บทความนี้ไม่ได้เปิดเผยเนื้อเรื่องใดๆ ของ Your Name
เราเพียงอยากให้คุณไปเห็นโครงสร้างทางความสัมพันธ์
ที่โรแมนติกนิดๆ วิทย์หน่อยๆ
เพียงชายตามองรีวิวหลายๆที่ คุณอาจคิดว่า อะนิเมะแฟนตาซีกึ่งวิทยาศาสตร์สุดฮิตในเวลานี้อย่าง Your Name (ในชื่อไทยตลกดี ‘หลับตาฝัน ถึงชื่อเธอ’) คือมหกรรม ‘ฆาตกรรมคนโสด’ แบบฌาปนกิจ ที่ทิ้งคุณไว้ด้วยความเหงาหลังจากดูจบ
ไม่ขนาดนั้นหรอก! คุณไม่จำเป็นที่ต้องมีประสบการณ์ความรักที่สวยงามก็สนุกไปกับมันได้ ภาพยนตร์นำเสนอปรากฏการณ์ความผูกพันที่เต็มไปด้วยความอัศจรรย์และมีมนต์เสน่ห์ มันน่าประทับใจในฐานะอนิเมชั่นคุณภาพสูงที่รีดเค้นศักยภาพเชิงสุนทรียศาสตร์มาอย่างดี
คุณอาจจะยังคิดว่า “ยี้! นี่มันปาฏิหาริย์ชัดๆ” แต่หลังดูจบก็อดนึกอยากให้ใครสักคนมาอยู่ใกล้ๆ ไม่ใช่เหรอ
แม้ความรักที่ไม่ปกติของ หนุ่มเมืองหลวง ‘ทากิ ทาชิบานะ’ และ สาวต่างจังหวัด ‘มิตซึฮะ มิยามิซุ’ จะมีวิกฤตความน่าจะเป็นอยู่น้อย คาบเกี่ยวกับปรากฏการณ์ทางธรรมชาติหลายอย่าง แต่ในความเป็นจริงนั้น ความสัมพันธ์ของมนุษย์ก็น่าหลงใหลไม่แพ้กัน และเต็มไปด้วยความมหัศจรรย์ไม่แพ้ในภาพยนตร์
ต่างกันตรงที่วิวัฒนาการของพวกเราคือของขวัญที่พยายามเชื่อมเราเอาไว้ด้วยกัน พันธุกรรมและโครงข่ายทางสังคมที่แผ่กิ่งก้านสาขาล้วนเผยให้เห็นพลังมิตรภาพและความรักที่มีส่วนสนับสนุนสุขภาพกายและสุขภาพใจ
นักวิทยาศาสตร์พบเครือข่ายความสัมพันธ์ที่ทรงพลังของมิตรภาพ ซึ่งมันสามารถเป็นพลังขับดันให้คุณมีกระบวนทัศน์ต่อตัวเองและสิ่งรอบข้างดีขึ้น ลดความวิตกกังวล และเพิ่มความเป็นไปได้ในการสร้างความสัมพันธ์แบบโรแมนติก
Closer is better
ลองให้คุณจินตนาการถึง ลิงชิมแปนซี 2 ตัวที่อยู่บนต้นไม้สักแห่ง ชิมแปนซีตัวหนึ่งกรูมมิ่ง (Grooming) ปัดฝุ่นและหวีขนให้อีกตัวอย่างหมดจด มันใช้นิ้วลูบไล้ยังเรือนขนอย่างคล่องแคล่ว และเก็บแมลงปรสิตที่ซุกซ่อนอยู่ ชิมแปนซีอีกตัวดูผ่อนคลายราวได้รับการดูแลจากสปาระดับ 5 ดาว พร้อมบรรยากาศที่มีเพลงแจ๊สคลอเบาๆ (ถ้ามี)
นักวิจัยเคยไปศึกษาพวกมันในระดับฮอร์โมนขณะกำลังเอ็นจอยชีวิตคู่ พวกเขาพบ ออกซิโทซิน (Oxytocin) ฮอร์โมนที่ได้ขนานนามอย่างโรแมนติกว่า ฮอร์โมนแห่งรัก ซึ่งเป็นกลไกที่ทำให้ชิมแปนซีทั้งสองมีความเชื่อมโยงความสัมพันธ์ที่ลึกซึ้ง ส่งต่อความสุขให้กันและกัน การกรูมมิ่งเพิ่มพันธะให้พลังของฝูงแน่นแฟ้นขึ้น ลดข้อพิพาทที่เกิดขึ้นเมื่อเกิดการกระทบกระทั่งในฝูง
ลิงวอก (Rhesus Macaques) ตามธรรมชาติในเปอร์โตริโก้ จากการติดตามของนักพฤติกรรมศึกษา Lauren J.N. Brent พบว่า ลูกลิงวอกมีโอกาสรอดชีวิตสูงขึ้นตามจำนวนเพื่อนๆและสมาชิกในครอบครัว ความสัมพันธ์ช่วยเพิ่มอัตราการอยู่รอด และเป็นเครื่องรับประกันขั้นพื้นฐานในการเข้าถึงทรัพยากรที่มีอยู่จำกัด
แม้ในมิติมนุษย์ก็ชื่นชอบมิตรภาพและความใกล้ชิดไม่ต่างกัน เราออกไปดูหนังฟังเพลงหรือทานมื้อค่ำกับคนที่คุ้นเคย นักปรัชญาเอกในยุคบุกเบิก เพลโต (Plato) ล้วนมีงานเขียนเป็นบทสนทนา คำคมและจดหมาย ที่พูดถึงความสัมพันธ์ของผู้คนในสังคมที่ส่งอิทธิพลต่อรัฐ ในช่วงที่การเคลื่อนไหวองค์ความรู้ด้านมนุษยนิยมกำลังเบ่งบาน เขาเล็งเห็นว่าความเชื่อมโยงของผู้คนในสังคมนั้นเป็นพลังขับเคลื่อน มิใช่อำนาจรัฐเพียงอย่างเดียว
