนี้ก็วนเวียนมาประจำทุกปี ถึงอย่างนั้น สิทธิที่จะได้หายใจในอากาศสะอาดก็เป็นเรื่องพื้นฐานที่ประชาชนควรได้รับ เพราะฝุ่น pm2.5 ส่งผลร้ายต่อสุขภาพของเราอย่างร้ายแรง โดยอาจทำให้เกิดโรคต่างๆ เช่น จมูกอักเสบ ภูมิแพ้ โรคหืด และโรคถุงลมโป่งพอง ทั้งยังมีส่วนทําให้เกิดมะเร็งปอดได้อีกด้วย
เพื่อเรียกร้องให้เรื่องนี้เป็นประเด็นสำคัญ และได้รับการแก้ไขอย่างเป็นรูปธรรม เครือข่ายอากาศสะอาด ประเทศไทย จึงได้จัดทำร่าง พ.ร.บ.กำกับดูแลการจัดการอากาศสะอาดเพื่อสุขภาพแบบบูรณาการ พ.ศ.…. (เรียกย่อๆ ว่า พ.ร.บ.อากาศสะอาด) ขึ้นมาตั้งแต่ปี 2563 และรวบรวมรายชื่อประชาชนมากว่า 24,000 รายชื่อ ซึ่งตอนนี้ ร่าง พ.ร.บ.ฉบับดังกล่าวกำลังจะเข้าสู่รัฐสภาในวันที่ 21 มกราคมนี้
หาก พ.ร.บ.อากาศสะอาดนี้ผ่าน ประชาชนจะได้สิทธิอะไรบ้าง แล้วรัฐบาลจะต้องทำอะไรบ้าง เพื่อให้เราได้มีอากาศบริสุทธิ์หายใจ The MATTER ขอชวนไปดูว่าสิ่งที่เราจะได้รับจาก พ.ร.บ.ฉบับนี้กัน
การบังคับใช้กฎหมายมีประสิทธิภาพขึ้น
พ.ร.บ.ฉบับนี้จะผลักดันให้มีหน่วยงานกำกับดูแลการทำงานของหน่วยงานรัฐในการบังคับใช้กฎหมายตาม พ.ร.บ.ฉบับนี้และกฎหมายอื่นที่เกี่ยวข้องอย่างเคร่งครัด
กระจายอำนาจในการกำกับดูแล
รัฐต้องให้ประชาชนเข้ามามีส่วนร่วมในการกำหนดนโยบาย จัดทำกฎหมาย และกำกับดูแล เพื่อปกป้องสิทธิที่จะหายใจอากาศสะอาดของประชาชน
ประชาชนมีสิทธิเข้าถึงข้อมูลเกี่ยวกับอากาศสะอาด
กำหนดให้ภาครัฐต้องตรวจสอบ รายงานผล และให้ข้อมูลเกี่ยวกับคุณภาพอากาศ รวมถึงให้ข้อมูลเกี่ยวกับช่องทางการร้องเรียนปัญหาเรื่องคุณภาพอากาศและการทำงานของเจ้าหน้าที่ พร้อมกับมีช่องทางในการตรวจสอบและเยียวยาให้ประชาชน
ประชาชนมีสิทธิเข้าถึงและได้รับความยุติธรรมด้านสิ่งแวดล้อม
รัฐต้องรับเรื่องร้องเรียนจากประชาชน และประสานงานกับหน่วยงานที่รับผิดชอบ พร้อมให้คำแนะนำแก่ผู้ร้องเรียนในการดำเนินคดีส่ิงแวดล้อมเกี่ยวกับปัญหาหมอกควันพิษ และต้องประสานผู้เชี่ยวชาญด้านการดำเนินคดี เพื่อให้ประชาชนได้รับการพิจารณาและได้รับการชดเชย เยียวยา และฟื้นฟู ความเสียหายที่เกิดขึ้น
เอาผิดผู้ที่ทำให้เกิดมลพิษในอากาศได้
หากรัฐไม่ดำเนินการตามหน้าที่ ในการรับรองสิทธิที่จะหายใจในอากาศสะอาดให้กับประชาชน ประชาชนก็ฟ้องเอาผิดรัฐได้ รวมถึงยังสามารถฟ้องร้ององค์กรเอกชนที่ก่อให้เกิดหมอกควันพิษได้อีกด้วย ขณะเดียวกัน พ.ร.บ.ฉบับนี้จะให้อำนาจกับ ‘คณะกรรมการอากาศสะอาด’ ซึ่งในคณะกรรมการนี้จะมีการจำกัดที่นั่งให้เอกชนที่ปล่อยมลพิษเข้ามาเป็นคณะกรรมการได้ไม่เกิน 1 ใน 3 ของที่นั่งทั้งหมด
อากาศสะอาดเป็นสิทธิของประชาชน
พ.ร.บ.ฉบับนี้ กำหนดให้สิทธิที่จะหายใจในอากาศสะอาดเป็นสิทธิของประชาชนทุกคน รัฐมีหน้าที่ต้องรับรอง ปกป้อง และทำให้สิทธิในอากาศบริสุทธิ์ของประชาชนนี้เกิดขึ้นจริง
ถ้าใครสนใจอยากอ่านร่าง พ.ร.บ.อากาศสะอาด ฉบับเต็ม ดูได้ที่นี่นะ thailandcan.org
