วันนี้คือวันสุดท้ายของปี 2564 กันแล้ว ในปีนี้หลายๆ คนคงมีช่วงชีวิต และสถานที่ที่ได้ใช้ชีวิตแตกต่างกันไป
แต่สำหรับแกนนำราษฎร หรือผู้ต้องหาทางการเมือง โดยเฉพาะคดี ม.112 นั้น ในปีนี้ พวกเขาหลายคนกลับต้องใช้เวลาชีวิตมากกว่าครึ่ง ที่หมดอิสรภาพในเรือนจำ โดยไม่ได้รับสิทธิประกันตัว รวมถึงต้องเคาท์ดาวน์ ข้ามปีในเรือนจำ แม้ว่าคดีจะยังไม่มีการตัดสินด้วย
รุ้ง ปนัสยา สิทธิจิรวัฒนกุล
รุ้ง ปนัสยา ถูกคุมขังในเรือนจำทั้งหมด 2 ครั้งในปีนี้ โดยรอบแรกทั้งหมด 59 วัน คือเมื่อวันที่ 8 มีนาคม ถึง 6 พฤษภาคม ซึ่งหลังออกมานั้น รุ้งได้พบว่าตนติดเชื้อ COVID-19 จากเรือนจำด้วย ส่วนในรอบที่ 2 นั้น รุ้งถูกสั่งฟ้องจากคดี ม.112 จากการ #แต่งครอปท็อปเดินห้างสยามพารากอน และคดีชุมนุม #อยุธยาจะไม่ทนอีกต่อไป ทำให้ถูกส่งตัวไปเรือนจำในวันที่ 15 พฤศจิกายน ก่อนที่จะได้รับการประกันตัวชั่วคราวในวันที่ 1 ธันวาคม หลังถูกคุมตัว 17 วัน รวมแล้วปีนี้ รุ้งอยู่ในเรือนจำ 76 วัน
ถึงอย่างนั้น แม้ตอนนี้รุ้งจะได้รับอิสรภาพ แต่การให้ประกันตัวชั่วคราวของรุ้งนั้น เพื่อเหตุจำเป็นที่ต้องไปสอบปลายภาค ของมหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ พร้อมกำหนดเงื่อนไข 5 ข้อ เช่นการติดกำไล EM หรือการที่ต้องอยู่บ้านตลอด 24 ชม.ด้วย ทั้งคำสั่งอนุญาตให้ปล่อยตัวดังกล่าวในทั้ง 4 คดี จำกัดเพียงถึงวันที่ 12 มกราคม 2565 เท่านั้น ทั้งนี้รุ้งยังเป็นจำเลยที่ถูกฟ้องคดี ม.112 ในปีนี้มากถึง 9 คดี
นักกิจกรรม และประชาชนอีก 15 คน ที่ยังไม่ได้รับสิทธิประกันตัวข้ามปี
ไม่เพียงแค่แกนนำราษฎรทั้ง 6 รายนี้ ที่ปี 2564 ถูกคุมขังในเรือนจำด้วยระยะเวลายาวนาน แม้ยังไม่มีการตัดสินคดี แต่ยังมีนักกิจกรรม และประชาชนคนอื่นๆ ในคดีอื่นๆ ที่ถูกคุมขังข้ามปี โดยไม่ได้รับสิทธิการประกันตัวเช่นกัน แม้ว่าจะไม่ใช่คดี ม.112 โดยจากสถิติของศูนย์ทนายความเพื่อสิทธิมนุษยชน เมื่อวันที่ 27 ธันวาคม พบว่ามีประชาชนอีก 15 ราย ที่ถูกคดีการเมือง และอยู่ในเรือนจำ ได้แก่
- ทวี เที่ยงวิเศษ หรืออาทิตย์ ทะลุฟ้า ที่ถูกคุมขังตั้งแต่วันที่ 15 กันยายน จากคดีสาดสีหน้า สน.ทุ่งสองห้อง #ม็อบ3สิงหา และถูกกล่าวหาว่าต่อสู้หรือขัดขวาง และทำร้ายร่างกายเจ้าพนักงาน ในขณะที่กำลังจับกุมรถเครื่องเสียงของกลุ่มทะลุฟ้า หลังการชุมนุม #ม็อบ3กันยา
- นัท เยาวชน อายุ 16 ปี ถูกจับกุมเมื่อคืนวันที่ 24 กันยายน ที่แคมป์ที่พักคนงานก่อสร้าง บริเวณสามเหลี่ยมดินแดงและถูกแจ้งข้อหาถึง 8 คดีจากเหตุทุบและเผาตู้ควบคุมสัญญาณไฟจราจรในหลายจุดในคืนวันที่ 23 กันยายน โดยเขาถูกคุมตัวอยู่ที่ศูนย์แรกรับเด็กและเยาวชนชายบ้านเมตตา
- ไพฑูรย์ (สงวนนามสกุล) และสุขสันต์ (สงวนนามสกุล) ถูกจับกุมเมื่อวันที่ 1 ตุลาคมโดยถูกกล่าวหาว่า เป็นกลุ่มที่ร่วม #ม็อบ11กันยา ที่แยกดินแดง และโยนระเบิดใส่ คฝ. ซึ่งถูกข้อหาพยายามฆ่าด้วย โดยศาลไม่ให้ประกันตัว และพาตัวไปเรือนจำพิเศษกรุงเทพฯ
