เรามักพูดกันว่าการล้างแค้นเป็นของหวาน และเรามักมีความสุขและสะใจเมื่อได้ลองวาดภาพการลงมือล้างแค้น ใช่สิ เรากำลังนำเอาความถูกต้องและความยุติธรรมกลับคืนมา ให้คนที่ทำผิดได้รับผลอย่างสาแก่ใจ นี่ไงคือสิ่งที่ ‘กฏแห่งกรรม’ กำลังทำงาน
แต่การล้างแค้นเองก็เป็นเรื่องซับซ้อน จุดที่เราจินตนาการถึงการลงมือล้างแค้นก็เรื่องหนึ่ง จุดที่เราได้โอกาสหรือได้ลงมือกระทำจริงๆ ก็อีกเรื่องหนึ่ง วินาทีที่เราเลือกที่จะให้โทษกับใครสักคน แม้ว่าจะเป็นสิ่งที่เราคิดพิจารณาอย่างถี่ถ้วนแล้วว่าสาสม เมื่อลงมือทำไปจริงๆ แล้ว ความยุติธรรมและความสาสมนั้นอาจจะไม่ได้ให้ความรู้สึกเป็นสุขอย่างจีรังกับเราก็ได้
ในโลกของวรรณกรรมเอง – แน่นอนว่าการล้างแค้นเป็นธรรมชาติหนึ่งของมนุษย์ และยังเป็นสิ่งที่อยู่ในพื้นที่สีเทา เป็นพื้นที่ที่โลกแห่งเรื่องแต่งจะพาเราไปสำรวจและหาคำตอบจากการล้างแค้นได้อย่างสมจริงสมจังและอย่างเป็นรูปธรรม ในประวัติศาสตร์และเรื่องเล่าของมวลมนุษย์ เราล้างแค้นกันมามากมายแค่ไหน และการล้างแค้นนำเราไปสู่จุดไหนบ้าง
Antigone – Sophocles
ในสมัยกรีก – เหมือนกับอารยธรรมเก่าแก่อื่นๆ – การฆ่าฟันและการล้างแค้นถือเป็นเรื่องชอบธรรม เป็นการนำมาซึ่งความยุติธรรม บทละครกรีกและมหากาพย์จำนวนไม่น้อยมีประเด็นของการล้างแค้นเป็นแกนกลางของเรื่อง Antigone เป็นหนึ่งในบทละครของ Sophocles นักเขียนบทละครที่ถือกันว่าเป็นนักเขียนบทละครโศกนาฏกรรมคนสำคัญ … Antigone ว่าด้วยเรื่องของแอนทิโกนีผู้ต้องการฝังศพพี่ชาย แต่กษัตริย์กลับออกกฏที่ไม่เป็นธรรม ห้ามฝังศพพี่ชายของเธอ การล้างแค้นเกิดจากความรู้สึกคับแค้นและการได้รับการปฏิบัติที่ไม่ถูกต้อง ไม่เป็นธรรม การล้างแค้นได้สำเร็จเป็นสัญลักษณ์ของการนำความยุติธรรมกลับมา แต่ในที่สุด การมุ่งมั่นในการล้างแค้นก็อาจจะนำมาซึ่งผลกระทบต่อผู้ล้างแค้นเอง
Hamlet – William Shakespeare
เรื่องราวยิ่งใหญ่ทั้งหลายมักจะว่าด้วยความขัดแย้ง บทละครที่ยิ่งใหญ่ของเชกสเปียร์หลายเรื่องว่าด้วยการล้างแค้น Hamlet ก็คล้ายๆ กับความขัดแย้งในสมัยก่อน อย่างที่เราพบได้ในหนังจีน คือมีการฆ่าพ่อแล้วต้องไปล้างแค้น ในเรื่องว่าด้วยเจ้าชายแฮมเลตที่ต้องการล้างแค้นกษัตริย์คลอดิอัสผู้เป็นลุง แต่ตอนหลังมีนักจิตวิเคราะห์เริ่มมองว่าแฮมเลตอาจจะมีแรงขับเคลื่อนจากจิตวิทยาที่ผลักดันให้เกิดเหตุการณ์การตายหมู่ขึ้น
The Cask of Amontillado – Edgar Allan Poe
