พอจั่วหัวว่า ‘ประเทศของฉันดีที่สุดเลย’ ชวนให้นึกถึงหัวข้อเรียงความสมัยเด็กๆ ถ้าครูแจกหัวข้อทำนองนี้มาให้ เด็กๆ ก็เหลาดินสอ เตรียมร่ายความดีงามของสยามประเทศไว้ได้เลย เราต่างถูกสอนมาตั้งแต่เด็กว่าบ้านเกิดเมืองนอนของเราเยี่ยมยอดขนาดไหน ในน้ำของเรามีปลา ในนาของเรามีข้าว ชัยภูมิของเราก็ดี นอกจากจะอุดมสมบูรณ์แล้วยังไม่มีภัยใดๆ มากล้ำกลาย ยิ่งถ้าเทียบกับบ้านพี่เมืองน้องรอบๆ นะ เรานี่เจ๋งสุดๆ แล้วเนอะ จริงไหม ไทยพีเพิล เราต่างมีอดีตที่น่าปิติยิ่งนัก พอเราอยู่ในประเทศที่เจ๋งที่สุดขนาดนี้ ครูเลยจะถามว่าโตขึ้นอยากเป็นอะไร แต่คงไม่ถามว่า ‘โตขึ้นอยากไปอยู่ประเทศไหน’ หรือประเทศไหนดีกว่าไทยแลนด์บ้าง อย่างนี้ก็ฟังดูเป็นคนทรยศ ไม่มีสำนึกรักบ้านเกิด เห็นขี้ดีกว่าไส้ สาวไส้ให้กากิน (พอแล้ว!)
แต่ก็นั่นแหละครับ พวกฝรั่งมังค่าเองคงไม่ได้มีเอกลักษณ์ ไม่ได้มีความภูมิใจหรือความนุ่มนิ่มนุ่มนวลอะไรแบบเรา (อย่างที่เสธท่านหนึ่งท่านกล่าวไว้หลายวันก่อน) ว่างๆ ก็เลยเที่ยวทำสำรวจรายงานอะไรไปตามประสา อย่างล่าสุดก็ไปถามอะไรอย่างที่เราจะไม่ถาม ประมาณว่าถ้าพูดถึงบ้านเกิดเมืองนอนเทียบกับประเทศเพื่อนพ้องในเขตแดนยูโรเปี้ยนด้วยกันเนี่ย รู้สึกว่าคุณภาพชีวิตเป็นยังไงบ้าง จากสิบระดับ – คือหลังจากที่ยุโรปเผชิญสารพัดเรื่องร้าย เศรษฐกิจตกต่ำเอย ก่อการร้ายเอย ผู้ลี้ภัยเอย มหาวิทยาลัยแห่งเจนีวาเลยออกทำการสำรวจทัศนคติเปรียบเทียบมุมมองของชาวยุโรปหลายๆ ชาติ
ผลมีทั้งที่น่าแปลกใจและไม่น่าแปลกใจ เพราะประเทศที่นานายูโรเปี้ยนมองว่าคุณภาพชีวิตแย่สุด ถ้าต้องไปใช้ชีวิตอยู่ในดินแดนนี้ต้องมีความหมองหม่น นั่นคือ ประเทศกรีซ แน่ละเพราะชาตินี้ตกอยู่ท่ามกลางวิกฤติทางเศรษฐกิจมาอย่างยาวนาน ยากจนข้นแค้น ลำบากยากเข็ญ ขนาดคนกรีซเองก็มองว่าตัวเองแย่ และมองว่าชีวิตจะดีกว่านี้ถ้าไปอยู่ที่ไหนก็ได้ที่ไม่ใช่บ้านตัวเอง (ธ่อ…) ส่วนผลที่น่าแปลกใจคือ ทุกประเทศมองว่าชีวิตในยูโรเปี้ยนอื่นดีกว่าของบ้านเกิดตัวเองเสมอทุกชาติเลย คือในการสำรวจจะให้ผู้เข้าร่วมให้คะแนนความพอใจ แต่ละชาติอาจจะให้คะแนนตัวเองสูงหรือต่ำก็แล้วแต่ แต่จะมีตัวท็อปๆ คือ สวิตเซอร์แลนด์ ที่แทบทุกชาติ (ได้แก่ ฝรั่งเศส อิตาลี อังกฤษ สเปน เยอรมันฯ สวีเดน) มองว่าเป็นประเทศที่คุณภาพชีวิตดีที่สุด ส่วนสวิตเซอร์แลนด์เองมองว่าสวีเดนดีที่สุด มีโปแลนด์ประเทศเดียวที่ให้คะแนนเยอรมันสูงที่สุด จากตารางตัวเลข % มากแปลว่ามองว่าประเทศนั้นมีคุณภาพชีวิตที่ดี
Integrated report on individual responses to crises, หน้า 12
หนังสือพิมพ์ The Telegraph ของประเทศอังกฤษ เคยอธิบายเป็นข้อๆ ว่าทำไมสวิตเซอร์แลนด์จึงเป็นแดนแฮปปี้ คำตอบก็อย่างที่เราพอจะเดาๆ ได้ ประเทศร่ำรวย ทิวทัศน์สวยงาม มีความเป็นประชาธิปไตย รายล้อมด้วยชอคโกแลตและชีส ระบบรักษาพยาบาลที่ประเสริฐ การคมนาคมที่มีคุณภาพและตรงต่อเวลา ผู้คนฉลาดหลักแหลม (บอกฉันที ว่านี่คือโลกมนุษย์)
ถ้าไม่นับกรีซที่สะดุดเจ๊งจนแทบจะโดนขับออกจากสหภาพเสียสถาบันยุโรป สำหรับเราชาวไทยเองก็มองเห็นว่าดินแดนยุโรปนั้นเป็นเมืองศิวิไลซ์ ฟุตบาตไม่พลิก รถโดยสารไม่ปาดหน้าแล้วลงมายิงกัน มีระบบขนส่งที่ตรงตามเวลา ยุโรปเป็นดินแดนที่ถูกเอามาเป็นมาตรวัดมาตรฐาน เช่น สินค้าต่างๆ ที่มีคุณภาพก็เรียกว่ามาตรฐานยุโรป รถยุโรป หรือตัวแผ่นดินยุโรปเองก็เป็นดินแดนในฝันของชาวไทยหลายท่านที่ต้องไปย่ำให้ได้ซักครั้ง
พวกยูโรเปี้ยนนี่ ไม่รู้จักพอใจในสิ่งที่ตัวเองมีเลยจริงๆ
แต่การที่ชาติใดจะมองว่ามีชาติอื่นๆ ที่นำหน้าตนเองอยู่ ก็อาจจะดีในแง่ที่มีเป้าหมายให้พัฒนาไปเรื่อยๆ
หรือในอีกแง่ อาจจะกำลังถ่อมตัวและกำลังให้เกียรติเพื่อนบ้านอยู่ก็เป็นได้
อ่านสรุปมุมมองของชาวยุโรปในแง่คุณภาพชีวิต
อ่านรายงานฉบับเต็มของมหาวิทยาลัยเจนีวา (pdf)
ดูความเจ๋งของสวิตเซอร์แลนด์เพิ่มเติมจาก The Telegraph
