ปัญหาเกี่ยวกับประจำเดือนมีหลายมิติให้พูดคุยกันในสังคม นอกเหนือจากเรื่องราคาและรูปแบบของผ้าอนามัยที่ควรได้รับการสนับสนุนให้เกิดความสะดวกสบายมากขึ้น ล่าสุด ‘ความสกปรก’ ก็กลายเป็นอีกหนึ่งประเด็นที่ถูกพูดถึงในโลกโซเชียลอย่างกว้างขวาง และควรจะต้องสร้างความเข้าใจใหม่
เรื่องราวนี้มีที่มาจากภาพแชตของลูกบ้านคนหนึ่ง ซึ่งต้องการให้นิติบุคคลเปิดดูกล้องวงจรปิด เพื่อตามตัวคนที่ทำประจำเดือนเลอะบนโซฟาของส่วนกลางคอนโด มาสอบถามและแจ้งปรับเงินในสิ่งที่เขามองว่าเป็นการกระทำ ‘ไม่สมควร’ จึงกลายเป็นที่ถกเถียงว่า การที่ประจำเดือนเลอะเป็นการกระทำที่ตั้งใจ หรือเป็นเรื่องร้ายแรงถึงขั้นต้องปรับเงินเลยหรือ?
ถ้าถามคนที่ประจำเดือนทุกคน เชื่อเถอะว่าไม่มีใครตั้งใจอยากให้เกิดความสกปรกในสถานที่ต่างๆ หรอก เพราะการที่ประจำเดือนเลอะแต่ละครั้ง โดยเฉพาะอย่างยิ่งในที่สาธารณะ ก็นับว่าเป็น ‘ฝันร้าย’ ของคนๆ นั้นเช่นเดียวกัน เพราะเขาจะต้องดำเนินชีวิตอย่างติดๆ ขัดๆ เผชิญกับหวาดระแวง ต้องพยายามหลบสายตาผู้คน หรือไม่ก็หาอะไรมาปิดเอาไว้ บางคนถึงขั้นรีบนั่งรถกลับบ้านให้เร็วที่สุดเพื่อเปลี่ยนเสื้อผ้าใหม่ให้ เพราะรู้สึกอายและไม่สบายตัวจนไม่สามารถทำอะไรต่อได้แล้ว
แต่ก็จะมีบางคนที่ไม่เข้าใจเข้ามาให้ความเห็นกับเรื่องนี้ว่า ทำไมไม่นับวันเอาล่ะ? ทำไมไม่ใส่ผ้าอนามัยเผื่อเอาไว้ตลอดเวลาล่ะ? จริงๆ แล้วประจำเดือนไม่ใช่สิ่งที่คาดเดาวันที่หรือปริมาณได้แบบเป๊ะๆ เพราะฮอร์โมนและความเครียดส่งผลให้วันที่คาดเอาไว้ว่าจะมา สุดท้ายก็ไม่มา หรือวันที่คิดว่าคงไม่แน่ๆ ก็ดันมาแบบกะทันหันและจัดเต็ม โดยที่วิ่งหาห้องน้ำหรือผ้าอนามัยมาใส่ไม่ทัน และเกิดการเลอะแบบไม่รู้ตัว
อีกทั้ง การจะใส่ผ้าอนามัยเผื่อเอาไว้ทุกวัน ในประเทศที่ยังไม่มีสวัสดิการผ้าอนามัยที่ดี ก็นับว่าเป็นการสิ้นเปลืองเงินอย่างมาก แถมผ้าอนามัยแบบแผ่นที่คุ้นชินกันก็ทำให้เกิดการเลอะออกมาข้างนอกได้ง่าย หากเป็นคนที่มีประจำเดือนมากหรือทำกิจกรรมที่ต้องขยับเขยื้อนร่างกายบ่อยๆ แต่ถ้าจะให้ลองใส่แบบสอดหรือแบบถ้วยที่ป้องกันเลือดไม่ให้ไหลออกมาข้างนอกร่างกายตั้งแต่แรก ก็ยังเป็นประเภทของผ้าอนามัยที่ราคาสูงหรือยังไม่มีใครกล้าใช้กันสักเท่าไหร่ ซึ่งต้องใช้เวลาในการเปิดใจกันนานพอสมควร
และเพื่อเป็นการเปลี่ยนจากสังคมแห่งการประณาม เป็นสังคมแห่งความเห็นอกเห็นใจ วันนี้ The MATTER เลยอยากชวนมาฟังเสียงประสบการณ์ของผู้หญิงบางส่วนที่สะท้อนถึงความลำบากในช่วงมีประจำเดือน และเหตุสุดวิสัยที่ไม่มีใครอยากให้เกิดขึ้น