เคยมีเพื่อนที่เราอยากจะบีบคอมันซะเหลือเกินไหม? The Cask of Amontillado ว่าด้วยเรื่องเพื่อนที่ลงมือฆ่าเพื่อนเพราะความแค้น ในเรื่องพูดถึง Montresor ชายหนุ่มธรรมดาๆ ที่มีเพื่อนไฮโซชื่อ Fortunato ด้วยความแตกต่างนี้เจ้าเพื่อนไฮโซจึงชอบล้อและทำให้พระเอกของเราอับอาย ในวันเทศกาลพี่แกเลยวางแผนสังหารเพื่อนซะเลย ด้วยความที่ Fortunato มีความไฮโซ มีชาติตระกูลสูง Montresor จึงใช้จุดอ่อนว่า เออเนี่ย ไม่สามารถแยกถังไวน์ได้ว่าอันไหนคือถังของไวน์ชั้นดี เพื่อนก็ได้ใจว่านี่ไงแกมันโง่ มา…จะพาไปที่ห้องใต้ดินเพื่อชี้แจงซะหน่อย สุดท้าย Montresor จึงจับล่ามเพื่อนและก่ออิฐให้เพื่อนตายอย่างทรมาน ในตอนจบก็เรื่องราวก็บอกแค่ว่า ในห้องปิดตายนั้นเหลือเพียงโครงกระดูกของเพื่อนอยู่
Frankenstein – Mary Shelley
ใน Frankenstein มีรสชาติของการแก้แค้นผสมอยู่ด้วย เรื่องนี้ว่าด้วยการสร้างอสูรกายของ ดร. แฟรงเกนสไตน์ โดยท้องเรื่องคือการพยายามรับบทพระเจ้าของมนุษย์ แต่ความซวยคือการไปละเมิดกฏเกณฑ์ที่มนุษย์ไม่ควรจะก้าวไป ดร. แฟรงเกนสไตน์จึงรับอสูรกายที่ตัวเองสร้างไม่ได้ และตัดสินใจทอดทิ้งไป ผลคือเจ้าอสูรกายนั้นก็เลยโกรธและไล่ล้างแค้นผู้สร้างที่สร้างแล้วไม่รักตัวเองขึ้นมา
The Count of Monte Cristo – Alexandre Dumas
นวนิยายฝรั่งเศสจากศตวรรษที่ 19 ว่าด้วยการล้างแค้นและความเมตตา เมื่อ Edmond Dantès พระเอกของเราต้องสูญเสียทั้งเมียและอนาคตจากการถูกจองจำอย่างไม่เป็นธรรม เมื่อวันหนึ่งดานเต้สามารถขึ้นสู่อำนาจได้ ก็ได้เวลาแล้วที่เขาผู้นี้จะกลับมาแก้แค้นและทำลายผู้ที่เคยทำลายอนาคตและสิ่งที่พี่แกรัก งานเขียนชิ้นนี้ถือเป็นงานเขียนที่กลายเป็นงานขึ้นหิ้ง ว่าด้วยอารมณ์ ความรู้สึก และรสหวานขมของการล้างแค้น
Carrie – Stephen King
ชีวิตเด็กสาวในโรงเรียนอาจจะไม่สวยหรู King เจ้าพ่อเรื่องสยองขวัญเลยจับเอาความยากลำบากและการถูกกระทำของเด็กหญิงในโรงเรียนมาเขียนซะเลย … Carrie เป็นเด็กสาวที่เรามักนึกภาพออก เธอเป็นสาวน้อยที่ถูกรังแก จนกระทั่งวันหนึ่งเธอพบว่าตัวเองมีพลังพิเศษ ทำให้เธอสามารถแก้แค้นพวกคนที่รังแกเธอได้ การแก้แค้นด้วยพลังของ Carrie กลายเป็นเรื่องใหญ่โต นวนิยายเรื่องนี้ของ King ตีพิมพ์ครั้งแรกเป็นจำนวนสามหมื่นเล่มและขายหมดอย่างรวดเร็ว
Gone Girl – Gillian Flynn
ความแค้นจากความรัก เราคงเคยรักใครจนแค้นอยากจะเล่นงานให้หนักๆ Gone Girl ว่าด้วยความน่าสยองของสังคมร่วมสมัย ชายหนุ่มหญิงสาวที่ใช้ชีวิตในเมือง แต่ในความสัมพันธ์กลับมีร่องรอยของบาดแผลและการจัดฉากเล่นงานกัน การหายไปของภรรยาแสนสวยชี้เป้าไปที่สามีในฐานะผู้ต้องสงสัย แต่ในที่สุดแล้ว…ความจริงคืออะไรกันแน่
อ้างอิงข้อมูลจาก