- นฤเบศร์ (สงวนนามสกุล) และพิชัย (สงวนนามสกุล) ถูกจับกุมตัว เมื่อวันที่ 4 ตุลาคม 64 และถูกแจ้ง 4 ข้อกล่าวหา เช่น ร่วมกันมีวัตถุระเบิด, ร่วมกันทำร้ายเจ้าพนักงานซึ่งกระทำการตามหน้าที่, ต่อสู้หรือขัดขวางเจ้าพนักงานในการปฏิบัติหน้าที่, และร่วมกันทำให้เกิดเสียงหรือการกระทำความอื้ออึงโดนไม่มีเหตุอันควร
- จิตกร (สงวนนามสกุล) ถูกจับกุมเมื่อวันที่ 7 ตุลาคม จากการณี #ม็อบ6ตุลา โดยเจ้าหน้าที่ตำรวจ สน. พหลโยธินแจ้ง 2 ข้อกล่าวหา มีวัตถุระเบิดไว้ในครอบครองและฝ่าฝืน พ.ร.ก.ฉุกเฉินฯ
- คเชนทร์ และขจรศักดิ์ ถูกคุมตัวเมื่อวันที่ 8 ต.ค. 2564 ตามหมายจับศาลอาญา จากกรณี #ม็อบ1 ตุลา โดยถูกแจ้งข้อหาขว้างปาระเบิดเพลิง พลุ หนังสติ๊ก สิ่งของ รวมทั้งอาวุธชนิดต่างๆ เข้าใส่อาคารที่ทำการของ สน.พญาไท และวางเพลิงตู้ควบคุมสัญญาณไฟจราจรแยกพญาไท
- พรพจน์ แจ้งกระจ่าง ถูกเจ้าหน้าที่คุมตัวไว้ตั้งแต่วันที่ 19 ตุลาคม โดยเจ้าหน้าที่ได้บุกค้นบ้านพรพจน์มนย่านปทุมธานีแบบไม่มีหมายค้น ก่อนตั้งข้อหา ร่วมกันมั่วสุม มีระเบิดไว้ในครอบครอง และอื่นๆ จากการร่วมม็อบแยกดินแดงวันที่ 18 ตุลาคม
- แซม สาแมท ที่ถูกจับกุมตัวอีกครั้ง เป็นครั้งที่ 3 ในรอบปี ในวันที่ 30 ตุลา จากการร่วมกิจกรรม ไว้อาลัยวาฤทธิ์ หน้า สน.ดินแดง โดยเขาโดยคดีที่ถูกกล่าวหาราดน้ำมันศาลพระภูมิใน #ม็อบ29ตุลา และศาลระบุผู้ต้องหาเป็นคนต่างด้าว ไม่มีภูมิลำเนาในไทยอย่างแน่นอน ทำให้ไม่ได้รับการประกันตัว
- ด.ญ.ฐา (นามสมมุติ) เยาวชนอายุ 13 ปี ถูกจับกุมวันที่ 19 พฤศจิกายน จาก #ม็อบ6ตุลา เธอถูกตั้งข้อหาฝ่าฝืนเรื่องการชุมนุมฯ, ฝ่าฝืนเคอร์ฟิว, และร่วมกันต่อสู้ขัดขวางเจ้าพนักงานโดยใช้อาวุธ โดยฐาถูกส่งตัวไปยังศูนย์ฝึกและอบรมเด็กและเยาวชนหญิงบ้านปรานี
- ธีรภัทร และ ปฐวีกานต์ ถูกเจ้าหน้าที่ควบคุมตัวเมื่อวันที่ 24 พฤศจิกายน ที่ผ่านมา โดยทั้งคู่ถูกกล่าวหาว่าเป็นคนปาระเบิดใส่รถตำรวจ สน.ดินแดง บริเวณแยกโรงกรองน้ำ ดินแดง หลังการชุมนุม #ม็อบ31ตุลา โดยคดีนี้ ธีรภัทรให้ข้อมูลกับศูนย์ทนายความยืนยันว่า ตัวเขาไม่ได้เข้าร่วมใน #ม็อบ31ตุลา ตามที่ตำรวจกล่าวหา แต่ชุดจับกุมยืนยันจะใส่ข้อมูลว่า เขาเข้าร่วมปาระเบิดในวันดังกล่าว และระหว่างถูกจับกุมเขาถูกเจ้าหน้าที่นอกเครื่องแบบข่มขู่โดยการเอาปืนจ่อหัวด้วย
- สหรัฐ (สงวนนามสกุล) วัย 27 ปี ถูกจับกุมตัวในวันที่ 29 พฤศจิกายน โดยถูกตั้งข้อหาภายหลัง #ม็อบ28พฤศจิกา หรือ #ม็อบสมรสเท่าเทียม ว่าร่วมมั่วสุมทำให้เกิดความวุ่นวายขึ้นในบ้านเมือง, ต่อสู้ขัดขวางเจ้าหน้าที่ และมีหรือใช้วัตถุระเบิด
รวมแล้ว ยังมีนักกิจกรรม และประชาชนที่อยู่ในเรือนจำข้ามปี ถึง 20 คน แม้รัฐธรรมนูญฉบับ 2560 ระบุไว้ว่า ตราบใดที่ยังไม่มีการพิสูจน์ความผิด ให้ถือว่าทุกคนบริสุทธิ์ อย่างไรก็ตาม มาถึงขณะนี้นักกิจกรรมการเมืองหลายคนไม่ได้รับการประกันตัว และใช้เวลาชีวิตบางส่วน หรือส่วนใหญ่ในปี 2564 อย่างไร้อิสรภาพอยู่ในเรือนจำ