มิตรภาพและความสัมพันธ์ไม่ใช่ของล้ำค่า แต่มันคือของจำเป็นเลยทีเดียว
มิตรภาพและความสัมพันธ์ไม่ใช่ของล้ำค่า แต่มันคือของจำเป็นเลยทีเดียว
ความรักส่งต่อถึงคนไกล ผ่านสายใยล่องหน
ความสัมพันธ์ของ ‘ทากิ’ และ ‘มิตซึฮะ’ ในตามท้องเรื่องนั้น อยู่บนฐานความเป็นไปไม่ได้ (ด้วยอะไรคงต้องไปชมเอง) แต่ก็ยังสานต่อความสัมพันธ์ได้ผ่านสายใยบางๆ ซึ่งในมิติความสัมพันธ์จริงของมนุษย์กลับมีสายใยทางความรู้สึกที่เกี่ยวพันกันอย่างน่าทึ่ง ความปรารถนาดี ความสุข และความรักส่งต่อกันได้ราวโรคระบาด (ที่ดี) และมันอาจไปไกลถึงคนที่คุณไม่ได้คาดคิด
นักสังคมศาสตร์ Nicholas A. Christakis จากมหาวิทยาลัย Yale ให้ทฤษฎี Diagram ที่เชื่อมโยงเครือข่ายผู้คนรอบตัวคุณไว้ด้วยกัน เขาออกแบบโมเดลนี้โดยใช้เวลา 20 ปีกับอาสาสมัครราว 5,000 ราย เมื่อผู้คนรู้สึกมีความสุข พวกเขาจะมีปฏิกิริยาลูกโซ่ต่อผู้คนรอบๆอย่างไร เพื่อน เพื่อนของเพื่อน และเพื่อนของเพื่อนของเพื่อน ฯลฯ ซึ่งมีผลทางความรู้สึกในระยะเวลา 1 ปี
ถ้าคุณกำลังรู้สึกดีๆ คุณอาจจะรู้ตัวอยู่แล้ว แต่คงต้องขอบคุณเพื่อนๆ รอบข้างคุณด้วย เพราะความสุขนั้นส่งต่อผ่านเส้นใยมิตรภาพที่มองไม่เห็น และมันเดินทางระหว่างกันคล้ายโครงสร้างเซลล์ที่มีชั้นในและชั้นนอก (ผู้ชายเป็นสัญลักษณ์สี่เหลี่ยม ผู้หญิงเป็นวงกลม) สีเหลืองคือ คนที่มีอารมณ์เชิงบวก สีฟ้า คือคนที่กำลังเศร้า และ สีเขียวคือคนที่รู้สึกเฉยๆ ความรู้สึกสามารถส่งต่อผ่านคลัสเตอร์ความสัมพันธ์ไปตามแขนงย่อยๆ คล้ายรากพืชที่ดูดสารอาหารไปเลี้ยงโครงสร้างส่วนต่างๆ
แน่นอน โครงข่ายความสัมพันธ์ที่มีคุณภาพส่งอิทธิพลต่อสุขภาพแบบมวลรวมได้ เช่น หากในกรณีคนรอบข้างคุณเริ่มใส่ใจสุขภาพ หยุดสูบบุหรี่ ออกกำลังกาย และท่องเที่ยวเพื่อสุขภาพ อิทธิพลทางเครือข่ายที่ถักทอก็ไว้มีแนวโน้มจะทำให้คุณเริ่มปรับเปลี่ยนพฤติกรรมตามคลัสเตอร์ความสัมพันธ์ และมันไปไกลกว่าที่คาดคิดไว้
“ไม่ใช่เรื่องแปลกที่ผู้คนจะได้รับอิทธิพลจากพฤติกรรมของคนที่อยู่รายล้อม แต่ในเส้นใยความสัมพันธ์นั้น ยิ่งเป็นคนที่อยู่ใกล้ชิดกันมากเท่าไหร่ เช่น แฟน พ่อแม่ คนใกล้ชิด ก็ยิ่งมีแนวโน้มส่งต่ออิทธิพลแก่คุณได้มากกว่าเพื่อนของเพื่อนที่อยู่ห่าง” Nicholas Christakis กล่าว
โครงข่ายทางความสัมพันธ์ที่เข้มแข็งทำให้คุณมีโอกาสพบคนที่มีจุดยืนทางอารมณ์ที่คล้ายคลึงกัน ถ่ายทอดความรู้สึกที่สามารถพัฒนาความสัมพันธ์ระยะยาว
แม้คุณจะไม่คิดว่าความสัมพันธ์ครั้งใหม่เป็นปรากฏการณ์ที่เหนือธรรมชาติ แต่สายใยทางสังคมที่คุณสร้างไว้ก็เป็น ‘แผนที่ขุมทรัพย์’ แม้คุณอาจไม่เคยรู้ว่ามันมีอยู่ก็ตาม
อ้างอิงข้อมูลจาก
https://www.edge.org/panel/nicholas-christakis-the-science-of-social-connections-headcon-13-part-v
Cover Illustration from
http://lulala0310.pixnet.net/blog/post/453530894-◎%E3%80%80你的名字-your-name-%5B有雷%5D