“ความลำบากคือการที่เราอยากเปลี่ยนผ้าอนามัย แต่ไม่มีห้องน้ำให้เปลี่ยน มันไม่สามารถอั้นได้เหมือนปัสสาวะ ถ้าไม่มีห้องน้ำให้เปลี่ยนในเวลาที่ต้องเปลี่ยน มันก็เลอะเลย”
มะเฟือง, 30 ปี, นักจิตบำบัด
“เคยเป็นประจำเดือนแล้วเลอะกางเกงในวันสอบ ทั้งๆ ที่ใส่แบบกลางคืน แล้วมีธุระต้องทำให้เสร็จในวันนั้น กลับไปเปลี่ยนกางเกงไม่ได้ เสื้อก็ยาวมาปิดไม่ถึง รู้ตัวว่าคนมอง อายนะ แต่ทำไงได้
“การมีประจำเดือนส่งผลกับบุคลิกภาพเราด้วย ทั้งการเดิน ยืน นั่ง การที่มีอะไรมารองบริเวณนั้นทำให้อึดอัด ไม่สบายตัวมากๆ ทำกิจกรรมไม่สะดวกเลย แถมคนเลือดจางแบบเราจะหน้ามืด เกือบเป็นลมบ่อยๆ ลำบากต่อการเรียนและการทำงาน บางทีก็ต้องหยุดพักไปนอนขดตัว ร้องไห้ ดีที่คนรอบข้างเข้าใจ”
จ๋าย, 26 ปี, สถาปนิก
“ส่วนใหญ่จะเซ็งๆ เวลาเตรียมพร้อมไม่ทัน เคยใส่กางเกงสีขาวออกจากบ้านคนเดียว ไม่รู้ว่าประจำเดือนมา แล้วดันไปที่ที่คนเยอะ พอไปเช็กดูมันเปื้อนไปแล้ว แก้ไขอะไรไม่ได้ จะทำธุระต่อก็ไม่ได้ ต้องรีบกลับบ้านเลย ตอนเดินกลับก็รู้สึกกังวลไปหมด เวลาใส่ชุดขาวหรือไปที่ที่มีคนเยอะๆ ประจำเดือนจะมาบ่อยมาก แต่ยังดีที่เพื่อนเข้าใจ และอาสาไปซื้อผ้าอนามัยให้ แม้ว่าจะเป็นผู้ชายก็ตาม”
Chaya, 27 ปี, กราฟิกดีไซเนอร์
“กลายเป็นคนขี้ระแวงและพะวงตลอดเวลา เพราะเคยประจำเดือนเลอะกระโปรงสมัยมัธยมต้น ทุกวันนี้เลยระแวงการลุกนั่ง สังเกตทุกสิ่งที่เราไปนั่ง ถึงขั้นบางครั้งสังเกตทุกครั้งที่ลุก คือหลอนไปเลย แล้วเราก็เกลียดการนอนที่สุด เพราะต้องนอนหงาย ห้ามขยับตัว และก็เผลอตื่นกลางดึกบ่อยๆ เพราะกลัวเลอะที่นอน
“อีกอย่างคือเราคาดคะเนความปวดไม่ได้ เคยนับวันแล้วแต่สุดท้ายก็มาไม่ตรง ตอนนั้นอยู่บนรถเมล์จะไปห้างฯ ดีที่ยังไปไม่ถึงครึ่งทาง เลยรีบลงแล้วกลับหอ สรุปวันนั้นก็ไม่ได้ไปทำธุระที่ห้างฯ เพราะปวดจนก้าวขาไม่ออก ด้านสุขภาพจิตก็เกี่ยวโยงกันนะ ช่วง 1-2 วันแรกที่เป็นจะดาวน์มาก ฟูมฟายแบบไม่มีที่มาที่ไป การยับยั้งชั่งใจติดลบ ไม่ใจดีกับตัวเองเลย ถึงขั้นอยากทำร้ายตัวเองก็มี”
สิน, 23 ปี
“บางครั้งคาดเดาไม่ได้ว่ามันจะมาเมื่อไหร่ เพราะถ้าเครียดมันจะมาไม่ตรง มารู้ตัวอีกทีตอนเดินห้างฯ แล้วรู้สึกเปียกๆ มันแย่มากเลยที่ต้องใช้ชีวิตต่อด้วยความกังวล สรุปก็คือไปหาทิชชู่มารองไว้ก่อน แล้วไปซื้อผ้าอนามัยด้วยกางเกงในที่มีเลือดติดแบบนั้น
“สุขภาพจิตเกี่ยวมากเลยนะ ช่วงหนึ่งทำขนมจนเครียด นอนไม่หลับ กว่าจะได้นอนก็ 6 โมงเช้าตลอดเวลา ช่วงนั้นประจำเดือนมาไม่ตรงเลย ที่เดาไว้คือมาช้ากว่านั้นไปเป็นอาทิตย์ แต่พอรู้สึกดี มีความสุขขึ้น ประจำเดือนก็มาเองเฉยเลย”
ลูน่า, 24 ปี, เชฟทำขนมหวาน
